Το βράδυ της 10^ης Απριλίου σε δύο διαφορετικά σημεία του Παρισιού οι πανηγυρισμοί ήταν έξαλλοι. Στο στρατηγείο του Εμανουέλ Μακρόν οι γαλλικές σημαίες ανέμιζαν με τους ψηφοφόρους του να γλεντάνε την πρώτη θέση του νυν Προέδρου, όμως λίγα χιλιόμετρα πιο μακριά το ίδιο συνέβαινε και στο στρατηγείο της μεγάλης του αντιπάλου, της Μαρίν Λεπέν. Οι μόνοι που δεν πανηγύριζαν εκείνο το βράδυ ήταν οι υπόλοιποι άμεσα ενδιαφερόμενοι: οι Ευρωπαίοι.

Πέντε χρόνια μετά την πρώτη τους αναμέτρηση που έφερε τον 40άρη τότε Μακρόν στο Ελιζέ, κονταροχτυπήθηκαν και πέρασαν στον δεύτερο γύρο που θα διεξαχθεί την επόμενη Κυριακή, ανήμερα του δικού μας Πάσχα. Και η έκβαση της μάχης δεν αφορά μονάχα τους Γάλλους, αλλά ολόκληρη την ευρωπαϊκή οικογένεια, τη Δύση και το μέλλον της δημοκρατίας, όπως την ξέρουμε...

Σε σχέση με το 2017, αυτή τη φορά το διακύβευμα είναι πολύ κρισιμότερο. Η προσπάθεια επανεκλογής του Γάλλου Προέδρου να σπάσει την «κατάρα» του ενοίκου του Ελιζέ (εδώ και 20 χρόνια κανένας εν ενεργεία Πρόεδρος δεν πέτυχε την επανεκλογή του) ο οποίος κέρδισε κάτι παραπάνω από το 27% των ψήφων του α’ γύρου έναντι 23% της αντιπάλου του, είναι μέγιστης σημασίας, ειδικά, όπως τονίζουν οι αναλυτές μετά την πρόσφατη επανεκλογή Όρμπαν, με την Ευρώπη να τρέμει την πιθανότητα η «καρδιά» της δημοκρατίας να αποκτήσει ακροδεξιό Πρόεδρο. Οι Γάλλοι αναλυτές λένε πως οι ψηφοφόροι είναι εκτός από απρόβλεπτοι και βαθιά δυσαρεστημένοι και αισθάνονται πως κάποιος τους «έκλεψε» την κορυφαία τους στιγμή, αφού το παιχνίδι παίχτηκε στη σκιά του κορονοϊού και του πολέμου στην Ουκρανία και όχι εντός γηπέδου, καθώς κανείς δεν κατάφερε να ασχοληθεί με τα προβλήματα που τους καίνε. Και αυτά είναι κυρίως οικονομικά.

Τα... συντρίμμια της Γαλλίας και ο φόβος της Ε.Ε.

Σύμφωνα με τον έμπειρο διπλωμάτη και πρώην πρέσβη της Γαλλίας στις ΗΠΑ, Ζεράρ Αρό, ο α’ γύρος των προεδρικών εκλογών επιβεβαίωσε ότι ο Μακρόν δεν κατάφερε κατά τη διάρκεια της πενταετούς θητείας του να ανταποκριθεί στην πολιτική κρίση που είχε εκμεταλλευτεί το 2017 για να εκλεγεί απροσδόκητα. Οι ακροδεξιοί και οι ακροαριστεροί υποψήφιοι συγκέντρωσαν το 53% των ψήφων, τα παραδοσιακά πολιτικά κόμματα, τα συντηρητικά (Les Républicains) και τα σοσιαλιστικά (Parti Socialiste), που κυριαρχούν στη γαλλική πολιτική ζωή για δεκαετίες, βυθίστηκαν, ενώ οι Πράσινοι επιμένουν να αντιμετωπίζουν πρόβλημα αξιοπιστίας. Με άλλα λόγια, η γαλλική πολιτική ζωή είναι περισσότερο από ένας σωρός από ερείπια, όπως το θέτε ο δρ. Αρό. Ο Μακρόν ηγείται ενός κεντρώου μπλοκ σχεδόν 30%, αλλά οι μόνοι αξιόπιστοι αντίπαλοί του είναι οι εξτρεμιστές.

