Ούτε βήμα πίσω δεν προτίθενται να κάνουν οι δήμαρχοι της χώρας, μεταξύ αυτών και οι 38 της Κεντρικής Μακεδονίας, στο επίμαχο ζήτημα του Τέλους Ταφής Απορριμμάτων στους οικείους ΧΥΤΑ, μέτρο το οποίο έχει θεσμοθετηθεί και θεωρητικά ισχύει από την 1η Ιανουαρίου 2022. Κοινώς δεν πρόκειται να πληρώσουν ούτε ευρώ και τη φετινή χρονιά για την απόθεση μη επεξεργασμένων αστικών αποβλήτων που «πνίγουν» τους περισσότερους ΧΥΤΑ.

Πρόκειται για το άρθρο 38 του ν.4819/21, με βάση το οποίο οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) θα εισέπρατταν μεγάλα ποσά από τον κάθε δήμο για τις ποσότητες ανεπεξέργαστων αστικών αποβλήτων που διατίθενται σε χώρους υγειονομικής ταφής (ΧΥΤΑ) καθώς και για τα υπολείμματα επεξεργασίας αστικών αποβλήτων σε Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ).

Οι δήμαρχοι βάφτισαν το Τέλος «χαράτσι», κάνοντας λόγο για «απαράδεκτη νομοθετική πρωτοβουλία» που ελήφθη εν μέσω της πανδημίας του κορονοϊού, κατά την οποία οι δήμοι υφίστανται διαδοχικούς οικονομικούς στραγγαλισμούς, κατάσταση που σήμερα επιδεινώθηκε με τη εκτίναξη του ενεργειακού κόστους. 

Η ενεργειακή κρίση μάλιστα οδήγησε τους δημάρχους και τα θεσμικά τους όργανα να λάβουν αποφάσεις όχι μόνο για αναβολή της επιβολής του Τέλους Ταφής μέχρι και το τέλος του 2023, αλλά και για κατάθεση προσφυγών σε περίπτωση που επιβάλλονταν στους ΟΤΑ.

Στην Κεντρική Μακεδονία οι 38 δήμοι κινητοποιήθηκαν από την πρώτη στιγμή, λαμβάνοντας αποφάσεις για αναβολή του Τέλους, καθώς μόνο για το 2022 θα έπρεπε, εν μέσω και της νέας κρίσης, θα έπρεπε να καταβάλουν ποσό ύψους 13,5 εκατ. ευρώ.

Μέχρι στιγμής οι δήμοι τηρούν την ίδια γραμμή, ενώ ο ΦοΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας δεν έχει στείλει σε κανέναν «ραβασάκι» με τις χρεώσεις για τα επιπλέον αστικά απόβλητα που θάβονται στους ΧΥΤΑ.

Στο ΣτΕ και για τα σκουπίδια

Δήμαρχοι μιλώντας στη «MτK» σχολίασαν ότι δεν υπάρχει περίπτωση να κινηθεί σε αυτή την κατεύθυνση ο ΦοΔΣΑ και να προχωρήσει σε χρεώσεις, κοινώς σε εκτελεστέες πράξεις σε βάρος των δήμων, καθώς γνωρίζει ότι η ΚΕΔΕ έχει λάβει την απόφασή της, σύμφωνα με την οποία, αν υπάρξει έστω και μία εκτελεστέα πράξη από ΦοΔΣΑ θα καταθέσει προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) για το Τέλος Ταφής.

Οι φωνές διαμαρτυρίας στους κόλπους των θεσμικών οργάνων της αυτοδιοίκησης που ζητούν να προσβληθεί ο νόμος για το Τέλος Ταφής πληθαίνουν διαρκώς, γεγονός που ίσως αποθαρρύνει τους ΦοΔΣΑ να προβούν σε εκτελεστέες πράξεις, γνωρίζοντας ότι η ΚΕΔΕ θα παρέμβει με το νομικό της επιτελείο υπέρ των δήμων και κατά του Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων.

«Δεν είναι πολιτική απόφαση να μην γίνει η προσφυγή, αλλά νομικής φύσεως, καθώς η νομική υπηρεσία της ΚΕΔΕ κρίνει ότι οι αποφάσεις που υπάρχουν δεν είναι εκτελεστέες οπότε δεν θα γίνει δεκτή μία προσφυγή γι’ αυτές. Ως εκ τούτου η ΚΕΔΕ περιμένει να βγει μία εκτελεστέα πράξη ΦοΣΔΑ για να προσφύγει» δήλωσε στην τελευταία συνεδρίαση του 2022 ο πρόεδρος του οργάνου Δημήτρης Παπαστεργίου.

