Είναι σίγουρα η πιο περιπετειώδης επίσκεψη πρωθυπουργού στη μεταπολιτευτική ιστορία της χώρας αυτή που ξεκινά σήμερα το απόγευμα στο πλαίσιο της 87^ης ΔΕΘ. Πότε στην ιστορία του θεσμού δεν είχαμε τόσες ανατροπές που οδήγησαν στην τελική επιλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη να μην έρθει στην Έκθεση για να την εγκαινιάσει και να δώσει το απόλυτο βάρος της κυβερνητικής προσοχής στην αντιμετώπιση των συνεπειών που προκάλεσε η κακοκαιρία Daniel στη Θεσσαλία. Έτσι σήμερα ανεβαίνει στη Θεσσαλονίκη με έναν σαφή στόχο: να επιχειρήσει την επανεκκίκηση για την ανάταξη της κυβέρνησης και της χώρας.

Και αυτό γιατί ο «Daniel» χτύπησε στο μαλακό υπογάστριο της κυβέρνησης προκαλώντας φθορές στην «πανοπλία» που φορούσε η διακυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη όλα αυτά τα χρόνια. Μία πανοπλία που είχε τον τίτλο «ισχυρό κράτος», ικανό να αντιμετωπίζει όλες τις δυσκολίες -όπως συνέβη κατά τη διάρκεια της προηγούμενης θητείας του με το μεταναστευτικό, την αντιμετώπιση της πανδημίας, την κρίση στον Έβρο και την αντιμετώπιση των προβλημάτων της ενεργειακής ακρίβειας που προκάλεσε η εισβολή της Ρωσίας και ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Η εμφάνιση του «Daniel» αλλά και οι πολλές καλοκαιρινές πυρκαγιές ανέτρεψαν σημαντικά και το φετινό αφήγημα της κυβέρνησης στη ΔΕΘ. Στην αρχή το σχέδιο είχε στο επίκεντρο μία ομιλία που θα βασίζονταν στις καλές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας, θα περιείχε ένα κομμάτι οικονομικών ανακοινώσεων καθώς και το στίγμα των μεταρρυθμίσεων που θα προωθήσει η κυβέρνηση και το οποίο λίγο έως πολύ ήταν γνωστό. Αλλαγές στη Δικαιοσύνη, την Παιδεία, την Υγεία και το κράτος.

Στη συνέχεια και με τα απόνερα από τις πυρκαγιές στον Έβρο (κυρίως) και στην Αττική να αλλάζουν το πολιτικό κλίμα οι προτεραιότητες ανατράπηκαν με τις μεταρρυθμίσεις να παραμένουν στο επίκεντρο της πρωθυπουργικής παρέμβασης στη ΔΕΘ αλλά τα ζητήματα βελτίωσης της λειτουργίας του κράτους να αποκτούν όλο και περισσότερη σημασία. Όταν ο ορμητικός «Daniel» άφησε πίσω του τεράστιες καταστροφές κόβοντας τη χώρα στη μέση και δημιουργώντας εικόνα που παρέπεμπε στην «παλιά Ελλάδα» που η κυβέρνηση και η χώρα θέλουν να ξεχάσουν, η παρουσία του πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη πήρε τελείως διαφορετικό χαρακτήρα. Στο επίκεντρο της σημερινής παρουσίας του πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη θα βρεθούν σχεδόν αποκλειστικά τα θέματα της Πολιτικής Προστασίας και της κλιματικής αλλαγής με τις αλλαγές στις δομές (και όχι στα πρόσωπα) να είναι κυρίαρχες.

Σημειώνεται δε ότι και η ίδια η άνοδος του πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη πέρασε από σαράντα κύματα. Στην αρχή και ενώ ο «Daniel» δεν είχε ακόμη προκαλέσει τόσες καταστροφές εξετάστηκε το σενάριο για σύντομη άνοδο στην πόλη, σκέψη που γρήγορα εγκαταλείφθηκε και οδήγησε σε μία πρώτη αναβολή και στην επιλογή για παρουσία του πρωθυπουργού στα μέσα της εβδομάδας. Ακολουθήθηκε δε η τακτική της λάσπης με τον πρωθυπουργό να ρίχνεται στη μάχη των περιοδειών σε Θεσσαλία αλλά και Έβρο και των ανακοινώσεων για ενίσχυση των πλημμυροπαθών.

Σημαντικό κομμάτι της στρατηγικής της κυβέρνησης αποτέλεσε και η αναζήτηση περαιτέρω πόρων για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Εδώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης φάνηκε να έχει το πλεονέκτημα των καλών σχέσεων με την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Κομισιόν. Έτσι το ταξίδι που έκανε την περασμένη Τρίτη στις Βρυξέλλες όπου συνάντησε την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στέφθηκε από επιτυχία.

