«Ήθελα η πρώτη δημόσια ομιλία μου μετά την ακρόαση να ήταν στον τόπο μου. Δεν πρόκειται να ξεχάσω από πού προέρχομαι. Θα συνεχίσω να χτίζω γέφυρες και κοινές στοχεύσεις, με τον άνθρωπο και τον πολίτη στο επίκεντρο» τόνισε ο Μαργαρίτης Σχοινάς, ο καταγόμενος από τη Θεσσαλονίκη Έλληνας επίτροπος και αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μιλώντας από το βήμα του 8ου Διεθνούς Συμπόσιου Θεσσαλονίκης για τις Διεθνείς Σχέσεις (διαβάστε ΕΔΩ).

Είπε ότι το προηγούμενο διάστημα έζησε από την πρώτη γραμμή πολλές κρίσεις που δοκίμασαν την ΕΕ- από την κρίση του ευρώ και την δραματική διαπραγμάτευση του 2015 για την οποία «λίγοι ξέρουμε πολλά αλλά πολλοί αρχίζουν να μαθαίνουν ολοένα και περισσότερα», μέχρι την έκρηξη των μεταναστευτικών ροών, την ισλαμική τρομοκρατία στην καρδιά της Ευρώπης, το Brexit και την εκλογή Τραμπ, που «κλόνισαν την Ευρώπη αλλά δεν την γκρέμισαν».

Σε άλλο σημείο της ομιλίας του ο κ. Σχοινάς τόνισε ότι «δεν θέλω θυμάμαι τις μαύρες στιγμές του 2015, τότε που η χώρα μας βρέθηκε στον γκρεμό με το ένα πόδι εκτός ευρώ, ούτε θέλω να θυμάμαι τις δραματικές συναντήσεις στο κολέγιο των επιτρόπων λίγους μήνες μετά, όταν η Ελλάδα βρέθηκε με το άλλο πόδι εκτός Σέγκεν. Πρέπει να κοιτάμε πίσω μόνο για να βελτιωνόμαστε".

Ο κ. Σχοινάς τόνισε ότι από τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου μέχρι το 2008 ο κόσμος απολάμβανε μακρές περιόδους σταθερότητας που διακόπτονταν από μικρές περιόδους αστάθειας και κρίσεις εστιασμένες τοπικά. «Η νέα κανονικότητα φέρνει την κρίση από περιφερειακό στο διεθνές επίπεδο και από περιστασιακό στο συστημικό. Ζούμε πια στην εποχή των τριών Α: αβεβαιότητα, αστάθεια ανασφάλεια», που αποτελούν τον κανόνα, όχι την εξαίρεση» είπε, σχολιάζοντας ότι η πολιτική θα είναι πλέον μια αέναη διαχείριση κρίσεων και ότι ζούμε σε μια περίοδο «δημοκρατικής ύφεσης» στον κόσμο, που γίνεται όλο και λιγότερο ελεύθερος και ζούμε την αμφισβήτηση του κράτους δικαίου, της ανεξαρτησίας των θεσμών, των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, της ελευθερίας του τύπου.

Ο κ. Σχοινάς περιέγραψε τη νέα γεωπολιτική, οικονομική και τεχνολογική τάξη που διαμορφώνεται, με βαθιές επιπτώσεις στον κόσμο, το κέντρο βάρους του οποίου μεταφέρεται προς ανατολάς. Όπως είπε το 2030 μόνο τρεις στις 10 μεγαλύτερες οικονομίες θα είναι ευρωπαϊκές, ήδη η Κίνα έχει ΑΕΠ 11,5 τρις ευρώ έναντι 15,9 όλης της ΕΕ.

Στην τεχνολογία, «η δύση απώλεσε το προβάδισμα που είχε επί δεκαετίες, η Κίνα κάνει κολοσσιαίες επενδύσεις και έχει μια μαζικά αναπτυσσόμενη αγορά, ενώ οι αμερικανικοί κολοσσοί κατοχυρώνουν το προβάδισμά τους με τακτικές και εργαλεία που δεν συμβαδίζουν με τις ευρωπαϊκές αρχές. Το ίντερνετ από ανοικτό προσβάσιμο εργαλείο επιβαρύνεται με την εξάπλωση παράνομου και τρομοκρατικού περιεχομένου και απειλεί τη δημοκρατία και τις αξίες μας» είπε, αναφερόμενες σε «υβριδικές απειλές από χώρες που θέλουν την Ευρώπη να αποτυγχάνει» μέσω των fake news και των κυβερνοεπιθέσεων που απειλούν τα δημοκρατικά συστήματα.

