H λιθίαση του ουροποιητικού αποτελεί ένα σοβαρό και συχνά επώδυνο πρόβλημα για εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Ενώ η αποβολή μικρών λίθων μπορεί να είναι ασυμπτωματική, λίθοι μεγαλύτερου μεγέθους μπορεί να απειλήσουν σοβαρά την υγεία. Στην φαρέτρα του Ουρολόγου υπάρχει ποικιλία διαθέσιμων θεραπειών, απλών αλλά και προηγμένων τεχνικών που στοχεύουν στην αντιμετώπιση του πόνου και βέβαια στην αποτελεσματική απομάκρυνση των λίθων.

Σχηματισμός των λίθων ουροποιητικού

Οι λίθοι του ουροποιητικού εντοπίζονται στο νεφρό, τον ουρητήρα (τον σωλήνα που συνδέει το νεφρό με την κύστη) ή την ουροδόχο κύστη. Σχηματίζονται όταν χημικές ουσίες στα ούρα, όπως το ασβέστιο, το οξαλικό οξύ και το ουρικό οξύ, συγκεντρώνονται και δημιουργούν κρυστάλλους. Με την πάροδο του χρόνου οι κρύσταλλοι αυτοί αυξάνουν σε μέγεθος σχηματίζοντας όλο και μεγαλύτερους λίθους. Το μέγεθος και η εντόπισή τους καθορίζουν και την ανάγκη για θεραπεία καθώς μικροί λίθοι μπορεί να είναι ασυμπτωματικοί, ενώ μεγαλύτεροι μπορούν να μπλοκάρουν τη ροή των ούρων, προκαλώντας ήπιο πόνο, κολικό νεφρού, λοίμωξη και σε σοβαρές περιπτώσεις ακόμα και νεφρική βλάβη.

Επιλογές θεραπείας για τους λίθους ουροποιητικού

Η θεραπεία είναι απαραίτητη όταν ο λίθος είναι μεγάλου μεγέθους, γίνεται αίτιο επίμονου άλγους ή προκαλεί επιπλοκές, όπως νεφρική διάταση. Στόχος της παρέμβασης είναι η έγκαιρη απομάκρυνση ή ο κατακερματισμός του λίθου ώστε να επιτευχθεί πλήρης ίαση.

Συντηρητική θεραπεία

Για μικρούς λίθους (συνήθως κάτω από 5 χιλιοστά), συνήθως επιλέγεται συντηρητική θεραπεία. Η κατανάλωση άφθονου νερού αυξάνει την ποσότητα των ούρων διευκολύνοντας την αυτόματη αποβολή του λίθου. Στους ασθενείς προτείνεται να πίνουν περίπου 2-3 λίτρα νερού την ημέρα και να κινούνται ώστε να βοηθήσουν τον λίθο να αποβληθεί.

Η διαχείριση του πόνου είναι πολύ σημαντική στην οξεία φάση. Φάρμακα όπως τα μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη και τα σπασμολυτικά μπορούν να μειώσουν την ένταση του άλγους. Άλλα φάρμακα όπως οι άλφα-αποκλειστές διευκολύνουν την μετακίνηση του λίθου.

Λιθοτριψία με κρουστικά κύματα (ESWL)

Η λιθοτριψία με κρουστικά κύματα (ESWL) είναι μια μη επεμβατική θεραπεία που εφαρμόζεται εδώ και δεκαετίες. Αυτή η τεχνική χρησιμοποιεί την ενέργεια των κρουστικών κυμάτων που παράγονται από τον λιθοτρίπτη για να θρυματίσει τον λίθο σε μικρότερα κομμάτια, τα οποία θα αποβληθούν αυτόματα. Η ESWL είναι χρήσιμη κυρίως σε λίθους νεφρού ή του ανώτερου ουρητήρα, είναι σύντομη, ανώδυνη και δεν απαιτεί νοσηλεία. Σε επιλεγμένα περιστατικά και από ιατρό με εμπειρία στην χρήση του λιθοτρίπτη θα έχει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.

Κυστεοσκόπηση, ουρητηρονεφροσκόπηση και λιθοτριψία με Laser

Η κυστεοσκόπηση και η ουρητηρονεφροσκόπηση περιλαμβάνουν την εισαγωγή ενός λεπτού σωλήνα με κάμερα μέσω της ουρήθρας στο ουροποιητικό σύστημα ώστε να εντοπιστεί ο λίθος. Ακολούθως το Laser χρησιμοποιείται για να τον κατακερματίσει ώστε να επιτευχθεί η πλήρης διάλυσή του. Η μέθοδος, λόγω των υψηλών ποσοστών επιτυχίας στα κατάλληλα χέρια, επιλέγεται για την αντιμετώπιση λίθων σε οποιοδήποτε σημείο του ουροποιητικού συστήματος, απαιτεί περιοχική ή γενική αναισθησία και εξασφαλίζει ταχεία ανάρρωση.

Διαδερμική νεφρολιθοτριψία (PCNL)

Η απαιτητική αυτή επέμβαση περιλαμβάνει την πραγματοποίηση μικρής τομής στο δέρμα για την πρόσβαση στον λίθο και τον κατακερματισμό του με υπερήχους ή Laser. Η PCNL χρησιμοποιείται συνήθως για νεφρικούς λίθους μεγαλύτερους από 2 εκατοστά, απαιτεί γενική αναισθησία αλλά και μεγαλύτερο χρόνο ανάρρωσης από τις μη επεμβατικές θεραπείες.

Χειρουργική αφαίρεση

Ανάγκη ανοικτής, λαπαροσκοπικής ή ρομποτικής χειρουργικής επέμβασης για την αφαίρεση λίθου απαιτείται σπανιότατα και μόνο όταν η παρουσία του συνοδεύεται από επιπρόσθετα ανατομικά προβλήματα που χρήζουν αντιμετώπισης.

Πρόληψη

Η κατανάλωση άφθονου νερού, η σωματική άσκηση και οι διατροφικές αλλαγές, όπως η μείωση της κατανάλωσης αλατιού και ζωικής πρωτεΐνης και άλλα διαιτητικά μέτρα, είναι ενέργειες απαραίτητες για την πρόληψη δημιουργίας νέων λίθων. Σε ορισμένες περιπτώσεις θα πρέπει να διενεργηθεί μεταβολικός έλεγχος του ασθενούς ενώ σε άλλες να προταθεί φαρμακευτική αγωγή για τον περιορισμό της λιθογένεσης.

Ο περιοδικός ουρολογικός έλεγχος είναι απαραίτητος ώστε νέοι λίθοι να γίνονται αντιληπτοί εγκαίρως και η αντιμετώπισή τους να απαιτεί την μικρότερη δυνατή παρέμβαση.

Συμπεράσματα

Οι λίθοι του ουροποιητικού μπορεί να προκαλέσουν έντονο πόνο και ενόχληση, αλλά με τα σύγχρονα μέσα εξασφαλίζεται η πλήρης ανάρρωση. Υπάρχουν πολλές διαθέσιμες επιλογές θεραπείας και η συνεργασία με έναν έμπειρο επαγγελματία υγείας θα εξασφαλίσει την άμεση, ασφαλή και ανεπίπλεκτη αντιμετώπιση της λιθίασης και την αποτροπή της εμφάνισης νέων λίθων.

Θαμνόπουλος Χαράλαμπος, F.E.B.U.

Χειρουργός Ουρολόγος – Ανδρολόγος

www.urologos.gr