Παρά τις δέσμες μέτρων, τις προτάσεις και τις διαμαρτυρίες των πολιτών η ακρίβεια επιμένει στη χώρα μας και αναμένονται να επέλθουν ακόμα δύο κύματα ανατιμήσεων, που θα πληγώσουν ακόμα περισσότερο την τσέπη των καταναλωτών. Την κατάσταση επιβεβαιώνει και η τελική μέτρηση της Eurostat, που δείχνει ο πληθωρισμός του Δεκεμβρίου στην Ελλάδα αυξήθηκε το 3,7%, όταν την ίδια στιγμή στις χώρες της Ευρωζώνης δεν ξεπέρασε το 2,9%.

Τα μέτρα που έλαβε, μέχρι στιγμής, η κυβέρνηση φαίνεται πως δεν λειτουργήσαν, ενώ αν δεν αποδώσουν και αυτά που κατατέθηκαν στη Βουλή την περασμένη Πέμπτη, υπάρχει ήδη έτοιμη και τέταρτη δέσμη μέτρων. Η τροπολογία του υπουργείου Ανάπτυξης για την αντιμετώπιση της ακρίβειας, αφορά τον εξορθολογισμό και τη διαφάνεια των τιμών, τα μέτρα για τον εξορθολογισμό των τιμών βρεφικού γάλακτος και για την αναβάθμιση της πλατφόρμας «e-katanalotis». Συγκεκριμένα, στα μέτρα περιλαμβάνονται: τα νωπά κρέατα, ψάρια, φρούτα και λαχανικά πωλούνται σε καθαρές τιμές, πλαφόν 7% στο κέρδος επιχειρήσεων βρεφικού γάλακτος και πρόστιμα από 5.000 ευρώ έως 2.000.000 ευρώ στους παραβάτες.

Δεν είναι τυχαίο, που η χώρα κατέκτησε ασημένιο μετάλλιο τον Δεκέμβριο στις ανατιμήσεις, καθώς έρχεται δεύτερη κάτω από τη Μάλτα, με πληθωρισμό τροφίμων που αγγίζει το 8,9%. Ήδη στα ράφια των σούπερ μάρκετ υπάρχουν νέες ανατιμήσεις «φωτιά» του Ιανουαρίου και τον Φεβρουάριο αναμένονται νέες υψηλότερες σε διάφορα είδη τροφίμων και προϊόντων πρώτης ανάγκης.

Ποια τρόφιμα και προϊόντα ακριβαίνουν

Σύμφωνα με τα νέα τιμολόγια που στέλνουν οι βιομηχανίες προς τις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ, τον Ιανουάριο θα αυξηθούν οι τιμές στα όσπρια, τα δημητριακά, τα γαλακτοειδή και τους χυμούς. Τον επόμενο μήνα, την ανιούσα θα πάρουν κονσέρβες, καταψυγμένα λαχανικά (έτοιμες σαλάτες), είδη υγιεινής, αλλαντικά, τυριά, αναψυκτικά και τα ξύδια.

Αναλυτικά τα ποσοστά των ανατιμήσεων Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου:

- Συσκευασμένοι και φρέσκοι χυμοί 20% έως 55%
- Κονσέρβες 14%

- Αλλαντικά ιδιωτικής ετικέτας 16%

- Αφρόλουτρα, οδοντόβουρτσες, αποσμητικά 19%

- Σοκολατοειδή 8% τον Ιανουάριο και 18% τον Φλεβάρη

- Ελιές 14%

- Τυριά 10%

- Φέτα 3%

- Αναψυκτικά 10%

- Ξύδι / μηλόξυδο 10%

- Καταψυγμένα λαχανικά 8%

- Κριτσίνια 10%
- Όσπρια / ρύζι 10%
- Μπάρες δημητριακών 9%
- Δημητριακά 8%
- Πατατάκια 8%

«Έχουν ανακοινώσει αυτές τις αυξήσεις, χωρίς να υπάρχουν συγκεκριμένες αιτιολογίες. Οι περισσότερες βιομηχανίες υποστηρίζουν απλά ότι αυξήθηκαν τα λειτουργικά έξοδα τους, κάτι που δεν μπορεί να το ελέγξει κανείς. Οι αυξήσεις αναμένεται να είναι σταδιακές» αναφέρει στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος Ένωσης Εργαζομένων Καταναλωτών, Απόστολος Ραυτόπουλος.

