14/02/2024 11:06
Ευθύμης Κιουμουρτζόγλου
Ομότιμος καθηγητής Δ.Π.Θ.
Επιτέλους μετά από πολλά χρόνια παλινωδιών και αναστολών η κυβέρνηση αποφάσισε να τελειώνει με την «ελληνική αδυναμία», που έτεινε να γίνει παγκόσμια πρωτοτυπία: την έλλειψη μη κρατικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα (ήμασταν στις τρεις τελευταίες στον κόσμο).
Στα πολύ θετικά ο προσδιορισμός της απόφασης ότι αφορά μη κρατικά και μη κερδοσκοπικά Πανεπιστήμια. Όμως και αυτή η προσπάθεια, όπως έχει ανακοινωθεί και ο νόμος που οδεύει προς ψήφιση εξακολουθούν να παρουσιάζουν κάποια γκρίζα σημεία για ένα ξεκάθαρο τοπίο, αντικειμενικό και προς όφελος όλων.
Α. Ποιος έχει δικαίωμα εγγραφής σε ένα μη κερδοσκοπικό παράρτημα ξένου πανεπιστημίου;
α. Υπουργείο: «Οι κάτοχοι απολυτηρίου ημερήσιου ή εσπερινού Λυκείου κλπ. οι οποίοι θα έχουν συμμετάσχει στις πανελλήνιες εξετάσεις, υπερβαίνοντας την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής που ο νόμος θα ορίζει».
Ωραία, αλλά γνωρίζει το Υπουργείο ότι αυτή τη στιγμή πολλοί μαθητές λυκείου με τις οικογένειες τους αποφασίζουν να μην μπουν στη βάσανο των πανελληνίων εξετάσεων (δαπάνες φροντιστηρίων, στρες, πιθανότητα «επιτυχίας» σε σχολή μη αρεσκείας τους κλπ.); Τι θα γίνει με αυτούς; Σταθερά η πυξίδα θα δείχνει εξωτερικό; Τα φροντιστήρια θα είναι σταθερά η ικανή και αναγκαία συνθήκη;
β. Υπουργείο: «Οι κάτοχοι ισότιμων τίτλων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αναγνωρισμένων Ξένων Σχολείων της ημεδαπής ή οι κάτοχοι διεθνών απολυτήριων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης». Κάποιος μαθητής που φοιτά, π.χ., στο λύκειο του Pinewood στην Ελλάδα είναι ΟΚ για εισαγωγή στα μη κρατικά πανεπιστήμια; Μπορεί ένας μαθητής δημοσίου λυκείου να πάρει ΙΒ (International Baccalaurean); Σε αντιδιαστολή σήμερα υπάρχουν 15 ελληνικά ιδιωτικά λύκεια που το παρέχουν.
«Ακόμη δεν έχω καταλάβει τι σόι καινούργια Πανεπιστήμια θα είναι εκείνα όπου οι φοιτητές θα μπαίνουν όπως και στα παλιά. Πάλι δηλαδή με πανελλήνιες εξετάσεις, βαθμολογίες, ελάχιστες βάσεις και τα σχετικά» Ι. Πρετεντέρης (Το Βήμα, 9.2.2024)
Ο καθηγητής κ. Μπαμπινιώτης καταθέτει άποψη προς τη σωστή κατεύθυνση «για ένα σύστημα εισαγωγής που θα στηρίζεται στο απολυτήριο Λυκείου, το οποίο θα προκύπτει βάσει της συνολικής επίδοσης του μαθητή στα τρία έτη του Λυκείου και ως ασφαλιστική δικλείδα τη χρήση της τράπεζας θεμάτων για πιο αντικειμενική αξιολόγηση» (Το Βήμα 4.2.2024)
Στο σημείο αυτό μπορεί να γίνει αναφορά και στο SAT (Scholastic Assessment Test), που χρησιμοποιείται στις ΗΠΑ. Είναι ένα τεστ που παίρνει ο κάθε Αμερικανός απόφοιτος λυκείου που θέλει να πάει στο πανεπιστήμιο. Το σκορ σε αυτό ουσιαστικά καθορίζει και την ποιότητα του πανεπιστημίου που θα τον κάνει δεκτό. Όσο καλύτερο το πανεπιστήμιο, τόσο μεγαλύτερο σκορ απαιτείται για εισαγωγή.
