Κριτική παρουσίαση: Κωνσταντίνος Καντόγλου

O Γιώργος Σουρής (1853 - 1919) υπήρξε ένας εκ των σπουδαιότερων σατιρικών θεατρικών συγγραφέων και ποιητών στην ιστορία της νεότερης Ελλάδας. Έγραψε μια σειρά από θεατρικά μονόπρακτα και ποιήματα όπου σατίριζε με οξυδέρκεια και έντονα βιτριολικό χιούμορ τα ήθη της εποχής του, καθώς και μία σειρά από πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα της τότε επικαιρότητας. Εξέδιδε την εβδομαδιαία εφημερίδα «Ο Ρωμηός», την οποία έγραφε εξ ολοκλήρου. Το έργο του υπήρξε και συνεχίζει να υπάρχει εξαιρετικά πετυχημένο και επιδραστικό, εξ ου και ο όρος «νέος Αριστοφάνης» που του έχει αποδοθεί.

Από την περσινή θεατρική σεζόν, ο σκηνοθέτης και καθηγητής Θεάτρου Παύλος Δανελάτος ανέλαβε το ανέβασμα της παράστασης «Ελλάς γελάς», που επιχειρεί να φέρει σε επαφή το σύγχρονο κοινό με το έργο του Σουρή. Μια παράσταση που αποτελείται από τέσσερα μονόπρακτα, ανάμεσα στα οποία παρεμβάλλονται δύο ηθοποιοί που εξηγούν σε ποια περιστατικά αναφέρεται το κάθε ένα από αυτά, ενώ επιχειρούν να κάνουν και μία σύνδεση του τότε με το σήμερα.

Ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά του έργου του Γιώργου Σουρή είναι αναμφίλεκτα η διαχρονικότητά του. Οι παθογένειες του Έλληνα, που τόσο πετυχημένα καυτηρίαζε ο Σουρής, φαίνεται να παραμένουν, εκατό και πλέον χρόνια μετά, αυτούσιες. Εκεί εντοπίζεται βεβαίως και η κυριότερη δύναμη της σάτιράς του, και φυσικά η επιτυχία της.

Με εφαλτήριο λοιπόν αυτήν τη διαχρονικότητα του πνεύματος του συγγραφέα, ο Παύλος Δανελάτος στήνει μία ιδιαίτερα δουλεμένη και προσεγμένη παράσταση, όπου εμφανώς το μεγαλύτερο βάρος πέφτει στο να αναδυθεί αυτούσια η σάτιρα του Σουρή. Παραμένοντας πιστός με θρησκευτική ευλάβεια τόσο στο γράμμα όσο και στο πνεύμα του πρωτότυπου, ο σκηνοθέτης της παράστασης είχε μπροστά του ένα αρκετά δύσκολο έργο. Και αυτό καθώς το πρωτότυπο κείμενο είναι γραμμένο σε ομοιοκατάληκτο δεκαπεντασύλλαβο, πράγμα που καθιστά ιδιαίτερα απαιτητικό το έργο των ηθοποιών.

Άψογοι, σφιχτοδεμένοι ρυθμοί

Εδώ ωστόσο είναι που εμφανίζεται το μεγαλύτερο «ατού» της παράστασης, αφού η δουλειά που έχει κάνει ο Δανελάτος με τους ηθοποιούς του αποδεικνύεται υποδειγματική. Άψογοι, σφιχτοδεμένοι ρυθμοί, που δεν αφήνουν περιθώρια στην παράσταση να κάνει «κοιλιά» και ως αποτέλεσμα οι δύο ώρες που διαρκεί να περνούν ταχύτατα. Οι ηθοποιοί με τη σειρά τους ανταποκρίνονται τόσο στην πρόκληση ενός δύσκολου κειμένου, όσο και στην εξαιρετικά απαιτητική κίνηση επί σκηνής.

Μία κίνηση που έρχεται με τη σειρά της να προσθέσει και αυτή ένα σημαντικό κομμάτι στη σωστή λειτουργία της παράστασης, αφού φαίνεται ότι αποτελεί έργο δουλειάς εξαιρετικής ακρίβειας, με το κωμικό timing να είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο. Συνολικά, ολόκληρη η σκηνική παρουσία των ηθοποιών είναι εξαιρετική, γεμάτη κωμική ενέργεια και αξιοζήλευτη σπιρτάδα, αναδεικνύοντας έξοχα το λόγο του Σουρή και προσθέτοντας έναν στιβαρό θεατρικό πυλώνα απόλυτα επιτυχημένου κινησιολολογικού χιούμορ, με σαφείς αναφορές μεταξύ άλλων και στο θέατρο σκιών και με grotesque κωμικές αποχρώσεις.

Είναι πραγματικά ευχής έργο το γεγονός ότι η παράσταση προσθέτει αυτό το σωματικό χιούμορ, αφού παρότι είναι δεδομένο ότι το πνεύμα του Σουρή παραμένει ατόφια επίκαιρο, το χιούμορ του φαντάζει ενίοτε ελαφρώς παρωχημένο. Κάτι που είναι μάλλον φυσιολογικό, αφού έχουν μεσολαβήσει εκατό και πλέον χρόνια κωμικών κειμένων, που βασισμένα σε αυτό το υλικό έχουν εξελίξει τους κώδικες του χιούμορ και το έχουν πάει αρκετά βήματα παραπέρα. Έπειτα, τα ιντερλούδια που παρεμβάλλονται ανάμεσα στα μονόπρακτα επιχειρούν να συνδέσουν την τότε εποχή με το σήμερα, με έναν κατά τι απλοϊκό και ελαφρώς ανέμπνευστο τρόπο, και καθίστανται εν πολλοίς περιττά, εφόσον το πνεύμα της σάτιρας του Σουρή τα λέει όλα από μόνο του.

Παρ’ όλα αυτά, είναι γεγονός ότι το «Ελλάς γελάς» είναι μια παράσταση που καταφέρνει εντέλει να ξεπεράσει αυτές τις αδυναμίες, προσφέροντας ένα εξαιρετικά σφιχτοδεμένο και απολαυστικό κωμικό δίωρο στη σκηνή του Θεάτρου Σοφούλη. Όσο και αν το χιούμορ του Σουρή μπορεί να φαντάζει ενδεχομένως σε ένα νεότερο κοινό ελαφρώς παλιομοδίτικο, το πνεύμα του παραμένει οξυδερκές και η σάτιρα του καυστική και επίκαιρη. Και οι συντελεστές της παράστασης υπηρετούν άψογα το γράμμα και το πνεύμα του σπουδαίου κωμωδιογράφου, με το κοινό να σείεται συχνά στα γέλια, και να τους καταχειροκροτεί μετά το τέλος της παράστασης.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Τελευταία παράσταση: Σήμερα (Κυριακή 2 Δεκεμβρίου) στις 20.00

Θέατρο Σοφούλη, Τραπεζούντος 5, Καλαμαριά

Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2310-423925

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 2 Δεκεμβρίου 2018