Με προσευχές και ύμνους εγκαινιάστηκε η ανακαινισμένη συναγωγή Μοναστηριωτών στη Θεσσαλονίκη

Φωτ. αρχείου

Με προσευχές και ύμνους για την ειρήνη, αυτή που τόσο ανάγκη έχει σήμερα η ανθρωπότητα και την τοποθέτηση μεζουζότ (σ.σ. μικροί παπυρικοί κύλινδροι που τοποθετούνται στην πόρτα του εβραϊκού σπιτιού και συμβολίζουν την ιερότητά του) στις εισόδους της τελέστηκαν, σήμερα, τα εγκαίνια της ανακαινισμένης συναγωγής Μοναστηριωτών, της μοναδικής προπολεμικής συναγωγής στη Θεσσαλονίκη.

Παρουσία του αρχιραβίνου της Τουρκίας, Χαμάμ Μπασί Ισάκ Χαλέβα, ο οποίος δεν έκρυβε τη χαρά του για την παρουσία του στην ιστορική πόλη της Θεσσαλονίκης, η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, με επικεφαλής τον πρόεδρό της Δαυίδ Σαλτιέλ, γιόρτασε διπλά σήμερα, αφού τα εγκαίνια της ανακαινισμένης, ιστορικής συναγωγής "έδεσαν" με τους εορτασμούς της 68ης επετείου από την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ (σ.σ. το Ισραήλ κήρυξε την ανεξαρτησία του στις 14 Μαΐου 1948).

"Σημείο αναφοράς" και "σύμβολο των κοινών μας αξιών, τις οποίες καλούμαστε να μεταβιβάσουμε αναλλοίωτες από μισαλλοδοξία και από φανατισμό στις επόμενες γενιές" χαρακτήρισε, σε μήνυμά του που αναγνώστηκε στα εγκαίνια, την ανακαινισμένη συναγωγή Μοναστηριωτών ο υφυπουργός Εξωτερικών, Γιάννης Αμανατίδης, ο οποίος δεν μπόρεσε να παραστεί στην εκδήλωση.

Για ένα "ηχηρό μήνυμα για την ενδυνάμωση του εβραϊκού πολιτισμού στην καθημερινή ζωή της Θεσσαλονίκης" μίλησε ο πρέσβης της Γερμανίας στην Ελλάδα, Peter Schoof. "Η χώρα μου, ευρισκόμενη στο χειρότερο σημείο της ιστορίας της, δημιούργησε σε πολλές χώρες πληγές, οι οποίες γνωρίζουμε ότι δεν θα επουλωθούν ποτέ πλήρως" πρόσθεσε, υπογραμμίζοντας πως "στο πνεύμα του 'Ποτέ Ξανά', η διατήρηση της μνήμης προς τιμήν των 60 εκατομμυρίων Εβραίων που θανατώθηκαν από τους Γερμανούς ναζί είναι η 'raison d' etre' της σύγχρονης Γερμανίας".

Στην 26η επέτειο των αναβαθμισμένων σχέσεων της χώρας της με την Ελλάδα "μία χώρα με πλούσια παράδοση και κουλτούρα" αναφέρθηκε -μεταξύ άλλων- η πρέσβειρα του Ισραήλ στην Αθήνα Irit Ben Aba, με την ευχή να φέρουμε τους δύο λαούς μας πιο κοντά και ιδιαίτερα τη νεολαία. Αναφέρθηκε, επίσης, στις τεράστιες προκλήσεις που αντιμετωπίζει και σήμερα η χώρα της, εξηγώντας πως "ο αντισημιτισμός αναζωπυρώνεται και δεν περιορίζεται πλέον στην Ευρώπη" και "τα αντι-ισραηλινά συναισθήματα επηρεάζουν κοινωνίες μεταξύ των καλύτερων συμμάχων μας στην Ευρώπη".

"Μεγάλη μέρα για τη Θεσσαλονίκη" χαρακτήρισε τη σημερινή ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας, ο οποίος αναφέρθηκε και στην εθνική επέτειο του Ισραήλ, λέγοντας ότι το κράτος αυτό "ήταν πάντα παράγοντας σταθερότητας στην περιοχή.

Από την πλευρά του, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, επεσήμανε πως τα σημερινά εγκαίνια είναι "ένα ακόμη λιθαράκι για να ξεσκεπάσουμε τη σκεπασμένη ιστορία της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης" καθώς δεν μπορείς, όπως τόνισε, "να χτίζεις το μέλλον αν δεν ξέρεις το παρελθόν σου".