Μάλιστα σε παρέμβασή τους στη συνεδρίαση και οι νομικοί σύμβουλοι της ΚΕΔΕ διευκρίνισαν οι τελευταίες εκτελεστέες πράξεις από ΦοΣΔΑ είχαν βγει τον Μάιο του 2022 και καθώς η απόφαση της ΚΕΔΕ για προσφυγή πάρθηκε τον Σεπτέμβριο είχε παρέλθει το περιθώριο των 60 ημερών όπως προβλέπει ο νόμος.

Σε δηλώσεις του για το θέμα ο πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών της ΚΕΔΕ Γρηγόρης Κωνσταντέλλος (δήμαρχος Βάρης, Βούλας, Βουλιαγμένης) τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι η ΚΕΔΕ ψάχνει να βρει μία απόφαση καταμερισμού ΦοΣΔΑ είτε να έχει βγει πρόσφατα, είτε που θα βγει το αμέσως προσεχές διάστημα και ήδη, όπως είπε, βρίσκονται σε συνεννόηση με τέσσερις ΦοΔΣΑ γι’ αυτό το λόγο.

Υπενθυμίζεται ότι το Τέλος Ταφής, το οποίο θα πληρώνεται για κάθε τόνο απορριμμάτων που οδηγείται στη χωματερή υπολογίζεται ως εξής: 20 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων από 1/1/2022 και αυξάνεται ετησίως κατά 5 ευρώ ανά τόνο και έως την τιμή των 35 ευρώ ανά τόνο έως το 2025.

Από την 1η Ιανουαρίου 2026 το Τέλος Ταφής ορίζεται σε 45 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων και αυξάνεται στην τιμή των 55 ευρώ ανά τόνο από την 1η Ιανουαρίου 2027, η οποία και παραμένει σταθερή για τα επόμενα έτη.

Το Τέλος Ταφής θα υπολογίζεται ανά εξάμηνο με βάση τις πραγματικές ποσότητες αποβλήτων που διατέθηκαν στους ΧΥΤΑ και θα αποδίδεται σε ειδικό λογαριασμό που τηρεί ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.). 

Οι υπόχρεοι θα πρέπει να υποβάλλουν στον Ε.Ο.ΑΝ. κάθε χρόνο στοιχεία σχετικά με τον υπολογισμό του Τέλους Ταφής για το πρώτο εξάμηνο έως τις 30 Σεπτεμβρίου και για το δεύτερο εξάμηνο έως τις 31 Μαρτίου του επόμενου έτους και θα αποδίδουν τα οφειλόμενα ποσά ένα μήνα μετά τις συγκεκριμένες ημερομηνίες. 

Έτσι, τα στοιχεία για τον υπολογισμό ταφής του πρώτου εξαμήνου έπρεπε να υποβληθούν έως τις 30/09/2022 και το οφειλόμενο ποσό θα έπρεπε να αποδοθεί έως τις 30/10/2022 στον ειδικό λογαριασμό του Ε.Ο.ΑΝ ενώ τα στοιχεία του δεύτερου εξάμηνου του 2022 θα υποβάλλονταν έως τις 31/03/2023 και τα χρήματα έως τις 30/04/2023, χρονοδιάγραμμα που όμως δεν θα ισχύσει.

ΠΚΜ: «Χαράτσι» που φτάνει ετησίως τα 13,5 εκατ. ευρώ

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), οι δήμοι της χώρας αναμένεται να επιβαρυνθούν ετησίως με τουλάχιστον 80 εκατομμύρια ευρώ, ποσό το οποίο δεν μπορεί παρά να μετακυλιστεί στους πολίτες μέσω των δημοτικών τελών ή και των λογαριασμών ύδρευσης.

«Με δεδομένο ότι η κυβέρνηση δεν σκοπεύει να αναβάλλει την επιβολή του τέλους ταφής και δεν υπάρχει κάποιος τρόπος να καλυφθεί το υψηλό ενεργειακό κόστος, είναι υπαρκτό το σενάριο να προχωρήσουν οι δήμοι σε αύξηση των ανταποδοτικών τελών και των τιμολογίων των ΔΕΥΑ», είχε δηλώσει πρόσφατα ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ.

Η περίπτωση της Κεντρικής Μακεδονίας με τους 38 δήμους έχει τη δική της βαρύτητα, καθώς μόνο για το 2022 θα έπρεπε, εν μέσω και της νέας κρίσης, να καταβάλουν ποσό ύψους 13,5 εκατ. ευρώ, γεγονός που για τους περισσότερους συνιστά μείζον ζήτημα βιωσιμότητας των προϋπολογισμών τους.

Ενδεικτικά σημειώνεται ότι η ετήσια επιβάρυνση για το δήμο Θεσσαλονίκης ανέρχεται σε 2.573.251,60 ευρώ ετησίως, ενώ για τους δήμους Θέρμης και Λαγκαδά υπολογίζεται σε 530.413,80 και 301.362,00 ευρώ αντίστοιχα.

