Η ενδομητρίωση είναι μια χρόνια, οιστρογονοεξαρτώμενη, φλεγμονώδης νόσος που επηρεάζει εκατομμύρια γυναίκες παγκοσμίως. Περίπου 1 στις 10 γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας πάσχει από ενδομητρίωση, με τα συμπτώματα να εμφανίζονται κυρίως στην ηλικία των 25-40 ετών. Πολλές γυναίκες ανησυχούν για το πώς, και αν τελικά η ενδομητρίωση μπορεί να επηρεάσει τη γονιμότητά τους. Σε αυτό το άρθρο, θα προσπαθήσουμε να διερευνήσουμε τη σχέση μεταξύ ενδομητρίωσης και γονιμότητας, και θα αναφερθούν τα συμπτώματα και οι θεραπευτικές προσεγγίσεις, προσφέροντας έτσι ένα πλαίσιο επιλογών προκειμένου η επίτευξη της εγκυμοσύνης να γίνει πραγματικότητα.

Τι είναι η ενδομητρίωση;

Ως ενδομητρίωση ορίζεται η παρουσία ενδομητρικού ιστού, δηλαδή του ιστού που καλύπτει την εσωτερική επιφάνεια της μήτρας (βλεννογόνος χιτώνας - ενδομήτριο), σε άλλα σημεία - όργανα εκτός της ενδομητρικής κοιλότητας. Αυτά μπορεί να είναι οι ωοθήκες, οι σάλπιγγες, το περιτόναιο, η ουροδόχος κύστη, το έντερο, αλλά και πιο απομακρυσμένα σημεία εκτός της πυέλου, όπως το διάφραγμα και, σε σπάνιες περιπτώσεις, οι πνεύμονες.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης;

Τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης ποικίλλουν, αλλά μερικά από τα πιο συνηθισμένα είναι:

• Έντονο πυελικό άλγος: Ο πόνος μπορεί να είναι χρόνιος ή να εμφανίζεται κατά την έναρξη αλλά και κατά τη διάρκεια της περιόδου (δυσμηνόρροια).

• Βαριές περίοδοι: Η ροή του αίματος μπορεί να είναι πολύ έντονη ή να διαρκεί περισσότερο από το συνηθισμένο.

• Πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή: Γνωστή ως δυσπαρευνία μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα της σεξουαλικής ζωής και ως εκ τούτου τις σχέσεις ενός ζευγαριού.

• Υπογονιμότητα: Η ενδομητρίωση αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες υπογονιμότητας. Το ποσοστό φυσικής σύλληψης στα υπογόνιμα ζευγάρια, ανάλογα με στάδιο και τον βαθμό της ενδομητρίωσης κυμαίνεται από 2-4,5% ανά μήνα. Υπολογίζεται ότι ποσοστό έως και 50% των υπογόνιμων γυναικών πάσχουν από ενδομητρίωση.

Πώς η ενδομητρίωση επηρεάζει τη γονιμότητα;

Η ενδομητρίωση μπορεί να επηρεάσει τη γονιμότητα με διάφορους τρόπους:

• Διαταραχή της φυσιολογικής ανατομίας της πυέλου: Η παρουσία συμφύσεων, ενδομητριωσικών όζων και ενδομητριωσικών κύστεων μπορούν να εμποδίσουν τη φυσιολογική ωορρηξία, τη γονιμοποίηση ή ακόμα και την εμφύτευση του εμβρύου.

• Φλεγμονή: Η φλεγμονή των πυελικών δομών και οι ανοσολογικές διαταραχές.

• Ενδοκρινικές διαταραχές: Η ενδομητρίωση μπορεί να επιφέρει ορμονική δυσλειτουργία (αναστολή της ωοθυλακιορρηξίας και της φυσιολογικής ανάπτυξης των ωοθυλακίων).

Μπορώ να μείνω έγκυος ενώ έχω ενδομητρίωση;

Η απάντηση είναι πως φυσικά και μπορείτε! Η διάγνωση της ενδομητρίωσης δεν σημαίνει αυτόματα ότι δεν μπορείτε να μείνετε έγκυος. Εκατομμύρια γυναίκες με ενδομητρίωση συλλαμβάνουν και φέρνουν στον κόσμο υγιή παιδιά, είτε με φυσική σύλληψη, είτε με τη βοήθεια της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (IVF).