Η πρόταση Μπαμπινιώτη (φαίνεται πιο προχωρημένη από το SAT) με μια ισχυρή τράπεζα θεμάτων καλύπτει πολλαπλά τους σκοπούς της εκπαίδευσης. Στο τέλος οι υψηλότεροι βαθμοί θα δίνουν δυνατότητα εισαγωγής στο καλύτερο πανεπιστημιακό Τμήμα.
Β. Προβλέπονται εξαιρέσεις στον αριθμό των Σχολών που μπορεί να λειτουργήσουν τα Νομικά Πρόσωπα Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης;
Υπουργείο: «Υπάρχει μία και μοναδική εξαίρεση: εφόσον το μητρικό ίδρυμα καταλαμβάνει μια από τις πρώτες είκοσι (20) θέσεις στις σχετικές παγκόσμιες κατατάξεις, το ΝΠΠΕ μπορεί να αποτελείται από μία κατ’ ελάχιστο Σχολή με ένα τουλάχιστον πρόγραμμα κύκλου σπουδών». To ερώτημα που προκύπτει από αυτή την τοποθέτηση είναι ποια λίστα από τις είκοσι που υπάρχουν σήμερα (ELSEVIER, University Rankings 20.9.2023) θα είναι η λίστα αναφοράς διότι υπάρχει σχετικά διαφορετική κατάταξη των πανεπιστημίων στις 20 υπάρχουσες παγκοσμίως λίστες.
Επιπλέον αυτού υπάρχει και η εξής περίπτωση: ένα πανεπιστήμιο στο σύνολο του να είναι σε υψηλή κατάταξη αλλά η σχόλη που θα θέλει να ιδρύσει στην Ελλάδα να μην έχει υψηλή κατάταξη ή και το ακριβώς αντίστροφο (υπάρχουν και παγκόσμιες λίστες ανά πεδίο σπουδών). Σε αυτές τις περιπτώσεις τι θα ισχύει;
Γ. Ένα επιπλέον ερώτημα είναι το αν ξένα πανεπιστήμια θα ιδρύσουν αμιγή δικά τους παραρτήματα.
Αμφιβάλω βάσιμα, τουλάχιστον για αυτά που δεν είναι της πρώτης γραμμής, αλλά είναι αναγνωρισμένα στη χώρα τους. Αυτός ο προβληματισμός σχετίζεται ευθύγραμμα με την απάντηση του Γ.Γ. του Υπουργείου.
Ερωτηθείς εάν τα ιδιωτικά κολέγια μπορεί να γίνουν μη κρατικά πανεπιστήμια, ο Γ.Γ. του Υπουργείου κ. Ζώρας (in.gr 8.2.2024) δεν το απέκλεισε λέγοντας πως «εάν φτάσουν να πληρούν τα κριτήρια που θα τεθούν, μπορούν και αυτά να μπουν στον αγώνα της εκπαίδευσης» αναφερόμενος στα κριτήρια του μη κερδοσκοπικού. Μάλλον αβίαστο συμπέρασμα: η πλειοψηφία των νέων πανεπιστημίων στην Ελλάδα θα έχουν σίγουρα ελληνικής προέλευσης συνεταίρο.