Σε αντίθεση, λοιπόν, με το 2017 όταν ο Μακρόν ήταν ένα νέο πρόσωπο, τώρα συγκεντρώνει τη δυσαρέσκεια αν όχι τη μήνυν σημαντικού μέρους των πολιτών και ειδικά των αριστερών που χρειάζεται οπωσδήποτε για να κερδίσει. Η Λεπέν ηγήθηκε μιας εκστρατείας χαμηλών τόνων που επικεντρώθηκε στην αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών σε μια στιγμή που ο πληθωρισμός είναι ο εφιάλτης των Γάλλων. «Μασκάρεψε», μάλιστα και το ακροδεξιό προφίλ της σε σημείο να μοιάζει «σκέτα» συντηρητική. Όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μέχρι στιγμής ότι ο Μακρόν θα κερδίσει, όμως άπαντες συμφωνούν πως η νίκη του κάθε άλλο παρά εξασφαλισμένη είναι. Άλλωστε, ακριβώς αυτός ο βαθύς φόβος που ξεπερνά τα πάντα, ανάγκασε τον υπέρμαχο της «ψήφου κατά βούληση» Μελανσόν να πει ξεκάθαρα στους αριστερούς να μην ψηφίσουν Λεπέν.

Το φάντασμα της ακροδεξιάς πλανάται πάνω από την Ευρώπη

Στις εκλογές του 2017 και με τον πλανήτη σε σοκ από την εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ, οι Βρυξέλλες ήταν ανήσυχες για μία πιθανή εκλογή της Λεπέν. Αλλά μέχρις εκεί. Φέτος, ένα τέτοιο σενάριο δημιουργεί ξεκάθαρα υπαρξιακό ζήτημα στην Ε.Ε.

Με λίγα λόγια είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου για την ίδια την Ένωση και τις ευρωπαϊκές αξίες να εκλεγεί ο Μακρόν έναντι της ακροδεξιάς –έστω και... μασκαρεμένης σε κάτι πιο φυσιολογικό- αντιπάλου του. Εκτός των απόψεων και των πολιτικών της Λεπέν αλλά και του ίδιου του συμβολισμού, να γίνει δηλαδή ένοικος στο Ελιζέ, στη χώρα που είναι συνώνυμη της δημοκρατικής λειτουργίας, μια τόσο ακραία ηγέτης, το timing για ένα τέτοιο ενδεχόμενο δε θα μπορούσε να είναι χειρότερο, δεδομένου και του πολέμου του Πούτιν στην Ουκρανία, και των εκλεκτών σχέσεων της Λεπέν με τον αλλοπρόσαλλο, πια, «Τσάρο».

Η Γαλλία είναι η μόνη σημαντική στρατιωτική δύναμη στην ΕΕ., κατέχει τη μοναδική μόνιμη έδρα της Ένωσης στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και είναι το μόνο μέλος της ΕΕ που είναι πυρηνική δύναμη. Εάν η Γαλλία αποχωρούσε από τις προσπάθειες να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία, θα ήταν ένα καίριο πλήγμα για τη Δύση.

Αλλά, εν αμφιβόλω θα τεθεί και το ίδιο το μέλλον της ΕΕ. Η Λεπέν δεν ζητά πλέον να φύγει η Γαλλία από την ευρωπαϊκή οικογένεια -σχεδόν όλοι οι ακροδεξιοί στην Ευρώπη σταμάτησαν να το κάνουν αυτό όταν είδαν τις επιπτώσεις του Brexit. Ωστόσο, έχει πει ότι θέλει να αποδομήσει την ΕΕ εκ των έσω και ότι η πρώτη της επίσκεψη στο εξωτερικό ως πρόεδρος θα ήταν στις Βρυξέλλες για να απαιτήσει άμεση εργασία για την αναθεώρηση των συνθηκών της ΕΕ. Θα ενωθεί με τους συμμάχους της στις κυβερνήσεις της Πολωνίας και της Ουγγαρίας για να το πράξουν. Η προοπτική για το ΝΑΤΟ δεν είναι λιγότερο ζοφερή. Η Λεπέν κάλεσε τη Γαλλία να αποχωρήσει από την ολοκληρωμένη δομή διοίκησης του ΝΑΤΟ «ώστε να μην εμπλέκεται πλέον σε συγκρούσεις που δεν είναι δικές μας».

Σε κάθε περίπτωση, οι κάλπες της Γαλλίας την επόμενη εβδομάδα δεν είναι Μακρόν εναντίον Λεπέν και στη μέση οι Γάλλοι. Αφορούν το μέλλον όλων μας και μετά τη δυστοπία με τον Covid-19 αλλά και τον πόλεμο στην καρδιά της Ευρώπης, το κακό δεν πρέπει να... τριτώσει.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 17.04.2022