Εξάλλου, πριν από δύο μήνες η Περιφερειακή Ένωση των Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας (ΠΕΔ-ΚΜ) επικύρωσε την απόφαση που είχε λάβει τον Ιανουάριο του 2022, ζητώντας την αναστολή, για δύο χρόνια, της επιβολής του Τέλους Ταφής απορριμμάτων, δεδομένου ότι θα ανέτρεπε σημαντικά τους προϋπολογισμούς των δήμων στη δύσκολη περίοδο που διαμόρφωνε η «εκτόξευση» του ενεργειακού κόστους.

«Για το Τέλος Ταφής δεν μπορεί να τεθεί καν συζήτηση διότι δεν χωράει στους προϋπολογισμούς των δήμων. Είναι αυτονόητο ότι αυτό το Τέλος δεν μπορεί να πληρωθεί από τους προϋπολογισμούς των δήμων, λόγω της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας και της ενεργειακής κρίσης» είχε δηλώσει ο πρόεδρος της ΠΕΔ-ΚΜ, δήμαρχος Πυλαίας-Χορτιάτη Ιγνάτιος Καϊτεζίδης.

Οι προτάσεις της ΠΕΔΚΜ

Ειδικότερα, με την απόφαση που έλαβε το δ.σ. της ΠΕΔ-ΚΜ, ζητά την αναστολή, για δύο χρόνια (μέχρι 31/12/2023), της επιβολής του Τέλους Ταφής αστικών αποβλήτων καθώς επιβαρύνονται και μάλιστα υπέρμετρα οι δήμοι της χώρας, ενώ έχουν σαφώς τη μικρότερη ευθύνη για τις πολύχρονες καθυστερήσεις στην εγκατάσταση και λειτουργία Μονάδων Επεξεργασίας (ΜΕΒΑ-ΜΕΑ), που έπρεπε να θεσμοθετηθούν και δημιουργηθούν με ευθύνη της Πολιτείας.

Επισημαίνει ότι στην παρούσα χρονική συγκυρία δεν μπορεί να εισπραχθούν πρόσθετα δημοτικά τέλη, καθώς ο καθορισμός γίνεται τον Οκτώβριο κάθε έτους και η συγκυρία της πανδημικής έξαρσης και της ενεργειακής κρίσης δεν αφήνει περιθώρια για περαιτέρω επιβάρυνση των δημοτικών προϋπολογισμών και πολύ περισσότερο για μετακύλιση του Τέλους στις πλάτες των πολιτών.

Επιπλέον η ΠΕΔ-ΚΜ ζητά η επιβολή του τέλους, να επιβαρύνει δίκαια και αναλογικά τους υπόχρεους δήμους και τους ΦοΔΣΑ, και όχι οριζόντια.

Δεν θα πληρώσουν οι δήμοι λάθη άλλων

Στο θέμα επανήλθε πρόσφατα ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Δ. Παπαστεργίου λέγοντας με δηκτικό τρόπο πως «το κράτος έχει αλλάξει τα τελευταία 12 χρόνια τουλάχιστον τρεις φορές ουσιωδώς θέσεις και απόψεις για την διαχείριση των απορριμμάτων, τις μονάδες επεξεργασίας, την καύση. Ενώ είχε την ευθύνη να τρέξει τις προσκλήσεις για μονάδες επεξεργασίας, πράσινα σημεία και διαλογή στην πηγή και ενώ δεν το έκανε, οι δήμοι και οι πολίτες καλούνται να πληρώσουν το Τέλος Ταφής. Ας το πληρώσουν αυτοί που φταίνε, και σε αυτούς σίγουρα δεν είναι οι δήμοι και οι πολίτες τους».

Όσον αφορά στις θέσεις που έχει διατυπώσει η ΚΕΔΕ για το Τέλος Ταφής αφορούν:

• Στην αναστολή του μέτρου μέχρι τις 31/12/2023.

• Στη δίκαιη και αναλογική επιβάρυνση του τέλους ταφής, όταν αρχίσει να εφαρμόζεται, στους υπόχρεους Δήμους και ΦοΔΣΑ, και όχι την οριζόντια.

• Στην κατάλληλη τροποποίηση του σχετικού θεσμικού πλαισίου, με την καθιέρωση ισχυρών κινήτρων για τους Φορείς που επιτυγχάνουν αντίστοιχες μειώσεις στην ταφή αποβλήτων.
• Στη διαχείριση των χρημάτων που θα προέρχονται από την επιβολή του «Τέλους Ταφής» να περιέλθει και να ασκείται αποκλειστικά από την Αυτοδιοίκηση και για την Αυτοδιοίκηση, χωρίς την παρεμβολή άλλων οργάνων ή φορέων του κράτους.
• Σε αντίθετη περίπτωση η ΚΕΔΕ θα προβεί σε κάθε νόμιμη και δικαστική ενέργεια για την προάσπιση των συμφερόντων των δήμων - μελών της.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 15.01.2023