Σύμφωνα με το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών Θεσσαλονίκης, η έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ αποδεικνύει ότι από τότε που ξεκίνησε το κύμα της ακρίβειας άρχισε να υψώνεται από το 2021 και από τότε τα τρόφιμα βρίσκονται μονίμως σε διπλάσιες και τριπλάσιες τιμές. «Συνεχίζουν οι ιδίες δικαιολογίες και οι αποτυχίες. Η ακρίβεια βολεύει, καθώς κερδίζουν οι μεγάλες αλυσίδες και ο λαός ας πεινάει. 

Η ανταγωνιστικότητα της χώρας συγκριτικά με τις υπόλοιπες της Ευρώπης πάει από το κακό στο χειρότερο. Από τα μέσα του ’21 λέγαμε για την αισχροκέρδεια που παρατηρούσαμε στο ΚΕΠΚΑ. Δεν είναι φυσικά φαινόμενα που δεν αντιμετωπίζονται αλλά στοιχεία που δεν γνωρίζουμε και που αλλάζουν συνεχώς» σημειώνει στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος του Κέντρου Προστασίας Καναταναλωτών (ΚΕΠΚΑ), Νίκος Τσεμπερλίδης.

«20 ευρώ το κιλό θα φτάσει το λάδι»

Χρυσό αναμένεται να γίνει για ακόμα μία φορά το ελαιόλαδο, καθώς δεν υπήρχε φέτος καρποφορία και οι παραγωγοί έχουν ελάχιστα αποθέματα. Στην αγορά αυτό θα σημαίνει νέα αύξηση, ενώ αναμένεται να φτάσει σε επίπεδα έλλειψης, όπου εκεί κανείς δεν μπορεί να προβλέψει ακόμη τι μπορεί να γίνει.

«Δεν υπάρχει μεγάλη ποσότητα ελαιόλαδου διαθέσιμη. Τελειώνουν και οι τελευταίοι τώρα την συγκομιδή και όπως φαίνεται η κλιματική αλλαγή επηρέασε και θα πούμε ‘το λάδι… λαδάκι’. Φέτος οι ποσότητες είναι πολύ μικρές» δηλώνει στη «ΜτΚ» ο ελαιοπαραγωγός και αντιπρόεδρος Ένωσης Αγροτικού Συνεταιρισμού Ηρακλείου, Μύρων Χιλετζάκης. Όπως αναφέρει ο ίδιος, αυτή την στιγμή οι παραγωγοί πωλούν το λάδι 9-10 ευρώ το κιλό. 

«Αυτό σημαίνει, ότι στον καταναλωτή αναμένεται να φτάσει από 15-17 ευρώ που είναι τώρα έως και 20 ευρώ. Δυστυχώς, δεν υπάρχει λάδι ούτε στην Ισπανία ούτε στην Ιταλία για να εισαγάγουμε, όλοι φέτος δεν έβγαλαν μεγάλες ποσότητες, γεγονός που θα μας οδηγήσει σε ελλείψεις» τονίζει ο κ. Χιλετζάκης.

Απλησίαστο το βρεφικό γάλα

Υπάρχουν ανελαστικές δαπάνες για τους καταναλωτές, που αφορούν την βιωσιμότητά τους, όπως είναι το βρεφικό γάλα που αποτελεί την μόνο πηγή νερού και τροφή για τα βρέφη. Το συγκεκριμένο προϊόν, ωστόσο, στην Ελλάδα οι γονείς το πληρώνουν ως χρυσάφι, καθώς από την έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού προέκυψε πως η Ελλάδα είναι έως και 213% πιο ακριβή σε βρεφικά γάλατα συγκριτικά με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ενδεικτικά, στην Ελλάδα τα 800 γρ. βρεφικού γάλατος σε σκόνη για 0 έως 6 μηνών κοστίζει 26,87 ευρώ, ενώ στην Σουηδία 21,25 ευρώ. Αν μία οικογένεια χρειάζεται 8 κουτιά τον μήνα, στην Ελλάδα θα πληρώσει 215 ευρώ και στη Σουηδία για την ίδια ποσότητα θα πληρώσει 170 ευρώ. Ωστόσο, αν κάποιος αναζητήσει σε ηλεκτρονικά καταστήματα, μπορεί να βρει το βρεφικό γάλα σε προσφορά τα τρία κουτιά στην τιμή των 56,40, δηλαδή 18,80 ευρώ το ένα.