Στην ιστορική σημασία της συναγωγής Μοναστηριωτών "όχι μόνο για την Ισραηλιτική Κοινότητα της Θεσσαλονίκης αλλά και για την ίδια την πόλη" καθώς "είναι το μέρος όπου το προπολεμικό παρελθόν της Θεσσαλονίκης συναντά το παρόν" αναφέρθηκε ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος Μωυσής Κωνσταντίνης.

"Κομμάτι της ταυτότητας όλων των μεταπολεμικών γενεών" χαρακτήρισε, από την πλευρά του, τη συναγωγή ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης Δαυίδ Σαλτιέλ, υπογραμμίζοντας πως πρόκειται για ένα σύμβολο που συνδέει το ένδοξο παρελθόν με το ζωντανό παρόν και το λαμπρό μέλλον της Κοινότητας.

Στην ανακαίνιση της συναγωγής αναφέρθηκε ο υπεύθυνος για το έργο αρχιτέκτονας, Ηλίας Μεσσίνας, επισημαίνοντας -μεταξύ άλλων- ότι στόχος ήταν να αναβιώσουμε τον ιστορικό χαρακτήρα της προκειμένου να μπορέσει να "αφηγηθεί" την ιστορία της.

Το "παρών" στη σημερινή εκδήλωση έδωσαν -μεταξύ άλλων- ο αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Μάρκος Μπόλαρης, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, Σωκράτης Φάμελλος, βουλευτές -μεταξύ άλλων, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Τριαντάφυλλος Μηταφίδης και οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, Κώστας Γκιουλέκας και Σταύρος Καλαφάτης- ο πρύτανης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Περικλής Μήτκας, εκπρόσωπος του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης, εκπρόσωποι των διπλωματικών αρχών, της αυτοδιοίκησης, της αστυνομίας κ.ά.

Το έργο της αποκατάστασης υλοποιήθηκε χάρις στην υποστήριξη της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και του Herb Simon μέσω του Herbert Simon Family Foundation που εδρεύει στις ΗΠΑ.

Η ιστορία της συναγωγής

Η συναγωγή Μοναστηριωτών ιδρύθηκε με δωρεά της Ίντας Αροέστη και αφιερώθηκε στη μνήμη του συζύγου της Ισαάκ. Στην ανέγερσή της συνέβαλαν επίσης με δωρεές και οι οικογένειες που κατάγονταν από το Μοναστήρι (τη σημερινή Μπίτολα) και είχαν εγκατασταθεί στη Θεσσαλονίκη μετά τους Βαλκανικούς πολέμους (1912-13) και τον Α' παγκόσμιο πόλεμο (1914-18).

Η θεμελίωση της συναγωγής Μοναστηριωτών έγινε το 1925. Οι εργασίες για την ανοικοδόμησή της κράτησαν δύο χρόνια. Τα εγκαίνιά της έγιναν το Σεπτέμβριο του 1927 από τον τότε τοποτηρητή της Αρχιραβινείας Θεσσαλονίκης Χαΐμ Ραφαέλ Χαμπίμπ.

Στη διάρκεια της Ναζιστικής Κατοχής, ήταν το επίκεντρο του γκέτο που δημιουργήθηκε στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Όταν το σύνολο του εβραϊκού πληθυσμού εκτοπίσθηκε στα στρατόπεδα Άουσβιτς - Μπίρκεναου, η συναγωγή χρησιμοποιήθηκε από τον Ερυθρό Σταυρό, ως αποθήκη. Γι' αυτό το λόγο δεν καταστράφηκε από τους Ναζί και διατηρήθηκε σε καλή κατάσταση.

 Αμέσως μετά την απελευθέρωση, το Νοέμβριο του 1944, κατέφυγαν σ' αυτήν οι ελάχιστοι Εβραίοι που είχαν διασωθεί είτε ζώντας εν κρυπτώ είτε έχοντας ενταχθεί στην Εθνική Αντίσταση. Εκεί συγκάλεσαν συνέλευση, εξέλεξαν το πρώτο, μετά την κατοχή, διοικητικό συμβούλιο και προχώρησαν στην οργάνωση μιας υποτυπώδους κοινοτικής ζωής.

 Μεταπολεμικά, η συναγωγή Μοναστηριωτών έγινε η κεντρική συναγωγή της Θεσσαλονίκης.