Ξεκινά σήμερα η δίκη στην οποία αντιπαρατίθεται η επικεφαλής της κυβέρνησης συμμαχίας άκρας δεξιάς-δεξιάς στην Ιταλία, η Τζόρτζα Μελόνι, με τον δημοσιογράφο-ερευνητή Ρομπέρτο Σαβιάνο, συγγραφέα στρατευμένο εναντίον της μαφίας, που θα βρεθεί στο εδώλιο, κατηγορούμενος για συκοφαντική δυσφήμηση, επειδή επέκρινε με σφοδρότητα το 2020 τη θέση της για την κρίση των μεταναστών και των προσφύγων.

Το κόμμα Αδέλφια της Ιταλίας (Fratelli d’ Italia, FdI) βρισκόταν την εποχή στην αντιπολίτευση, όμως ανέλαβε την εξουσία τον περασμένο μήνα, έπειτα από την καθαρή εκλογική του νίκη, εν μέρει λόγω της υπόσχεσης της επικεφαλής του ότι θα «σταματήσει» τη ροή των μεταναστών και των προσφύγων προς τις ιταλικές ακτές μέσω της Μεσογείου.

Ο κ. Σαβιάνο, γνωστός πάνω απ’ όλα για το διεθνές μπεστ-σέλερ του με θέμα τη μαφία της Νάπολης, υπό τον τίτλο Γόμορρα, διατρέχει κίνδυνο να του επιβληθεί ποινή τριετούς φυλάκισης.

Η κυρία Μελόνι, που βρίσκεται στο Μπαλί της Ινδονησίας για τη σύνοδο της G20 σήμερα και αύριο, δεν θα είναι παρούσα στη σημερινή πρώτη ακροαματική διαδικασία.

Η υπόθεση ανάγεται στον Δεκέμβριο του 2020, όταν ζητήθηκε από τον δημοσιογράφο και συγγραφέα, στο πλαίσιο τηλεοπτικής εκπομπής, να σχολιάσει τον θάνατο, έπειτα από το ναυάγιο πλεούμενου με μετανάστες, βρέφους έξι μηνών από τη Γουινέα.

Το νήπιο, ο Ζοζέφ, ήταν ανάμεσα στους 111 μετανάστες που διέσωσε το πλοίο Open Arms, όμως πέθανε προτού μπορέσουν να του προσφερθούν ιατρικές φροντίδες.

Σε πλάνα που τράβηξαν μέλη του συνεργείου διάσωσης και επιδείχθηκαν στον κ. Σαβιάνο κατά τη διάρκεια της εκπομπής, έβλεπε κανείς τη μητέρα του παιδιού να φωνάζει κλαίγοντας «Πού είναι το μωρό μου; Βοήθεια, έχασα το μωρό μου!».

Ο κ. Σαβιάνο καταφέρθηκε αμέσως μετά εναντίον της κυρίας Μελόνι και του Ματέο Σαλβίνι, ηγέτη του ακροδεξιού, αντιμεταναστευτικού κόμματος Λέγκα, σήμερα μέλους της κυβέρνησης συμμαχίας άκρας δεξιάς-δεξιάς.

«Θέλω απλά να πω στη Μελόνι και στον Σαλβίνι: είσαστε καθάρματα! Πώς μπορέσατε;», ξέσπασε ο Ρομπέρτο Σαβιάνο κατά τη διάρκεια της εκπομπής.

Η κυρία Μελόνι δήλωνε το 2019 ότι τα πλοία των μη κυβερνητικών οργανώσεων που διασώζουν μετανάστες στη θάλασσα «θα έπρεπε να βυθίζονται». Ο κ. Σαλβίνι, υπουργός Εσωτερικών εκείνη τη χρονιά, εμπόδιζε τον ελλιμενισμό των πλοίων των ΜΚΟ στην Ιταλία.

«Οπωσδήποτε γκροτέσκα»

Η ένωση συγγραφέων PEN International, που υπερασπίζεται την ελευθερία της έκφρασης, απηύθυνε ανοικτή επιστολή στην κυρία Μελόνι, παροτρύνοντάς τη να αποσύρει τη μήνυσή της.

Ο κ. Σαβιάνο, 43 ετών, είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο πως έχει μπροστά του εντελώς «άνιση αναμέτρηση», «οπωσδήποτε γκροτέσκα», ενώ οργανώσεις υπεράσπισης της ελευθεροτυπίας προειδοποιούν πως η δίκη στέλνει «μήνυμα που παγώνει» στους δημοσιογράφους.

Για τον συγγραφέα —υπό αστυνομική προστασία αφότου κυκλοφόρησε το βιβλίο Γόμορρα (στα ελληνικά: εκδ. Πατάκη, 2013), εξαιτίας των απειλών της ναπολιτάνικης μαφίας, της Καμόρας—, η μήνυση και η δίκη έχουν πάνω απ’ όλα σκοπό «να εκφοβιστεί ένας για να εκφοβιστούν εκατό».

«Θα είναι ακόμα πιο δύσκολο (σ.σ. για τους δημοσιογράφους) να καταγράφουν τι συμβαίνει» αν περνάνε «από δίκη όταν επικρίνουν την εξουσία και απάνθρωπες πολιτικές», πρόσθεσε ο κ. Σαβιάνο.

Σύμφωνα με οργανώσεις υπεράσπισης της ελευθερίας του Τύπου, τέτοιες δίκες είναι εμβληματικές της κουλτούρας στην Ιταλία που θέλει προσωπικότητες της δημόσιας ζωής, ιδίως πολιτικούς, να εκφοβίζουν δημοσιογράφους με επανειλημμένες μηνύσεις.

Η Ιταλία κατατάσσεται στην 58η θέση της παγκόσμιας κατάταξης ως προς την ελευθερία του Τύπου που καταρτίζει η μη κυβερνητική οργάνωση Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (Reporters sans frontières, RSF). Είναι η χαμηλότερη μεταξύ των κρατών της δυτικής Ευρώπης.

Η σημερινή δίκη δεν είναι η μόνη που αντιμετωπίζει ο κ. Σαβιάνο για συκοφαντική δυσφήμηση. Το 2018, ο Ματέο Σαλβίνι κατέθεσε μήνυση σε βάρος του διότι τον αποκαλούσε «Il Ministro della Malavita» («υπουργό Υποκόσμου»). Αυτή η δίκη αναμένεται να αρχίσει τον Φεβρουάριο.