Πάντως, το βρεφικό γάλα έχει μπει στο στόχαστρο των μέτρων του υπουργείου Ανάπτυξης και θα τοποθετηθεί πλαφόν στο περιθώριο κέρδους των εταιριών που το εισάγουν, παράγουν και διακινούν. Συγκεκριμένα, οι εταιρείες αυτές από την 1η Μαρτίου 2024, θα επανακαθορίσουν τις τιμές πώλησης των προϊόντων, ώστε να προκύπτει για την επιχείρηση μικτό κέρδος που δεν είναι μεγαλύτερο από το λειτουργικό της κόστος, στην οικεία κατηγορία προϊόντων, βάσει των οικονομικών καταστάσεων της αμέσως προηγούμενης, από την έναρξη ισχύος του παρόντος, διαχειριστικής περιόδου, προσαυξημένο κατά 7% επί των καθαρών πωλήσεων, αφαιρουμένων των εκπτώσεων, των πιστώσεων ή άλλων παροχών.

«Δεν θα αντέξει ο καταναλωτής»

Μέχρι να εφαρμοστούν τα νέα μέτρα, οι ανατιμήσεις θα έχουν ήδη ξετινάξει τα πορτοφόλια των καταναλωτών, τα οποία αδειάζουν για μήνες ολοένα και πιο γρήγορα. «Είναι δεδομένο, πως δεν θα αντέξει ο καταναλωτής» σημειώνει ο πρόεδρος Ένωσης Εργαζομένων Καταναλωτών, Απόστολος Ραυτόπουλος. «Αναγκαστικά για να βγάλει τα προς το ζην, θα χαμηλώσει τις απαιτήσεις του και θα προχωρήσει σε προϊόντα χαμηλότερης ποιότητας. 

Για παράδειγμα, υπάρχουν οικογένειες πλέον που αντί για φέτα παίρνουν λευκό τυρί, αντί για κίτρινα τυριά παίρνουν ημίσκληρα, αντί για κεφαλοτύρι παίρνουν σκληρά τυριά. Ενώ πολλά προϊόντα πλέον τα αφαιρούν από τα ψυγεία τους…» εξηγεί ο κ. Ραυτόπουλος. «Είναι σίγουρο πως για να αγοράσει ένας καταναλωτής τα προϊόντα που χρειάζεται μία τετραμελής οικογένειας αφήνει πίσω του άλλες υποχρεώσεις, όπως δόσεις και δάνεια. Μπορούν να αγοράζουν φθηνότερα απορρυπαντικά και καθαριστικά αλλά αν δεν βλέπουν αποτέλεσμα από αυτά, στο τέλος θα αναγκαστούν να πάρουν όσα έπαιρναν, πάρα τις αυξήσεις» τονίζει.

«Δεν ξέρουμε τα προϊόντα της αισχροκέρδειας»

Κατά καιρούς από τις ελεγκτικές αρχές ανακοινώνονται πρόστιμα σε μεγάλες εταιρείες για αισχροκέρδεια, ωστόσο οι καταναλωτές ζητούν περισσότερες πληροφορίες. «Επιβάλουν ένα πρόστιμό σε μία πολυεθνική αλλά δεν μας λένε ποια είναι τα προϊόντα που πωλούσαν και αισχροκερδούσαν, ώστε να ελέγχουμε και εμείς ως καταναλωτές εάν ρίχνουν τις τιμές. 

Δεν ξέρουμε τι πέφτει και τι ανεβαίνει. Γενικότερα, υπάρχει ασυδοσία στην αγορά, κάνουν ό,τι θέλουν. Ακόμα και αν πέφτουν οι τιμές στις πρώτες ύλες, συνεχίζουν να πωλούν με αυξημένες τιμές και επειδή αφορούν είδη διατροφής πρώτης ανάγκης, δεν μπορεί ο καταναλωτής να σταματήσει να τα αγοράζει» επισημαίνει ο πρόεδρος του ΚΕΠΚΑ, Νίκος Τσεμπερλίδης.

«Δεν σταματάει πουθενά η ακρίβεια. Είναι τρίτη δέσμη μέτρων αυτή που ανακοινώθηκε και αν δεν πετύχουν τον στόχο τους, έχουν και τέταρτη στο συρτάρι. Και αυτό γιατί πολύ απλά δεν τηρούνται τα μέτρα. Με τα πρόστιμα δεν μείωσε κάνεις από τις βιομηχανίες τις τιμές. Αυτό που κάνουν είναι για 1-2 εβδομάδες να κρατούν την αρχική τιμή στα ράφια και να παίζουν με το ποσοστό εκπτώσεων. Δηλαδή, από το 30% να πάνε στο 35% αλλά οι αρχικές τιμές να είναι σταθερές…» τονίζει ο Απόστολος Ραυτόπουλος.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 21.01.2024