Ένα λυρικό παραμύθι που μεταφέρει στο βασίλειο της Μουσικής την αγαπημένη ιστορία του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν «Τα Καινούρια ρούχα του Βασιλιά», μέσα από τη μαγική μουσική του Νίκου Κυπουργού και το έξυπνο λιμπρέτο του Θωμά Μοσχόπουλου, σε σκηνοθεσία Αθανασίου Κολαλά είναι η όπερα για παιδιά και νέους «Σιωπή, ο Βασιλιάς ακούει» που παρουσιάζεται στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Επταπυργίου.

Πρόκειται για ένα έργο διαχρονικό, από τη μέρα που γράφηκε μέχρι και σήμερα (ίσως ακόμα περισσότερο σήμερα), όπως τονίζει στη «ΜτΚ» ο σκηνοθέτης του. «Τα προβλήματα με τα οποία ασχολείται είναι εδώ, κάνοντας τις ανθρώπινες σχέσεις αλλά και τις κοινωνίες μας δυσλειτουργικές. Οι τρεις βασικοί χαρακτήρες κουβαλούνε προσωπικές αγκυλώσεις/τραύματα που τους κάνουν εχθρικούς καταρχήν προς τον εαυτό τους, και μετά προς τους άλλους. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι πρόκειται για ένα φαινόμενο τύπου bulling, που όταν περιορίζεται στην παιδική ηλικία είναι ένα σκούντημα ή ένα κορόιδεμα, αλλά όταν συνεχίζει στην ενήλική του μορφή μπορεί να μετατραπεί σε εγκληματική συμπεριφορά. Και αντίστοιχα η αντίδραση σε αυτό, στην παιδική ηλικία μπορεί να είναι απλά η περιθωριοποίηση αλλά σε μεγαλύτερη ηλικία μπορεί να φτάσει μέχρι και σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές».

Το πόσο κακό μας κάνουν τόσο σοβαρά θέματα, αλλά και το πόσο εύκολά μπορούν να λυθούν, παρουσιάζεται με μία πολύ έξυπνη και χιουμοριστική ματιά στο συγκεκριμένο έργο και αυτό είναι που το κάνει τόσο ξεχωριστό, όπως προσθέτει ο Αθανάσιος Κολαλάς. «Το στοιχείο του χιούμορ είναι κάτι που προσπαθήσαμε να πολλαπλασιάσουμε στη συγκεκριμένη παραγωγή και να μιλήσουμε για τόσο σοβαρά θέματα αλλά καλυμμένα από ένα πέπλο χιούμορ και ελαφριάς ατμόσφαιρας».

Ουσιαστική γνωριμία των νέων με τις τέχνες

Ο ίδιος θα ήθελε η παράσταση να λειτουργήσει διδακτικά σε τρεις τομείς. «Καταρχήν στο κομμάτι της μουσικής. Με τη βοήθεια του δεκάλεπτου διαδραστικού παιδαγωγικού παιχνιδιού που στήσαμε με τη Δήμητρα Ασλάνογλου και τους ηθοποιούς Χρήστο Νταρακτσή και Μάνο Γαλανή, αλλά και ένα πολύ έξυπνο κόλπο που χρησιμοποιεί ο Κυπουργός στην παράσταση προσπαθούμε να παρουσιάσουμε στα παιδιά τις αρχές της μουσικής αλλά και τη δημιουργική διαδικασία της σύνθεσης.

Δεύτερον σε επίπεδο χαρακτήρα θέλουμε να δούνε τα παιδιά τις συνέπειες είτε του να πιέζεις και να τρομοκρατείς κάποιον, είτε του να παραιτείσαι από τη ζωή και να περιθωριοποιείσαι επειδή κάποιος άλλος σε τρομοκρατεί. Καταστροφικές και αυτοκαταστροφικές και οι δύο καταστάσεις πράγμα που γλαφυρότατα βγαίνει από την παράσταση.

Τέλος θα θέλαμε να γνωριστούν τα παιδιά με το λυρικό θέατρο, να γίνει πράξη η θέση της διοίκησης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, του Απόστολου Τζιτζικώστα, για ουσιαστική γνωριμία και των νέων με τις τέχνες. Η όπερα είναι ένα μάλλον παρεξηγημένο είδος στην χώρα μας, και τα παιδιά θεωρούν ότι δε την καταλαβαίνουν (και γι’ αυτό είτε την κοροϊδεύουν είτε δεν ασχολούνται). Όταν τους δείξεις ότι πρόκειται για μία θεατρική, χιουμοριστική παράσταση που απλά αντί να μιλούνε θα τραγουδούνε, είναι ένα βήμα πιο κοντά στην αποδοχή γιατί απλά έχεις εξαλείψει το φόβο του διαφορετικού και τις αγκυλώσεις που αυτός δημιουργεί», τονίζει ο Αθανάσιος Κολαλάς.

Στόχος του ήταν η παράσταση να προβάλει το πώς τα κακώς κείμενα της σημερινής πραγματικότητας φυλακίζουν εμάς τους ίδιους σε φαύλους κύκλους, και παράλληλα μας κάνουν όργανα που τραυματίζουν τους γύρο μας οδηγώντας όλους μας σε δυσάρεστα μονοπάτια. «Καυτηριάζουμε το bulling (είτε γίνεται σε κοινωνικό είτε σε επαγγελματικό επίπεδο) και βλέπουμε πως απάντηση σε αυτό θα μπορούσε να είναι ο δυνατός χαρακτήρας, η αυτοπεποίθηση αλλά και η κριτική σκέψη προς άτομα και απόψεις που υπέρπροβάλλονται (κυρίως σήμερα από μέσα κοινωνικής δικτύωσης).

