Η πανδημία της Covid-19 απέδειξε τη στενή σύνδεση της πανίδας και των ανθρώπων, σε έναν κόσμο που συνταράσσεται από την κλιματική αλλαγή. 

Με αφορμή αυτή τη διαπίστωση, διεθνείς οργανισμοί συμμαχούν για να μην αιφνιδιαστούν από την επόμενη υγειονομική καταστροφή.

Το σχέδιο αυτό, που τιτλοφορείται «Μία και μόνη Υγεία», το πενταετές πλάνο δράσης το οποίο (2022-26) δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα, θα επιτρέψει επίσης να προωθηθεί η αειφόρος ανάπτυξη του πλανήτη.

Η συνεργασία «είναι ουσιώδης ώστε να αντιμετωπιστούν οι παγκόσμιες υγειονομικές απειλές, όπως η ευλογιά των πιθήκων, η Covid-19 και ο Έμπολα» ανέφεραν στην κοινή ανακοίνωσή τους οι τέσσερις οργανισμοί που συμμετέχουν στο σχέδιο αυτό: ο Παγκόσμιος Οργανισμός για την Υγεία των Ζώων (WOAH), ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP) και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ).

Οι οργανισμοί αυτοί ξεκινούν από τη διαπίστωση ότι η αποψίλωση των δασών σε ευρεία κλίμακα, η εντατική γεωργία, η υποβάθμιση του εδάφους και η απώλεια της βιοποικιλότητας, μεταξύ άλλων, είναι παράγοντες που απειλούν την ακεραιότητα των οικοσυστημάτων και συνιστούν οξείς υγειονομικούς κινδύνους όταν άνθρωποι, ζώα, φυτά και περιβάλλον αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Και οι κίνδυνοι αυτοί αφορούν ιδίως τις πιο ευάλωτες κοινότητες.

Οι κίνδυνοι επιδεινώνονται από την εντεινόμενη αστικοποίηση, τους μη αειφορικούς τρόπους παραγωγής και κατανάλωσης, την κακοδιαχείριση των απορριμμάτων, την εξέλιξη των ταξιδιών και του εμπορίου, τη ρύπανση… όλες αυτές τις αλλαγές στην ανθρώπινη συμπεριφορά οι οποίες δίνουν πολλές ευκαιρίες στους παθογόνους οργανισμούς να «αποικίσουν» νέα εδάφη και να μεταλλαχθούν σε νέους τύπους που μπορεί να είναι επικίνδυνοι για όλους.

Η εκτελεστική διευθύντρια του UNEP Ίνγκερ Άντερσεν, η πανδημία της Covid-19 «δείχνει χωρίς αμφισημίες ότι η υποβάθμιση της φύσης προκαλεί υγειονομικούς κινδύνους σε όλους τους τομείς».

«Όλοι έχουν δικαίωμα σε ένα καθαρό και υγιές περιβάλλον, το θεμέλιο για τη ζωή στη Γη», πρόσθεσε η Άντερσεν στην ανακοίνωση των Οργανισμών.

Ένας από τους στόχους είναι να εντατικοποιηθεί η παρακολούθηση ώστε να εντοπίζονται γρηγορότερα οι απειλές και να βοηθηθούν κατ’ αυτόν τον τρόπο οι αρχές να προλαμβάνουν τις μελλοντικές υγειονομικές κρίσεις και να ανταποκρίνονται καλύτερα.

Η Covid-19 αποκάλυψε πόσο δύσκολο είναι να βρεθεί η προέλευση ενός ιού. Όμως, πάνω από δύο χρόνια από την έναρξη της πανδημίας, δύο μελέτες που δημοσιεύτηκαν στα τέλη Ιουλίου στην επιστημονική επιθεώρηση Science κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι προήλθε από την αγορά της πόλης Ουχάν, στην Κίνα – κάτι που σημαίνει ότι πιθανότατα ήταν ζωικής προέλευσης. Η θεωρία αυτή αμφισβητείται από εκείνους που επιμένουν ότι διέρρευσε από κάποιο επιστημονικό εργαστήριο της πόλης.

Σύμφωνα με τον WOAH, το 75% των αναδυόμενων ανθρώπινων παθογόνων παραγόντων είναι ζωικής προέλευσης.

Η διαχείριση των παγκόσμιων υγειονομικών κινδύνων δεν μπορεί να επαφίεται μόνο σε μία υπηρεσία αλλά αντιθέτως απαιτεί την πλήρη συνεργασία των τομέων που ασχολούνται με την υγεία των ζώων, των ανθρώπων και των οικοσυστημάτων, σύμφωνα με τους ειδικούς.

«Είναι σαφές ότι η προσέγγιση της «Μίας και μοναδικής Υγείας» πρέπει να βρεθεί στο επίκεντρο της κοινής δουλειάς μας ώστε να ενισχύσουμε τις άμυνες του κόσμου απέναντι στις επιδημίες και τις πανδημίες, όπως εκείνη της Covid-19», υπογράμμισε ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ, Δρ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους. Η προσέγγιση αυτή είναι εξάλλου «μία από τις κατευθυντήριες αρχές» της νέας διεθνούς συμφωνίας για τις πανδημίες, την οποία διαπραγματεύονται οι χώρες μέλη του ΠΟΥ, υπενθύμισε.

Το σχέδιο δράσης θα παρουσιαστεί επισήμως αύριο Τρίτη στην παγκόσμια σύνοδο κορυφής που διεξάγεται στο Βερολίνο για την υγεία. Επικεντρώνεται στη στήριξη και την ανάπτυξη των δυνατοτήτων σε έξι τομείς: τα συστήματα υγείας, τις αναδυόμενες και επανεμφανιζόμενες επιδημίες ζωονόσων, τις ενδημικές ζωονόσους, τις τροπικές ασθένειες και τις λοιμώδεις νόσους (όπως για παράδειγμα η ελονοσία, που μεταδίδεται από τα κουνούπια), τους κινδύνους που συνδέονται με την ασφάλεια των τροφίμων, την ανθεκτικότητα στους αντιμικροβιακούς παράγοντες και το περιβάλλον.

Ο στόχος είναι να εφαρμοστούν βιώσιμα υγειονομικά και διατροφικά συστήματα, να μειωθούν οι παγκόσμιες υγειονομικές απειλές και να βελτιωθεί η διαχείριση των οικοσυστημάτων.

Η πρωτοβουλία «Μία και μόνη Υγεία θα έπρεπε να ξεκινά από την καλή διαχείριση των εδαφών και το τέλος της αποδάσωσης», τόνισε ο γενικός διευθυντής του FAO Κου Ντονγκίου.