Ο επιστημονικός υπεύθυνος της Ακαδημίας Ρομποτικής του ΠΑΜΑΚ μας μίλησε για τα εκπαιδευτικά προγράμματα, τη θέση της χώρας μας στην εξέλιξη της ρομποτικής, αλλά και το πρόγραμμα που υλοποιεί το πανεπιστήμιο με στόχο να μπουν τα εκπαιδευτικά ρομπότ στα σχολεία. 

Αρχίζοντας τη συζήτηση αντίστροφα, από το μέλλον στο παρόν, στη συνάντησή μας με τον Νίκο Φαχαντίδη, επιστημονικό υπεύθυνο της Ακαδημίας Ρομποτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και αναπληρωτή καθηγητή του τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής, με γνωστικό αντικείμενο την Πληροφορική και Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση, ο ίδιος μας εξηγεί τι σημαίνει ο σχεδιασμός του πρώτου ρομπότ με αυτογνωσία, μια είδηση που έκανε το γύρο του κόσμου, περιγράφοντας το στάδιο που βρίσκεται σήμερα η επιστήμη και δίνοντάς μας παράλληλα την εικόνα του μέλλοντος.

«Τα τελευταία δεδομένα είναι πολύ σημαντικά, δεν αντιστοιχεί απλώς στην οντότητα του ρομπότ, αλλά να καταλάβει ότι είναι άνθρωπος. Σήμερα είμαστε κοντά και μακριά μαζί στη δημιουργία ρομπότ με αυτογνωσία» τονίζει ο ίδιος με νόημα.

«Η τεχνητή νοημοσύνη από τότε που πρωτοξεκίνησε να υπάρχει σαν επιστημονική περιοχή, πολλές φορές διαψεύστηκε γι’ αυτό που είχε υποσχεθεί. Σε πέντε χρόνια θα γίνει αυτό, σε δέκα θα γίνει κάτι άλλο και δεν γινόταν, οι λόγοι είναι πολλοί, όπως η τεχνολογική υποδομή, γρήγορος υπολογιστής ή οι αλγόριθμοι και τα μαθηματικά που χρειάζονται, για να υποστηρίξουν την τεχνητή ευφυΐα, πλέον όλα αυτά έχουν προχωρήσει αλματωδώς. Άρα, πράγματι περιμένουμε ότι μπορεί να γίνουν πραγματικότητα, να είναι ευφυή ρομπότ ή να τα μιλάμε και να μπορούν να ανταποκριθούν. Ο βαθμός της ευφυΐας που συνήθως ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται είναι ο βαθμός της αλληλεπίδρασης».

Έχουν γίνει πολλά βήματα…

«Έχουν γίνει πολλά βήματα, δεν είναι όπως παλιά. Όλες οι πλευρές της τεχνολογίας και της επιστήμης προχωρούν, κάνουν βήματα, αυτό που βλέπουμε είναι ότι πλησιάζει ο καιρός να έχουμε ρομπότ και για το σπίτι. Αυτό ήταν το αδύνατο σημείο, γιατί το περιβάλλον στο σπίτι είναι δυναμικό, είναι απαιτητικό, τίποτα δεν είναι συγκεκριμένο, άρα βλέπω ότι η τεχνολογία πηγαίνει προς τα εκεί. Η σκούπα-ρομπότ είναι πετυχημένη, είναι ένα ρομπότ που δεν ανήκει στην έννοια του κοινωνικού ρομπότ, έχει την ικανότητα να χαρτογραφεί το χώρο, ωστόσο όταν έχει σκαλοπάτια, δεν μπορεί να τα ανέβει, έχει περιορισμούς. 

Πολλές εταιρείες βγάζουν προσωπικούς βοηθούς, όπως το σκυλάκι ρομπότ και έχουν ίσως περισσότερες εφαρμογές, όπως να αφηγηθεί μια ιστορία, να δώσει μια συνταγή μαγειρικής, που δεν είναι παιχνίδια αλλά πραγματικά ρομπότ. Έχουν αρχίσει να υπάρχουν τα πραγματικά ρομπότ, το θέμα είναι κατά πόσο μπορεί η ευφυΐα να αναπτυχθεί και να την ενσωματώνουν, ώστε να μπορούν να κάνουν δουλειές γενικές που να ξεπερνάει την αίσθηση του παιχνιδιού και να υπάρχει μέσα στο περιβάλλον του σπιτιού, αναγνωρίζοντας το δυναμικό του περιβάλλον», τονίζει ο κ. Φαχαντίδης.

Η ρομποτική στη χώρα μας

Για τον ίδιο, η χώρα μας βρίσκεται πολύ υψηλά στην εκπαιδευτική ρομποτική, όπως λέει υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον, γεγονός που καταγράφεται στους επισκέπτες ιστοσελίδων για εκπαιδευτική ρομποτική όπου η χώρα μας σε σχέση με τον πληθυσμό μας είναι πολύ υψηλά. Επίσης, όπως επισημαίνει ο κ. Φαχαντίδης, που έχει πολυβραβευτεί με τους φοιτητές του για τις επιτυχίες τους, «τόσο σε μαθήματα όσο και σε διαγωνισμούς οι ομάδες της χώρας μας καταλαμβάνουν πολύ υψηλές θέσεις και η ποιότητα των δημιουργιών και η διάσταση που οι εκπαιδευτικοί μας υποστηρίζουν σήμερα στα σχολεία είναι υψηλή, η Ελλάδα αυτήν τη στιγμή έχει μία δυναμική υψηλής ποιότητας στην εκπαιδευτική ρομποτική».