Ο κ. Σχοινάς ανέφερε ως απειλή για την Ευρώπη τον ευρωσκεπτικισμό και τον λαϊκισμό που προτάσσουν απλές λύσεις όπως τα κλειστά σύνορα και τον προστατευτισμό, για σύνθετα προβλήματα. Είπε ότι η κλιματική αλλαγή δεν είναι μια ακαδημαϊκή πραγματεία αλλά μια σκληρή πραγματικότητα που αγγίζει εκατομμύρια πολίτες. Τέλος τόνισε ότι η Ευρώπη βρίσκεται στο επίκεντρο μιας πρωτοφανούς έκρηξης μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών.

«Πώς άντεξε η Ευρώπη; Ιστορικά αποδείχθηκε ότι ίσως χρειάζεται ένας βαθμός απειλής και κρίσης για τους Ευρωπαίους. Ο ευδαιμονισμός και η ακινησία ήταν ίσως οι μεγαλύτεροι εχθροί της ΕΕ» τόνισε ο κ. Σχοινάς αναφέροντας ότι αρχικά δεν υπήρχαν εργαλεία για την κρίση του ευρώ, ούτε οι μηχανισμοί και οι πόροι για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης ούτε καν σχεδιασμός για την πολιτική εσωτερικής ασφάλειας.

Όπως είπε, καμία χώρα της ΕΕ, μικρή ή μεγάλη από μόνη της δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το εύρος και το βάθος των σύγχρονων κρίσεων και απειλών.

«Η Ευρώπη άντεξε γιατί αποδείχθηκε ότι πολίτες δεν συγχωρούν το κόστος της αποτυχίας. Η λαϊκή απαίτηση για αντιμετώπιση πολυκρίσεων είναι βασική κινητήριος δύναμη, αρκεί να υπάρχει και ανάλογης εμβέλειας πολιτική ηγεσία» είπε, ενώ σχολίασε το ιστορικό ρεκόρ συμμετοχής στις ευρωεκλογές αλλά και τη φραγή «στις δυνάμεις που θέλουν να καταστρέψουν την Ευρώπη»

«Η Ευρώπη άντεξε γιατί είναι μια άγκυρα σταθερότητας σε έναν ανασφαλή κόσμο, μια ένωση δημοκρατιών με καθολικά συστήματα υγείας και παιδείας. Είμαστε παγκόσμιοι πρωταθλητές δικαιωμάτων, πρωτοστατούμε στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής».

Ο κ. Σχοινάς αναφέρθηκε στα «Κοινά Ευρωπαϊκά Αγαθά», τα οποία οι πολιτικοί και οι πολίτες πρέπει να προασπίσουν

