Η επέλαση της πανδημίας, η αδιαφορία που επιδεικνύει μεγάλη μερίδα πολιτών στην πιστή τήρηση των υγειονομικών μέτρων και η ανάγκη να μην πιεστούν υπέρμετρα οι αντοχές του ΕΣΥ επαναφέρουν στο προσκήνιο σενάρια για εκ νέου επιβολή lockdown στην οικονομική δραστηριότητα. Αν και χωρίς αμφιβολία ένα νέο κλείσιμο της οικονομίας θα βοηθούσε στον περιορισμό της εξάπλωσης του COVID το τίμημα που θα κληθούν να πληρώσουν τα αδύναμα κοινωνικά στρώματα και οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες θα είναι βαρύτατο, δεδομένου πως έχει προηγηθεί ήδη ένα lockdown, από το οποίο παλεύουν ακόμα να επουλώσουν τις πληγές τους.

Στο ερώτημα, εάν αντέχεται ένα ακόμα τοπικό lockdown στην Αττική ή ένα συνεχές άνοιγμα και κλείσιμο της αγοράς, από την πλευρά της επιχειρηματικότητας, δεν υπάρχει εύκολη απάντηση. Το πιθανότερο σενάριο είναι οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις να επιβιώσουν έστω και δύσκολα και οι μικρομεσαίες, που αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία να δοκιμαστούν σκληρά. Αν και ο υπουργός Οικονομικών διαβεβαιώνει πως μπορεί η οικονομία να σηκώσει το βάρος ενός νέου lockdown καθώς τα ταμειακά διαθέσιμα αγγίζουν τα 38 δισ. ευρώ είναι αμφίβολο το κατά πόσο η χειμαζόμενη αγορά θα καταφέρει να σταθεί όρθια. Μάλιστα, ο κ. Σταϊκούρας εκτίμησε ότι ένα lockdown στοιχίζει 2,5-3% του ΑΕΠ στην οικονομία.

Είναι ενδεικτικό ότι, σύμφωνα με την έκθεση της ΕτΕ, οι επιχειρήσεις έχουν κενό ρευστότητας 33 δισ. ευρώ. Για τις περισσότερες από τις 200.000 επιχειρήσεις που έκλεισαν στο πρώτο lockdown και μέχρι σήμερα αδυνατούν να σηκώσουν κεφάλι το να κατεβάσει ρολά πάλι η οικονομία θα τις οδηγήσει αναπόφευκτα στην πτώχευση. Οι εργαζόμενοι που δούλευαν σε αυτές θα προστεθούν στους δεκάδες χιλιάδες ανέργους και η κοινωνική συνοχή θα διασαλευτεί. Σε μία κοινωνία εξουθενωμένη από την δεκαετή κρίση και την καραντίνα που προηγήθηκε, μία σπίθα αρκεί για να πυροδοτήσει ανεξέλεγκτες καταστάσεις.

Οι αριθμοί που αποτυπώνουν το μέγεθος των απωλειών

Το κλείσιμο της οικονομίας τον Μάρτιο επιδείνωσε δραματικά όλους τους οικονομικούς δείκτες με τα επίσημα στοιχεία να σκιαγραφούν την καθίζηση που υπέστη ο παραγωγικός ιστός. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Αρχής, οι απώλειες τζίρου των ελληνικών επιχειρήσεων το τρίμηνο της καραντίνας έφθασαν τα 20 δισ. ευρώ, με κλάδους όπως το χονδρικό - λιανικό εμπόριο, η εστίαση και ο τουρισμός να χάνουν έσοδα από 1,5 δισ. έως 6 δισ. σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα. Τα φορολογικά έσοδα μειώθηκαν κατά 1 δισ. ευρώ, οι επιχειρήσεις πραγματοποίησαν 233.626 λιγότερες προσλήψεις σε σχέση με τον Απρίλιο του 2019, 103.690 εργαζόμενοι έμειναν άνεργοι, οι κρατικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 1,189 δισ. ευρώ ενώ τα 3 δισ. ευρώ έφτασαν οι φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις που πάγωσαν λόγω της κρίσης.