Τι αυξάνει τις πιθανότητες εγκυμοσύνης;

• Έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία: Όσο πιο νωρίς διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί η ενδομητρίωση, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να διατηρηθεί και να προστατευτεί η γονιμότητα.

• Σωστή ενημέρωση: Η κατανόηση της ενδομητρίωσης, ως πάθηση, και των επιπτώσεών της στη γονιμότητα, βοηθά να λάβετε τις σωστές αποφάσεις, όσον αφορά την υγεία σας και την οργάνωση του οικογενειακού προγραμματισμού.

• Συνεργασία με εξειδικευμένο ιατρό: Ο εξειδικευμένος γυναικολόγος μπορεί να σας καθοδηγήσει και να σας προτείνει την κατάλληλη προσέγγιση-θεραπεία, ανάλογα με την περίπτωσή σας.

• Υγιεινός τρόπος ζωής: Η διατήρηση ενός υγιούς βάρους, η ισορροπημένη διατροφή, η τακτική άσκηση και η αποφυγή του καπνίσματος και του αλκοόλ μπορούν να βελτιώσουν τη συνολική σας υγεία και να αυξήσουν τις πιθανότητες εγκυμοσύνης.

Θεραπεία της ενδομητρίωσης

Οι θεραπευτικές επιλογές για την ενδομητρίωση περιλαμβάνουν:

• Συντηρητική αντιμετώπιση: Η αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης θα πρέπει να είναι εξατομικευμένη. Η πρώτη επιλογή είναι η φαρμακευτική αντιμετώπιση. Τα αντισυλληπτικά σκευάσματα, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (παυσίπονα) και η χρήση των GnRH αναλόγων μπορούν να ανακουφίσουν τα συμπτώματα και να επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου, αλλά όχι να την εξαλείψουν.

• Χειρουργική αντιμετώπιση: Η λαπαροσκόπηση αποτελεί τη gold standard μέθοδο όσον αφορά τη διάγνωση και τη χειρουργική αντιμετώπιση, με σκοπό την εξάλειψη των κλινικών συμπτωμάτων, την ανακούφιση της ασθενούς και τη διατήρηση της γονιμότητας. Πολλές φορές ο συνδυασμός φαρμακευτικής και χειρουργικής αντιμετώπισης είναι απαραίτητος και μπορεί να μας οδηγήσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα.

• ● Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή: Η εξωσωματική γονιμοποίηση, αλλά πρωτίστως η κατάψυξη ωαρίων σε γυναίκες που έχουν διαγνωσθεί με ενδομητρίωση, μπορούν στις μέρες μας, να συμβάλλουν στη διατήρηση της γονιμότητας, αυξάνοντας σημαντικά τις πιθανότητες για την επίτευξη μιας εγκυμοσύνης. Με την κατάλληλη υποστήριξη και θεραπεία, πολλές γυναίκες με ενδομητρίωση μπορούν να πραγματοποιήσουν το όνειρό τους να γίνουν μητέρες.

Ενδομητρίωση και εγκυμοσύνη: Μπορείτε να τα καταφέρετε!

Η ενδομητρίωση μπορεί να αποτελεί μια καθημερινή πρόκληση, τόσο για τη γυναίκα, όσο και για τον θεράποντα ιατρό, αλλά με τη σωστή ενημέρωση, την υποστήριξη και την καθοδήγηση των ειδικών, μπορείτε να αυξήσετε σημαντικά τις πιθανότητες ώστε να κρατήσετε στην αγκαλιά σας το μωρό που τόσο επιθυμείτε.

Ευχαριστούμε για τις πληροφορίες τον ιατρό, Γεώργιο Κιούση, μαιευτήρα - γυναικολόγο και επιστημονικό Συνεργάτη της FIVI Μονάδα Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής στο Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης.

Δρ Γιώργος Κιούσης

Μαιευτήρας – Γυναικολόγος
Επιστημονικός Συνεργάτης
FIVI Μονάδα Ιατρικώς
Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής
στο Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης