Ποιες είναι οι δυνατότητες επαγγελματικής κατάρτισης των ασυνόδευτων προσφυγόπουλων στην Ελλάδα; Πώς μπορεί ένας εκπαιδευτικός να βοηθήσει τα παιδιά να αποφασίσουν ποιο επάγγελμα θα ακολουθήσουν; Ποια είναι τα δικαιώματα, οι διαδικασίες και οι υποχρεώσεις των προσφύγων που μπαίνουν στην αγορά εργασίας; 

Απαντήσεις σε συχνά κατακερματισμένες πληροφορίες για την εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση και ένταξη στην αγορά εργασίας των ασυνόδευτων ανηλίκων επιχειρεί να δώσει ο οδηγός «Με οδηγό(ώ) (σ)το αύριο».

Ο οδηγός απευθύνεται σε επαγγελματίες που υποστηρίζουν ασυνόδευτους ανήλικους και οι οποίοι αναζητούν άμεση και έγκυρη πληροφόρηση για τα θέματα της επαγγελματικής κατάρτισης και αποκατάστασης των ασυνόδευτων παιδιών που βρίσκονται λίγο πριν από την ενηλικίωση και οι οποίοι αγωνιούν για το επαγγελματικό τους μέλλον.

Ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, εκπαιδευτικοί και άλλοι επαγγελματίες που εμπλέκονται στην υποστήριξη των ασυνόδευτων παιδιών μπορούν να βρουν μέσα από τον οδηγό πληροφορίες, όπως οι βαθμίδες εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης, η μετάβαση από το σχολείο στην εργασία, ο επαγγελματικός προσανατολισμός, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις στην αγορά εργασίας στην Ελλάδα, οι τεχνικές αναζήτησης εργασίας και η επιχειρηματικότητα.

Τον οδηγό επιμελήθηκαν η Μονάδα Ένταξης και Υποστήριξης Ασυνόδευτων Ανηλίκων της Ειδικής Γραμματείας Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων του υπουργείου Μετανάστευσης και το γραφείο της UNICEF στην Ελλάδα σε συνεργασία με εκπροσώπους έξι μη κυβερνητικών οργανώσεων (Άρσις, DRC, Έλιξ, Junior Achievement Greece, Μετάδραση και SolidarityNow) και με τη συμβολή του αυτοτελούς Τμήματος Συντονισμού και Παρακολούθησης της Εκπαίδευσης Προσφύγων του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης. Η έκδοση συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

«Ουσιαστικά ο οδηγός επιχειρεί να δώσει στους επαγγελματίες τα εργαλεία για το πώς μέσα από καθημερινές δραστηριότητες με τα παιδιά, εκπαιδευτικές και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, και μέσα από παιχνίδια, αθλητικές ή πολιτιστικές δράσεις και δραστηριότητες καθημερινής ρουτίνας, μπορούν να αναπτυχθούν και να καλλιεργηθούν δεξιότητες, ενδιαφέροντα, ικανότητες, ταλέντα και αξίες», αναφέρει ο ειδικός γραμματέας Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων του υπουργείου Μετανάστευσης, Ηρακλής Μοσκώφ. Ο στόχος είναι, προσθέτει ο ίδιος, «η ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης, ανθεκτικότητας και προοπτικών εκπαίδευσης, κατάρτισης, απασχόλησης ή επιχειρηματικότητας για ένα θετικό όραμα για τη ζωή και τελικά την αναζήτηση μιας επιτυχημένης μετάβασης στην ενήλικη ζωή».

Την επιμέλεια του οδηγού έκαναν η προϊσταμένη της Μονάδας Ένταξης και Υποστήριξης Ασυνόδευτων Ανηλίκων της Ειδικής Γραμματείας, Γκέλη Αρώνη, και ο Γιώργος Σιμόπουλος από τη UNICEF. «Καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό των ασυνόδευτων παιδιών που έρχονται στην Ελλάδα είναι στην ηλικία της μη υποχρεωτικής εκπαίδευσης και λόγω των αναγκών τους να εργαστούν, υπήρχε συχνά το ερώτημα από τους επαγγελματίες του πεδίου τι μπορεί να κάνει ένα παιδί για την επαγγελματική κατάρτιση και την απασχόλησή του», περιγράφει η κ. Αρώνη.

Στον οδηγό δίνονται με συνοπτικό τρόπο πληροφορίες, όπως τι είναι οι επαγγελματικές σχολές μαθητείας και κατάρτισης, τα επαγγελματικά λύκεια, οι τάξεις μαθητείας, τα ΙΕΚ, τα κέντρα δια βίου μάθησης και τα σχολεία δεύτερης ευκαιρίας. Επίσης, γίνεται αναφορά στον επαγγελματικό προσανατολισμό, τις προαπαιτούμενες διαδικασίες και έγγραφα για την πρόσληψη, αλλά και τις τεχνικές αναζήτησης εργασίας και σύνταξης βιογραφικού.