Ένα νέο lockdown θα έχει κατακλυσμιαίες συνέπειες για όλη την οικονομική αλυσίδα. Ακόμα κι αν περιοριστεί στην Αττική, που παράγει το 47% του ΑΕΠ της χώρας, οι επιχειρήσεις της περιφέρειας δε θα μείνουν αλώβητες. Κάθε μήνας καραντίνας κοστίζει περίπου 2,5 δισ. ευρώ με τις απώλειες στην Αττική να υπολογίζονται στα 1,4 δισ. ευρώ.

Η χασούρα ενδέχεται ακόμα και να διπλασιαστεί αν ένα εκ νέου κατέβασμα του διακόπτη συμπεριλάβει και την εορταστική περίοδο των Χριστουγέννων όπου πολλές επιχειρήσεις πραγματοποιούν μεγάλο μέρος του τζίρου τους.

Το βασικό σενάριο του ΥΠΟΙΚ προβλέπει ύφεση 8% φέτος, αν όμως κατέβουν ξανά τα ρολά στην οικονομία τότε ενδέχεται η συρρίκνωση του ΑΕΠ να ξεπεράσει το 10% βυθίζοντας την παραγωγική δραστηριότητα σε έναν φαύλο κύκλο ύφεσης με τις κοινωνικές αντοχές να δοκιμάζονται. Αν και θεωρητικά υπάρχουν τα ταμειακά διαθέσιμα για να αντιμετωπιστεί αυτό το ενδεχόμενο, εστίαση και εμπόριο που ήδη βρίσκονται στο κόκκινο θα υποστούν ανεπανόρθωτο πλήγμα και χιλιάδες εργαζόμενοι θα βρεθούν επί ξύλου κρεμάμενοι.

Βαθύτερη ύφεση, άλμα της ανεργίας, δημοσιονομικός εκτροχιασμός (από τα συνεχή μέτρα στήριξης εργαζομένων και επιχειρήσεων), ξαφνικοί «θάνατοι» μικρομεσαίων επιχειρήσεων και κοινωνικές εκρήξεις καθιστούν εφιαλτικό το ενδεχόμενο επιβολής ενός νέου lockdown.

Ο ΟΟΣΑ σε πρόσφατη έκθεση που εξέταζε και το ενδεχόμενο δεύτερου κύματος της πανδημίας, προειδοποιούσε πως νέα γενικευμένα lockdowns θα οδηγούσαν το παγκόσμιο ΑΕΠ σε συρρίκνωση έως και 7,8% φέτος, με τους ρυθμούς ανάπτυξης της επόμενης χρονιάς να περιορίζονται στο 2,8%. Για την Ευρωζώνη νέο σκληρό κύμα πανδημίας και γενικευμένο lockdown θα είχαν σαν αποτέλεσμα βουτιά του ΑΕΠ έως και 12% το 2020 και ανάπτυξη χαμηλότερα του 5% το 2021.

Η χώρα καλείται να ισορροπεί τους επόμενους μήνες σε μία λεπτή γραμμή ανάμεσα στην νέα κανονικότητα που έχει διαμορφωθεί και στους υγειονομικούς περιορισμούς. Ισορροπία τρόμου… Τα όρια όλων θα δοκιμαστούν. Αν επαναληφθεί η οικονομική καταιγίδα που σάρωσε την αγορά κατά τη διάρκεια της καραντίνας με τις επιχειρήσεις να ασφυκτιούν από την έλλειψη ρευστότητας και τα εισοδήματα των πολιτών να κατακρημνίζονται είναι πιθανό να προκληθεί ανήκεστος βλάβη στον παραγωγικό ιστό.