Ο ρόλος της ρομποτικής επιστήμης στη βιομηχανική επανάσταση αλλά και η ουσιαστική συμμετοχή της χώρας μας στη διαδικασία αυτή είναι για τον ίδιο περισσότερο θέμα των οικονομικών καταστάσεων που βιώνει σήμερα η χώρα μας και όχι θέμα των δυνατοτήτων των ανθρώπων που δραστηριοποιούνται στη ρομποτική. «Στο θέμα της συμμετοχής της χώρας μας στη νέα βιομηχανική επανάσταση θα έλεγα πως είναι ζήτημα οικονομικών καταστάσεων παρά ετοιμότητας του επιστημονικού πληθυσμού που υπάρχει. Γιατί και οι σπουδές που μπορούν να έχουν στα πανεπιστήμια και γενικότερα η ανοιχτή διάσταση που υπάρχει και η προσέγγιση και οι δυνατότητες τους καθιστούν ικανούς, αυτά που βλέπω από τις εταιρείες δεν έχουν σε κάτι να ζηλέψουν. Άρα, οι δυνατότητες υπάρχουν» σημειώνει.

Εκπαιδευτική ρομποτική

Στο εργαστήριο ρομποτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας οι χώροι είναι διαμορφωμένοι με έναν τρόπο όπου διαφορετικές ομάδες μπορούν να δουλεύουν ταυτόχρονα, δίνοντας τη δυνατότητα στα μικρά παιδιά που συμμετέχουν να δημιουργούν τις lego κατασκευές τους στα μεγάλα τραπέζια που υπάρχουν και παράλληλα να κάθονται πίσω από τον υπολογιστή, προκειμένου να προγραμματίζουν τις λειτουργίες του ρομπότ που δημιουργούν. Στο διπλανό χώρο, φοιτητές του τμήματος ασχολούνται με τη δική τους κατασκευή και διαμορφώνουν το δικό τους ρομπότ. Εδώ οι τεχνολογίες είναι πιο απαιτητικές άρα και η προσέγγιση των δραστηριοτήτων έχει υψηλότερο βαθμό τεχνολογικών ή επιστημονικών απαιτήσεων «και η εμπλοκή σε τέτοια θέματα γίνεται με τέτοιον τρόπο, που να βασίζεται σε ένα συγκεκριμένο πρότζεκτ», όπως εξηγεί ο κ. Φαχαντίδης.

Η εκπαιδευτική ρομποτική του ΠΑΜΑΚ εξάλλου κατέχει ιδιαίτερα σημαντική θέση τόσο μέσα από τα προγράμματα στα σχολεία όσο και τα μαθήματα που γίνονται στο πανεπιστήμιο για μικρούς αλλά και για μεγάλους τα πρωινά της Κυριακής.

«Η εκπαιδευτική ρομποτική αποτελεί σήμερα σημαντικό εργαλείο του εκπαιδευτικού για την απόκτηση γνωστικών δεξιοτήτων, προσέγγιση άλλων γνωστικών αντικειμένων με εργαλεία και μαθησιακά περιβάλλοντα, που δίνουν τη δυνατότητα στο μαθητή για ελευθερία και δυνατότητα διερεύνησης. Η σημαντικότητα για τους μαθητές βασίζεται στο ότι έχουν πολύ μεγάλο εύρος εφαρμογών, αφού ο μαθητής έχει τον υπολογιστή που μπορεί να λειτουργήσει με διαφορετικούς τρόπους και έρχεται μαζί να προστεθεί το ‘σώμα’, δηλαδή η απτική διάσταση που δίνει στο μαθητή και άλλες δυνατότητες».

Ρομπότ στα σχολεία

Η ομάδα ρομποτικής του ΠΑΜΑΚ με επικεφαλής τον κ. Φαχαντίδη συμμετέχει σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα, που πραγματοποιείται από οκτώ εταίρους και συμμετέχουν συνολικά πέντε χώρες, με στόχο να δημιουργηθούν εκπαιδευτικά ρομπότ, που στη συνέχεια θα μπουν στις σχολικές αίθουσες. 

«Αυτό που μας ζητήθηκε είναι να δημιουργηθούν για τις θετικές επιστήμες συναισθήματα, διάθεση και κίνητρα να ασχοληθούν τα παιδιά όχι μόνο στο στάδιο του σχολείου, αλλά να δημιουργηθεί ισχυρή διάθεση να δραστηριοποιηθούν και με τις σπουδές και την επαγγελματική τους καριέρα με το συγκεκριμένο πεδίο. Εμείς αυτό που θεωρήσαμε εξίσου σημαντικό και το πρόγραμμα στοχεύει να υποστηρίξει είναι επίσης για το πώς θα αλλάξει η κοινωνική διάσταση την ώρα που οι μαθητές έχουν ενασχόληση με τέτοια θέματα και αυτό προσπαθούμε να το κάνουμε με διάφορα εργαλεία. Θέλουμε να δημιουργηθεί το ρομπότ που θα βοηθάει στην εκπαιδευτική δραστηριότητα και να μπει στα σχολεία όταν ολοκληρωθεί το πρόγραμμα. Στο στάδιο που βρισκόμαστε υπάρχει η πλατφόρμα, τα σχολεία να μπορούν να μπαίνουν και να αξιοποιούν υλικό της πλατφόρμας, ώστε από αυτά τα σχολεία μετά θα επιλεγούν ποια θα πάρουν ρομπότ, για να τα αξιοποιήσουμε».

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 27-28 Απριλίου 2019