Μας ενδιαφέρει να επισημάνουμε ότι στην ουσία όλες οι άσχημες συμπεριφορές από πίσω κρύβουν ένα τραύμα, και έτσι ξεκινάει ο φαύλος κύκλος: τραύμα/χαμηλή αυτοπεποίθηση/bulling/τραύμα/χαμηλή αυτοπεποίθηση και ούτω καθεξής. Σημαντικό, είναι να καταλάβουμε ότι βγάζοντας κάποιο κρίκο από αυτή την αλυσίδα, τη σπας κατευθείαν. Γι’ αυτό και θεωρούμε πολλή σημαντική την τελευταία σκηνή του έργου που πραγματικά ο ένας χαρακτήρας έρχεται πρόσωπο με πρόσωπο με την αντικειμενική αλήθεια, (και όχι την προσωπική του, που έχει φτιάξει, ή του έχουν περάσει, μέσα του) συνειδητοποιεί την πραγματικότητα και σπάει τον φαύλο αυτό κύκλο παραδεχόμενος το λάθος του», επισημαίνει ο σκηνοθέτης.

Μεγάλοι δημιουργοί, σημαντικά κεφάλαια

Τα παιδιά, ειδικά στις μέρες μας κατακλύζονται από εικόνες, ερεθίσματα, μηνύματα και προβληματισμούς αρκετά σκληρούς. Αυτό σίγουρα μας απομακρύνει από τη διαπαιδαγώγηση με παραμύθια του τύπου της κοκκινοσκουφίτσας, γι’ αυτό και η σύγχρονη τάση στο παιδικό βιβλίο έχει να κάνει με θέματα κυρίως κοινωνικά. «Το να παρουσιάζεις όμως τέτοια θέματα στα παιδιά πρέπει να γίνεται προσέχοντας πάντα μην κάνεις περισσότερο κακό, παρά καλό, να μη πληγώσεις παρά να διδάξεις. Είναι σημαντικό να υπάρχει μέτρο στο πόσο εκθέτεις στο παιδί την πραγματικότητα και πόσο ωμά του την παρουσιάζεις. 

Σχεδόν τα πάντα μπορούν να θίγονται, αλλά με την απαραίτητη κάλυψη ώστε να μην είναι ‘αιχμηρά’. Στο τόσο καλογραμμένο αυτό έργο την απαραίτητη ‘κάλυψη’ δίνει η υπέροχη μουσική του Νίκου Κυπουργού και το έξυπνο λιμπρέτο του ίδιου σε συνεργασία με τον Θωμά Μοσχόπουλο. Εδώ να επισημάνω ότι αυτή η παραγωγή εγείρει προβληματισμούς και τροφή για σκέψη και στους ενήλικες», υπογραμμίζει ο Αθανάσιος Κολαλάς.

Η συνεργασία με το Νίκο Κυπουργό τού επιβεβαίωσε ότι οι μεγάλοι δημιουργοί είναι και σημαντικά κεφάλαια και σε ανθρώπινο επίπεδο. «Η ευγένεια με την οποία μας προσεγγίζει και η όμορφη σχέση και συνεργασία που χτίστηκε είναι πολύ σημαντική. Να αναφέρω εδώ, ότι σε κάποια από τις πολλές κουβέντες που κάναμε μαζί η πρόεδρος του Κέντρου Πολιτισμού Άννα Μυκωνίου, μέσα στον ενθουσιασμό που τη χαρακτηρίζει, του πρότεινε να συμπληρώσει κάτι, εάν ήθελε, στο έργο. Ακολούθησε πολλή σκέψη από μεριάς μου για το πού δραματουργικά θα μου χρειαζόταν κάποιες προσθήκες, και τελικά ο Νίκος Κυπουργός ξανάνοιξε τις παρτιτούρες του και συμπλήρωσε δύο σκηνές. Θα δούμε λοιπόν φέτος τη νέα ανανεωμένη εκδοχή του κλασικού πλέον ‘Σιωπή ο Βασιλιάς Ακούει’», αποκαλύπτει.

Ο άνθρωπος με του οποίου τα παιδικά τραγούδια μεγαλώσαμε, δε σταματάει να είναι ένας δραστήριος και δυναμικός έφηβος που τολμάει να βλέπει τα έργα του «και αλλιώς», να τα αλλάζει και να τα συμπληρώνει, όπως προσθέτει ο Αθανάσιος Κολαλάς. «Αμέσως το έργο τέχνης παύει να είναι ένα ‘μουσειακό έκθεμα’ και γίνεται ένα ζωντανό πράγμα που εξελίσσεται. Ενδεικτικό είναι το πόσο η ίδια η Συμφωνική Ορχήστρα του δήμου Θεσσαλονίκης χαίρεται που δουλεύει με τον συνθέτη και εμπνέεται από την φρεσκάδα του. Οι Δύο μαέστροι που έχουμε στην παραγωγή ο εξαιρετικός Χάρης Ηλιάδης, αλλά και ο νεότερος και πολύ ταλαντούχος Αλέξανδρος Πουρλουκάκης είναι σε συνεχή επικοινωνία με τον Κυπουργό ώστε πραγματικά να ‘καλογυαλιστεί’ το έργο μέχρι την τελευταία του λεπτομέρεια».

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Φρούριο Επταπυργίου, 21-23 Ιουνίου

Η παράσταση είναι μία συμπαραγωγή με τον δήμο Θεσσαλονίκης και το ΚΘΒΕ.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 18.06.2023