Πολύς ο ντόρος για τη φετινή Eurovision, και οπωσδήποτε δεν περιορίστηκε στην Ελλάδα. Τα…καμώματα του επιεικώς αμφιλεγόμενου Ολλανδού διαγωνιζόμενου επισκίασαν τα επιτηδευμένα μα επιπόλαια χασμουρητά της Μαρίνας Σάττι, ενώ οι εμφανίσεις αρκετών (περισσότερων απ’όσο συνήθως) καλλιτεχνών σίγουρα ξεπέρασαν κατά πολύ ό,τι η κοινή γνώμη θεωρεί “κανονικό”. Πολλοί αναρωτήθηκαν τι σχέση είχαν οι φετινές εμφανίσεις μ’εκείνες της Βίκυ Λέανδρος, των Abba, των Brotherhood of Man, ή του Τζόνι Λόγκαν.

Εδώ που τα λέμε, πάνε πολλά χρόνια που’χει πάψει να είναι αποκλειστικά μουσικός ο εν λόγω διαγωνισμός. Άλλωστε η χρήση του ως πολιτικό όπλο μας είναι γνώριμη: όλοι θυμόμαστε τη δραματική συμμετοχή της Μαρίζας Κοχ το 1976, όταν με το “Παναγιά μου, Παναγιά μου” ανέδειξε με επιτυχία την τότε νωπή κυπριακή τραγωδία. Αντίστοιχη πολιτική στήριξη δόθηκε μέσω των ψηφοφοριών σε παλιότερα τραγούδια του Ισραήλ, της Γεωργίας, της Βοσνίας και πιο πρόσφατα της Ουκρανίας. Πολιτική διάσταση εμπεριέχει άλλωστε και η -παροιμιώδης- αλληλοστήριξη των Σκανδιναβών, των πρώην Γιουγκοσλάβων, των τουρκόφωνων, και φυσικά των Ελλήνων με τους Κυπρίους.

Πέραν όμως της διεθνούς πολιτικής, η Eurovision αποτελεί και επίδειξη σύγχρονης ευρωπαϊκής ταυτότητας, όπως τουλάχιστον την αντιλαμβάνονται οι διοργανωτές της. Γι αυτούς, φαίνεται πως βασικό ζητούμενο είναι η προβολή της άνευ ορίων συμπερίληψης, όπως πρωτοδιαπιστώσαμε παρακολουθώντας τη Dana International και την Conchita Wurst. Η ίδια η μουσική έρχεται σε δεύτερη μοίρα, και το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται κυρίως από τις ψήφους των εθνικών επιτροπών • οι φετινές σαφώς αξιόλογες γαλλική και ισραηλινή συμμετοχές δεν έτυχαν της πρέπουσας αναγνώρισης.

Αν και πολιτική και συμπερίληψη ανέκαθεν εκφράζονταν μέσα από την τέχνη σχετικά ανεμπόδιστα, η παραπάνω προσέγγιση είναι σεβαστή • θα ήταν όμως τιμιότερο αν γινόταν απολύτως ξεκάθαρη στο κοινό, το οποίο ειλικρινά αδυνατεί να κατανοήσει γιατί η ελεύθερη έκφραση θα πρέπει οπωσδήποτε να ταυτίζεται με μία -στα όρια του γελοίου- υπερβολή. Μια υπερβολή που δεν εξαντλείται στα της Γηραιάς Ηπείρου, μα εκδηλώνεται ακόμη εντονότερα πέραν του Ατλαντικού. Το αντίστοιχο σώμα δικαιωματιστών βγήκε στους δρόμους τις προηγούμενες εβδομάδες, καταλαμβάνοντας υπαίθριους και κλειστούς χώρους σε εξέχοντα πανεπιστήμια των ΗΠΑ (τα λεγόμενα Ivy League). Οι νεαροί λευκοί μεσοαστοί του Black Lives Matter ανακάλυψαν καινούργια αφορμή ισοπεδωτικού ακτιβισμού, τις ισραηλινές επιχειρήσεις αντιποίνων στη Γάζα. Η άγνοιά τους για το όντως σοβαρότατο πρόβλημα ήταν χαρακτηριστική: όχι μόνο αρνούνταν να συζητήσουν με δημοσιογράφους γύρω από τα αίτια της σύγκρουσης, μα και έφταναν στο σημείο να πέφτουν στα γόνατα, προσευχόμενοι προς την κατεύθυνση της Μέκκα, λες και ασπάστηκαν το Ισλάμ. Μέχρι και Queers for Palestine διαβάσαμε, άσχετα αν οι φανατικοί ισλαμιστές έχουν το κακό χούι να εκτελούν ομοφυλόφιλους με ευφάνταστους τρόπους.

Όταν αγγίζει τη φαιδρότητα, η συχνά εύλογη αντισυστημική αντίδραση δυστυχώς εκφυλίζεται σε εξωτικό τραγέλαφο, σαν εκείνους που παρουσιάζονταν σε πανηγύρια πριν 100 και βάλε χρόνια. Ο στόχος κάθε τέτοιας δράσης, η νεολαία, κατά κανόνα βρίσκει τις εικόνες διασκεδαστικές και τίποτα παραπάνω. Δεν εμβαθύνει επειδή θεωρεί πως δεν υπάρχει κάτι στο οποίο θα πρέπει να εμβαθύνει. Για τη συντριπτική πλειοψηφία νέων Ευρωπαίων και Βορειοαμερικανών προέχει η υλική προκοπή σε αντίξοο περιβάλλον • γι αυτούς τα ταυτοτικά διακυβεύματα είναι αδιάφορα διότι -ευτυχώς- στο δυτικό κόσμο υπάρχει ανοχή και μάλιστα έμπρακτη, όχι απλώς νομοθετημένη. Ακόμη και στη συντηρητικότερη Ελλάδα του χθες, προσωπικές επιλογές δεν εμπόδισαν την καταξίωση του Χατζιδάκι, του Τσαρούχη, του Ρίτσου, του Κουμανταρέα, του Κουν, του Ταχτσή, της Μπέλλου, του Φασουλή, του Μαρίνου, ή πάμπολλων ανοιχτά κομμουνιστών δημιουργών. Ο τρέχων…βομβαρδισμός πολιτικής ορθότητας εκλαμβάνεται ως νεόκοπος φασισμός, ως υστερική επίθεση κατά του κοινότυπου • αν τουλάχιστον κρίνουμε από τις μαζικές ψηφοφορίες του κοινού, εκδηλώσεις όπως ο διαγωνισμός της Eurovision πλέον αντιμετωπίζονται σχεδόν αρνητικά, σαν απόπειρες επίδειξης ισχύος που κατάντησαν freak show. Όσοι κάποτε είδαν στην αποδοχή της διαφορετικότητας έναν καταλύτη ισχυρότερης κοινωνικής συνοχής, τώρα την παρακολουθούν να ωθεί αθέλητα τις προηγμένες κοινωνίες σε ρήξη.