1. Πολυμέρεια. «Χρειάζεται η ενδυνάμωση του ρόλου μας ως συνασπισμός ελεύθερων κρατών μέσα από διεθνείς συμμαχίες. Έχουμε την πιο καλά ρυθμισμένη εσωτερική αγορά, ισχυρές πολυμερείς δράσεις με διακρατικές συμφωνίες με χώρες που αντιπροσωπεύουν τα 2/3 του παγκοσμιου ΑΕΠ. Χωρίς στείρους διαλόγους για την έννοια του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής πρέπει να δούμε τι κάνουμε ως ευρωπαιοι για να σφαγισουμε το ρόλο μας σε διεθνή φορά και οργανισμούς όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου»
2. Ασφάλεια και άμυνα. «Σε ένα πεδίο που μετατοπίζονται οι δαπάνες προς τη Μέση Ανατολή και την Ασία απαιτείται η εμβάθυνση της κοινής ευρωπαϊκής κουλτούρας ετοιμότητας»είπε ο κ. Σχοινάς και έκανε λόγο για κοινές στρατιωτικές επιχειρήσεις και κοινές δυνατότητες αμυντικής συνεργασίας. Τόνισε ακόμη ότι το Ταμείο Ευρωπαϊκής Άμυνας μπορεί να γίνει το πρόπλασμα για την μελλοντική κοινή πολιτική άμυνας.
3. Μετανάστευση. «Το ζητούμενο είναι η διαμόρφωση μιας βιώσιμης συνεκτικής και ολοκληρωμένης πολιτικής, που ξεκινά από τις χώρες προέλευσης. Να δημιουργηθούν ευκαιρίες που αντί οι άνθρωποι να βάζουν ζωή τους στα χέρια λαθρεμπόρων να έχουν ευκαιρίες να μένουν στον τόπο τους» είπε ο κ. Σχοινάς, προσθέτοντας ότι χρειάζονται κοινές πολιτικές ασύλου και στοχευμένο σχέδιο νόμιμης μετανάστευσης ως απάντηση στο δραματικό δημογραφικό πρόβλημα. «Η Ευρώπη θα παραμείνει προορισμός ασύλου και θα παραμείνει πάντα ασπίδα για αδύναμους και κατατρεγμένους. Δεν μπορούμε να το βγάλουμε από τους ώμους μας, γιατί αυτό μας κάνει Ευρώπη. Όποιος δεν τυγχάνει υπό τη σκέπη του ασύλου θα πρέπει να επιστρέφεται. Είναι μια αλήθεια που είπαμε με μισές λέξεις, είναι ώρα να ειπωθεί ανοικτά. Υπάρχει ανάγκη για περισσότερες επιστροφές».
4. Κλίμα και περιβάλλον. «Είμαστε στην πρώτη γραμμή των επενδύσεων στην πράσινη οικονομία. Πρέπει να χτίσουμε συμμαχίες με χώρες που βλέπουν τον κόσμο με τις ίδιες αξίες. Να στηρίξουμε κατηγορίες ανθρώπων που θα πληγούν από τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία, όπως στη Δυτική Μακεδονία, με την απολιγνιτοποίηση» σημείωσε ο κ. Σχοινάς, ενώ σχολίασε πως παρότι η Ευρώπη πρωταγωνιστεί στη μάχη για το κλίμα γίνεται ο στόχος επικριτών για έλλειψη δράσης. «Κάποιοι που διαμαρτύρονται έντονα να το κάνουν και σε άλλες περιοχές κόσμου που είναι χιλιόμετρα πίσω»
5. Τεχνολογία και καινοτομία. «Η Ευρώπη καλείται να χτίσει τον 3ο δρόμο ανάμεσα στο αμερικανικό και το κινεζικό μοντέλο. Ξέρουμε πώς χτίζεται ο αθέμιτος ανταγωνισμός. Εμείς προχωράμε με αξιακές βάσεις αμιγώς ευρωπαϊκές. Πρέπει να διοχετεύσουμε την ηθική μας ανωτερότητα απέναντι στα fake news, την παραπληροφόρηση και τις συστηματικές προσπάθειες των εχθρών της Ευρώπης στο πώς οργανώνουμε τις εκλογές μας, πώς εκλέγουμε τους αντιπροσώπους μας, πώς χτίζουμε τους οργανισμούς λογοδοσίας».

Αναφερόμενος τέλος στην Ελλάδα είπε ότι το 2021 που θα γιορτάσουμε 200 χρόνια από ελληνική επανάσταση μπορεί να λειτουργήσει ως μια νέα εθνική αφετηρία. «Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι παρά τις κρίσεις, τους πολέμους, τους εμφυλίους, τις χρεοκοπίες η Ελλάδα αποδείχτηκε πολύ πιο ανθεκτική από ότι ήλπιζαν οι εχθροί της. Παλέψαμε την αστάθεια και την κερδίσαμε, πάντα με την Ευρώπη δίπλα μας, όχι απέναντι όπως ήθελαν να μας πείσουν οι δημοκόποι. Είμαστε μια πηγή έμπνευσης και μια οικονομία σημαντικά μεγαλύτερη από τους γείτονες μας, μια ανοικτή και ελεύθερη κοινωνία πολιτών, ένας θρίαμβος απεναντι στην αστάθεια. Να γιορτασουμε την ισχυρή επιβεβαίωση όσων πετύχαμε και όσων μπορούμε να διεκδικήσουμε ως ισότιμο μέλος μιας Ευρώπης που μας ανήκει όσο και της ανήκουμε. Να πρωταγωνιστήσουμε στην συμπραραγωγή των ευρωπαϊκών αγαθών, με όρους εξωστρέφειας και όχι εθνοκεντρικά, με τάσεις ομφαλοσκόπησης»

Τέλος ως προς την εξέλιξη με την ευρωπαϊκή προοπτική της Β. Μακεδονίας και της Αλβανίας, μετά την άρνηση του Εμ. Μακρόν στο τελευταίο ευρωπαϊκό Συμβούλιο ο κ. Σχοινάς είπε ότι η Ελλάδα στάθηκε στη σωστή πλευρά της ιστορίας γιατί είναι προς το συμφέρον μας τα ευρωπαϊκά Βαλκάνια και όχι η βαλκανική Ευρώπη και εξέφρασε την προσδοκία η σκληρή στάση Μακρόν να μην ερμηνευτεί ως άλλη μια πόρτα που κλείνει σε λαούς που έχουν επιλέξει ευρωπαϊκή προοπτικη.