Δ. Όσον αφορά στην Ελάχιστη Βάση εισαγωγής
Πρέπει να δοθούν περεταίρω εξηγήσεις για να γίνει κατανοητός ο τρόπος διαχείρισης της και από τα μη κρατικά Πανεπιστήμια. Το 2023 ήταν και για τις επτά Ιατρικές σχολές 13,97 (ο μέσος όρος την βαθμών που πήραν όλοι οι υποψήφιοι στα τέσσερα μαθήματα). Όλες οι σχολές Ιατρικής είχαν ορίσει συντελεστή 1,2 που σημαίνει 16,76. Πέρασαν σε όλες τις Ιατρικές συνολικά 945 από τους περίπου 5.500 υποψηφίους φυσικά με πολύ υψηλότερο βαθμό από τον ορισθέντα. Ως εκ τούτου πολλοί υποψήφιοι έμειναν έξω λόγω έλλειψης θέσεων. Θεωρητικά έναν αριθμό περίπου 100-150 ατόμων από τους «αποτυχόντες» θα καλύψουν τα μη κρατικά Πανεπιστήμια, αν και εφόσον ιδρύσουν Ιατρικές, διότι τόσους θα μπορούν να εκπαιδεύσουν (μαθήματα, εργαστήρια, κλινικές κλπ.). Άρα η ΕΒΕ θα διατηρηθεί και για λόγους γοήτρου από αυτά στα ίδια επίπεδα με τις δημόσιες Ιατρικές.
Η αντιστροφή του «ναι μεν αλλά…»
Τα περισσότερα άρθρα του υπό ψήφιση νόμου αφορούν τα δημόσια πανεπιστήμια. Σωστό και επικροτείται ως προσανατολισμός. Αλλά μεγάλη έμφαση δίνεται σε οικονομικές αναφορές και όχι σε ουσιαστικές που θα αφορούσαν τη λειτουργία, την αξιολόγηση του συνόλου και των μετεχόντων στον οργανισμό και το είδος και την ποιότητα της παραγωγικής διαδικασίας. Παγκόσμια δεδομένα καταλήγουν στο συμπέρασμα πως οι διδάσκοντες και οι λειτουργικές διαδικασίες είναι ο κύριος μοχλός ποιότητας και αποτελέσματος.
Ευθύμης Κιουμουρτζόγλου
Ομότιμος καθηγητής Δ.Π.Θ.
Επιτέλους μετά από πολλά χρόνια παλινωδιών και αναστολών η κυβέρνηση αποφάσισε να τελειώνει με την «ελληνική αδυναμία», που έτεινε να γίνει παγκόσμια πρωτοτυπία: την έλλειψη μη κρατικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα (ήμασταν στις τρεις τελευταίες στον κόσμο).
Στα πολύ θετικά ο προσδιορισμός της απόφασης ότι αφορά μη κρατικά και μη κερδοσκοπικά Πανεπιστήμια. Όμως και αυτή η προσπάθεια, όπως έχει ανακοινωθεί και ο νόμος που οδεύει προς ψήφιση εξακολουθούν να παρουσιάζουν κάποια γκρίζα σημεία για ένα ξεκάθαρο τοπίο, αντικειμενικό και προς όφελος όλων.
Α. Ποιος έχει δικαίωμα εγγραφής σε ένα μη κερδοσκοπικό παράρτημα ξένου πανεπιστημίου;
α. Υπουργείο: «Οι κάτοχοι απολυτηρίου ημερήσιου ή εσπερινού Λυκείου κλπ. οι οποίοι θα έχουν συμμετάσχει στις πανελλήνιες εξετάσεις, υπερβαίνοντας την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής που ο νόμος θα ορίζει».