Αναμφισβήτητα όμως, εάν η κατάσταση φθάσει σε σημείο χωρίς επιστροφή και ένα τοπικό ή ολικό lockdown πρόκειται να βοηθήσει το σύστημα υγείας και να μειώσει δραστικά τον αριθμό των καθημερινών κρουσμάτων και θανάτων, τότε χωρίς δεύτερη σκέψη πρέπει να εφαρμοστεί. Η οικονομία βέβαια θα «θυσιαστεί» για μια ακόμη φορά στο βωμό της προστασίας της δημόσιας υγείας. Αλλά οικονομική ευημερία χωρίς υγιείς πολίτες δεν μπορεί να υπάρξει. Οι επιλογές εκ των πραγμάτων είναι επώδυνες.

«Χαριστική βολή για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ένα δεύτερο lockdown»

«Οι συνέπειες από ένα δεύτερο lockdown, ακόμα κι αν αφορά μόνο την Αττική, θα είναι καταστροφικές για το επιχειρείν, ήδη οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα», επισημαίνει ο Γιώργος Καββαθάς, πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ. Επικαλούμενος στοιχεία έρευνας του Ινστιτούτου της Συνομοσπονδίας ανέφερε πως προκύπτει μία πτώση του οικονομικού δείκτη κατά 40 μονάδες έναντι του Φεβρουαρίου του 2020 ενώ όλα τα οικονομικά μεγέθη βαίνουν επιδεινούμενα, προσεγγίζοντας τα επίπεδα του 2012 όταν κορυφωνόταν η οικονομική κρίση.

«Οι επιχειρήσεις είναι ήδη επιβαρυμένες από το πρώτο lockdown και δε θα μπορέσουν να αντέξουν ένα εκ νέου κλείσιμο της οικονομίας, το ότι μένουν ανοιχτές δε σημαίνει ότι είναι και βιώσιμες, αν δεν γίνει κάτι δραστικό θα έχουμε λουκέτα», σημειώνει.

Αναφορικά με την ύφεση, εκτιμά πως θα προσεγγίσει διψήφιο ποσοστό. Παράλληλα, στέκεται στην ανάγκη για εφαρμογή μέτρων διατήρησης των θέσεων απασχόλησης.

«Αν η οικονομία τεθεί εκ νέου σε καραντίνα θα δοθεί το τελειωτικό χτύπημα στις ΜμΕ οι οποίες δε θα μπορέσουν να διατηρήσουν το προσωπικό τους», αναφέρει ο Δημήτρης Βαργιάμης, αντιπρόεδρος του ΒΕΘ. «Το πλήγμα θα είναι τεράστιο και στην κοινωνική συνοχή από ένα δεύτερο lockdown», συμπληρώνει. «Οι επιχειρήσεις δεν θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν ένα νέο ‘λουκέτο’ στην παραγωγική δραστηριότητα καθώς τα προβλήματα ρευστότητας θα τις πνίξουν, ο Σεπτέμβρης που πέρασε ήταν μαύρος για το επιχερείν, η ζήτηση έχει καταρρεύσει, οι πολίτες αγοράζουν μόνο τα αναγκαία πλέον», υπογραμμίζει.

«Για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ένα νέο πάγωμα της οικονομικής δραστηριότητας θα αποτελέσει τη χαριστική βολή», λέει η Χρύσα Γεωργιάδου - Γρανούζη, α’ αντιπρόεδρος του ΕΕΘ. «Οι υποχρεώσεις τρέχουν, αυτά που μας έχει δώσει η κυβέρνηση δεν αρκούν, μαγαζιά κλείνουν συνεχώς», προσθέτει. Δίνει έμφαση στην ενίσχυση της ρευστότητας στην αγορά επισημαίνοντας πως «ο δανεισμός δεν είναι λύση, χρειάζονται επιχορηγήσεις».

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 4 Οκτωβρίου 2020