Ωστόσο, ιδιαίτερα σημαντικό είναι για την κ. Αρώνη το γεγονός ότι μέσα από τον οδηγό οι επαγγελματίες καλούνται να αναστοχαστούν γύρω από το πώς οι καθημερινές δραστηριότητες με τα παιδιά μέσα στους ξενώνες επηρεάζουν τις δεξιότητες ζωής που αυτά αναπτύσσουν. «Θέλουμε με τον οδηγό να αυξήσουμε την ενσυνειδητότητα των επαγγελματιών, για να κατανοήσουν ότι οτιδήποτε κάνουν με το παιδί μέσα στον ξενώνα, όπως να είναι συνεπές, να τηρεί τους κανονισμούς, να διαχειρίζεται το χρόνο του, να φροντίζει το χώρο του, να συνυπάρχει με τους άλλους ανθρώπους, θα βοηθήσει στην ανάπτυξη των επαγγελματικών δεξιοτήτων του».

Ανάμεσα στους συγγραφείς του οδηγού είναι η συντονίστρια της Υπηρεσίας Απασχόλησης της ΜΚΟ SolidarityNow και εργασιακή σύμβουλος, Μαίρη Ασβεστά. Η κ. Ασβεστά περιγράφει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «τα ασυνόδευτα παιδιά είναι ένας πληθυσμός πολύ ζωντανός και δυναμικός που έχει φύγει από τη χώρα καταγωγής του για να αναζητήσει ένα καλύτερο μέλλον και δείχνει έντονη κινητοποίηση». Ωστόσο, ανάμεσα στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά, ειδικά λίγο πριν από την ενηλικίωσή τους, είναι οι διοικητικές διαδικασίες (έκδοση ΑΜΚΑ, ΑΦΜ, ΑΜΑ και τραπεζικού λογαριασμού), η περιορισμένη γνώση της ελληνικής γλώσσας που τους δυσκολεύει στη φοίτηση στο σχολείο και η υποχρέωση να φύγουν από τη δομή που τους φιλοξενεί μόλις ενηλικιωθούν, με αποτέλεσμα να έρχονται αντιμέτωπα με το ζήτημα της επιβίωσης. Η ίδια διευκρινίζει ότι η ένταξη των παιδιών που ενηλικιώνονται στην αγορά εργασίας επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως την προσωπικότητα του ίδιου του παιδιού, το χρονικό διάστημα που έχει μείνει σε δομή και έχει λάβει υποστήριξη στην εκμάθηση της γλώσσας και τον επαγγελματικό προσανατολισμό, αλλά και το νομικό καθεστώς του.

Ο οδηγός κυκλοφορεί σε έντυπη μορφή, ενώ θα αναρτηθεί και στην ιστοσελίδα της UNICEF με στόχο τη διαρκή επικαιροποίηση των πληροφοριών που παρέχει. Η έκδοση του οδηγού συνοδεύτηκε από εκδήλωση παρουσίασής του και εργαστήρι με τη συμμετοχή επαγγελματιών από δομές φιλοξενίας ασυνόδευτων παιδιών.

Η εκπαιδευτικός, Αγγελίνα Λουπέτη, η οποία εργάζεται τα τελευταία τρία χρόνια σε ξενώνα φιλοξενίας ασυνόδευτων αγοριών του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης και συμμετείχε στο εργαστήρι αυτό, μεταφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ την αγωνία των παιδιών για την εύρεση εργασίας. «Ερχόμενοι στην Ελλάδα δεν έχουν υποστηρικτικό περιβάλλον για να τους βοηθήσει οικονομικά και καθώς πλησιάζουν στην ενηλικίωσή τους και πρέπει να αποχωρήσουν από τους ξενώνες, είναι θέμα επιβίωσης το να βρουν δουλειά», περιγράφει.

Την ίδια ώρα αναφέρει ότι «ο πληθυσμός των εργαζομένων στο προσφυγικό αλλάζει γρήγορα και ο κάθε επαγγελματίας καλείται να ανακαλύψει τις πληροφορίες γύρω από την εκπαίδευση και ένταξη στην αγορά εργασίας από την αρχή. Ο συγκεκριμένος οδηγός συγκεντρώνει όλες αυτές τις πληροφορίες και είναι χρήσιμος για τους επαγγελματίες των δομών».