Ωραία, αλλά γνωρίζει το Υπουργείο ότι αυτή τη στιγμή πολλοί μαθητές λυκείου με τις οικογένειες τους αποφασίζουν να μην μπουν στη βάσανο των πανελληνίων εξετάσεων (δαπάνες φροντιστηρίων, στρες, πιθανότητα «επιτυχίας» σε σχολή μη αρεσκείας τους κλπ.); Τι θα γίνει με αυτούς; Σταθερά η πυξίδα θα δείχνει εξωτερικό; Τα φροντιστήρια θα είναι σταθερά η ικανή και αναγκαία συνθήκη;
β. Υπουργείο: «Οι κάτοχοι ισότιμων τίτλων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αναγνωρισμένων Ξένων Σχολείων της ημεδαπής ή οι κάτοχοι διεθνών απολυτήριων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης». Κάποιος μαθητής που φοιτά, π.χ., στο λύκειο του Pinewood στην Ελλάδα είναι ΟΚ για εισαγωγή στα μη κρατικά πανεπιστήμια; Μπορεί ένας μαθητής δημοσίου λυκείου να πάρει ΙΒ (International Baccalaurean); Σε αντιδιαστολή σήμερα υπάρχουν 15 ελληνικά ιδιωτικά λύκεια που το παρέχουν.
«Ακόμη δεν έχω καταλάβει τι σόι καινούργια Πανεπιστήμια θα είναι εκείνα όπου οι φοιτητές θα μπαίνουν όπως και στα παλιά. Πάλι δηλαδή με πανελλήνιες εξετάσεις, βαθμολογίες, ελάχιστες βάσεις και τα σχετικά» Ι. Πρετεντέρης (Το Βήμα, 9.2.2024)
Ο καθηγητής κ. Μπαμπινιώτης καταθέτει άποψη προς τη σωστή κατεύθυνση «για ένα σύστημα εισαγωγής που θα στηρίζεται στο απολυτήριο Λυκείου, το οποίο θα προκύπτει βάσει της συνολικής επίδοσης του μαθητή στα τρία έτη του Λυκείου και ως ασφαλιστική δικλείδα τη χρήση της τράπεζας θεμάτων για πιο αντικειμενική αξιολόγηση» (Το Βήμα 4.2.2024)
Στο σημείο αυτό μπορεί να γίνει αναφορά και στο SAT (Scholastic Assessment Test), που χρησιμοποιείται στις ΗΠΑ. Είναι ένα τεστ που παίρνει ο κάθε Αμερικανός απόφοιτος λυκείου που θέλει να πάει στο πανεπιστήμιο. Το σκορ σε αυτό ουσιαστικά καθορίζει και την ποιότητα του πανεπιστημίου που θα τον κάνει δεκτό. Όσο καλύτερο το πανεπιστήμιο, τόσο μεγαλύτερο σκορ απαιτείται για εισαγωγή.
Η πρόταση Μπαμπινιώτη (φαίνεται πιο προχωρημένη από το SAT) με μια ισχυρή τράπεζα θεμάτων καλύπτει πολλαπλά τους σκοπούς της εκπαίδευσης. Στο τέλος οι υψηλότεροι βαθμοί θα δίνουν δυνατότητα εισαγωγής στο καλύτερο πανεπιστημιακό Τμήμα.
Β. Προβλέπονται εξαιρέσεις στον αριθμό των Σχολών που μπορεί να λειτουργήσουν τα Νομικά Πρόσωπα Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης;
Υπουργείο: «Υπάρχει μία και μοναδική εξαίρεση: εφόσον το μητρικό ίδρυμα καταλαμβάνει μια από τις πρώτες είκοσι (20) θέσεις στις σχετικές παγκόσμιες κατατάξεις, το ΝΠΠΕ μπορεί να αποτελείται από μία κατ’ ελάχιστο Σχολή με ένα τουλάχιστον πρόγραμμα κύκλου σπουδών». To ερώτημα που προκύπτει από αυτή την τοποθέτηση είναι ποια λίστα από τις είκοσι που υπάρχουν σήμερα (ELSEVIER, University Rankings 20.9.2023) θα είναι η λίστα αναφοράς διότι υπάρχει σχετικά διαφορετική κατάταξη των πανεπιστημίων στις 20 υπάρχουσες παγκοσμίως λίστες.