Η Ελλάδα εξασφάλισε πέντε πηγές χρηματοδότησης και η πρόεδρος της Κομισιόν ανακοίνωσε ότι στη χώρα θα δοθούν συνολικά 2,2 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κακοκαιρίας Daniel. «Ποτέ δεν είχαμε δει τόσες μεγάλες καταστροφές. Οι εικόνες από την Καρδίτσα είναι πολύ λυπηρές. Θρηνούμε για τις ζωές που έχουν χαθεί. Η Ευρώπη είναι δίπλα στην Ελλάδα και στους Έλληνες», σημείωσε η πρόεδρος της Κομισιόν η οποία τόνισε ότι «απαιτείται γρήγορη και άμεση βοήθεια» στη χώρα μας και πως «θα κινητοποιηθούν όλοι οι δυνατοί πόροι προς αυτή την κατεύθυνση».

Για τη στήριξη της Ελλάδας δημιουργείται μία κοινή task force η οποία θα δραστηριοποιηθεί άμεσα. Σε αυτή τη λογική θα χρησιμοποιηθούν χρήματα από την προηγούμενη περίοδο που δεν απορροφήθηκαν από τα Ταμεία Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Υποστήριξης. Η τρίτη πηγή αφορά τα Ταμεία από την Κοινή Αγροτική Πολιτική ενώ η ΕΕ θα στηρίξει την Ελλάδα με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης (400 εκατ. ευρώ) και το πρόγραμμα Next Generation 2».

Ο ανασχηματισμός

Από εκεί και πέρα ο πρωθυπουργός έκλεισε και το θέμα του ανασχηματισμού και των αλλαγών στα πρόσωπα της κυβέρνησής του -ζήτημα που έπαιξε έντονα στο παρασκήνιο και έβαλε κατά κάποιον τρόπο φρένο στην αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποφάσισε να μην προχωρήσει σε αλλαγές του κυβερνητικού σχήματος στην παρούσα φάση βάζοντας στο συρτάρι του γραφείου του σχετικές εισηγήσεις για ανασχηματισμό της κυβέρνησης.

Και αυτό γιατί τη στιγμή που για το σύνολο του κρατικού μηχανισμού το βάρος έχει πέσει στην προσπάθεια διαχείρισης των συνεπειών της μεγάλης καταστροφής στη Θεσσαλία έκρινε ότι οποιαδήποτε αλλαγή στα πρόσωπα δεν θα είχε κάτι να προσφέρει, αντιθέτως μπορεί να λειτουργούσε ως ανασταλτικός παράγοντας. Η απόφαση που είχε αρχίσει να διαρρέει από συνεργάτες του κ. Μητσοτάκη ήδη από την Τετάρτη επισφραγίστηκε με την επίσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου του προσώπου που είχε βρεθεί στο επίκεντρο των συζητήσεων για αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα τις προηγούμενες ημέρες, του υπουργού Πολιτικής Προστασίας Βασίλη Κικίλια. Η συνάντηση διήρκησε 50 λεπτά και όπως μεταφέρεται και από τις δύο πλευρές έγινε σε καλό κλίμα ενώ η συζήτηση επικεντρώθηκε σε θέματα που αφορούν το υπουργείο ενόψει της ομιλίας του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ.

«Σεμνά και ταπεινά»

Τις τελευταίες ώρες οι συσκέψεις στο Μέγαρο Μαξίμου ήταν πυρετώδεις και αφορούσαν στην παρουσία Μητσοτάκη στη ΔΕΘ ενώ ο ίδιος είχε συνεχείς επαφές με τους υπουργούς και κυρίως το οικονομικό επιτελείο για το περιεχόμενο των εξαγγελιών στην ομιλία προς τους παραγωγικούς φορείς σήμερα, Σάββατο, και την συνέντευξη Τύπου της Κυριακής. Η απόφαση είναι σαφής: Θα έχει όλο κι όλο δύο παρουσίες (ομιλία το Σάββατο το απόγευμα και συνέντευξη Τύπου την Κυριακή) ενώ εξίσου σαφής είναι και η εντολή: «Σεμνά και ταπεινά» -και με λίγους υπουργούς και κρατικούς αξιωματούχους να ανεβαίνουν στη Θεσσαλονίκη για τη ΔΕΘ.

Είναι δεδομένο ότι η ανάγκη άμεσης αποκατάστασης των πληγέντων στη Θεσσαλία και η ανασυγκρότηση της περιοχής έχει ανατρέψει σχεδόν ολόκληρο τον προηγούμενο σχεδιασμό. Το ούτως ή άλλως μικρό καλάθι των οικονομικών παροχών συρρικνώνεται ακόμα περισσότερο καθώς δεν θα υπάρξει επέκταση του Market Pass έως τέλος του έτους ενώ το επίδομα σε χαμηλοσυνταξιούχους με προσωπική διαφορά θα καταβληθεί τον Ιανουάριο και όχι τον Δεκέμβριο ώστε να μην επιβαρύνει τον προϋπολογισμό του τρέχοντος έτους. Ο πρωθυπουργός αναμένεται να εστιάσει στην επιχείρηση αντιμετώπισης των ζημιών από τις πυρκαγιές στον Έβρο και τις πλημμύρες στη Θεσσαλία όπου θα κατευθυνθούν όπως είδαμε τεράστιοι πόροι. Σε αυτή τη λογική επικαιροποιείται και το πλαίσιο των δομικών μεταρρυθμίσεων του κράτους, κυρίως στο επίπεδο της Πολιτικής Προστασίας και στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 16-17.09.2023