Επιπλέον αυτού υπάρχει και η εξής περίπτωση: ένα πανεπιστήμιο στο σύνολο του να είναι σε υψηλή κατάταξη αλλά η σχόλη που θα θέλει να ιδρύσει στην Ελλάδα να μην έχει υψηλή κατάταξη ή και το ακριβώς αντίστροφο (υπάρχουν και παγκόσμιες λίστες ανά πεδίο σπουδών). Σε αυτές τις περιπτώσεις τι θα ισχύει;
Γ. Ένα επιπλέον ερώτημα είναι το αν ξένα πανεπιστήμια θα ιδρύσουν αμιγή δικά τους παραρτήματα.
Αμφιβάλω βάσιμα, τουλάχιστον για αυτά που δεν είναι της πρώτης γραμμής, αλλά είναι αναγνωρισμένα στη χώρα τους. Αυτός ο προβληματισμός σχετίζεται ευθύγραμμα με την απάντηση του Γ.Γ. του Υπουργείου.
Ερωτηθείς εάν τα ιδιωτικά κολέγια μπορεί να γίνουν μη κρατικά πανεπιστήμια, ο Γ.Γ. του Υπουργείου κ. Ζώρας (in.gr 8.2.2024) δεν το απέκλεισε λέγοντας πως «εάν φτάσουν να πληρούν τα κριτήρια που θα τεθούν, μπορούν και αυτά να μπουν στον αγώνα της εκπαίδευσης» αναφερόμενος στα κριτήρια του μη κερδοσκοπικού. Μάλλον αβίαστο συμπέρασμα: η πλειοψηφία των νέων πανεπιστημίων στην Ελλάδα θα έχουν σίγουρα ελληνικής προέλευσης συνεταίρο.
Δ. Όσον αφορά στην Ελάχιστη Βάση εισαγωγής
Πρέπει να δοθούν περεταίρω εξηγήσεις για να γίνει κατανοητός ο τρόπος διαχείρισης της και από τα μη κρατικά Πανεπιστήμια. Το 2023 ήταν και για τις επτά Ιατρικές σχολές 13,97 (ο μέσος όρος την βαθμών που πήραν όλοι οι υποψήφιοι στα τέσσερα μαθήματα). Όλες οι σχολές Ιατρικής είχαν ορίσει συντελεστή 1,2 που σημαίνει 16,76. Πέρασαν σε όλες τις Ιατρικές συνολικά 945 από τους περίπου 5.500 υποψηφίους φυσικά με πολύ υψηλότερο βαθμό από τον ορισθέντα. Ως εκ τούτου πολλοί υποψήφιοι έμειναν έξω λόγω έλλειψης θέσεων. Θεωρητικά έναν αριθμό περίπου 100-150 ατόμων από τους «αποτυχόντες» θα καλύψουν τα μη κρατικά Πανεπιστήμια, αν και εφόσον ιδρύσουν Ιατρικές, διότι τόσους θα μπορούν να εκπαιδεύσουν (μαθήματα, εργαστήρια, κλινικές κλπ.). Άρα η ΕΒΕ θα διατηρηθεί και για λόγους γοήτρου από αυτά στα ίδια επίπεδα με τις δημόσιες Ιατρικές.
Η αντιστροφή του «ναι μεν αλλά…»
Τα περισσότερα άρθρα του υπό ψήφιση νόμου αφορούν τα δημόσια πανεπιστήμια. Σωστό και επικροτείται ως προσανατολισμός. Αλλά μεγάλη έμφαση δίνεται σε οικονομικές αναφορές και όχι σε ουσιαστικές που θα αφορούσαν τη λειτουργία, την αξιολόγηση του συνόλου και των μετεχόντων στον οργανισμό και το είδος και την ποιότητα της παραγωγικής διαδικασίας. Παγκόσμια δεδομένα καταλήγουν στο συμπέρασμα πως οι διδάσκοντες και οι λειτουργικές διαδικασίες είναι ο κύριος μοχλός ποιότητας και αποτελέσματος.
ΣΧΟΛΙΑ