«Η Μόρια είναι ντροπή, ντροπή για τον ελληνικό πολιτισμό, ντροπή για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό.» Με αυτές τις λέξεις και χωρίς να μασά τα λόγια της σχολιάζει μιλώντας στη «ΜτΚ» τα πρόσφατα γεγονότα στο νησί του Αιγαίου η Ντόρα Μπακογιάννη. Η βουλευτής Χανίων της ΝΔ και πρώην υπουργός Εξωτερικών σημειώνει ότι «σήμερα βρισκόμαστε όλοι προ των ευθυνών μας, κυβέρνηση, τοπική αυτοδιοίκηση, πολίτες. Δεν υπάρχουν περιθώρια για άλλα λάθη, πρωτίστως για την τοπική κοινωνία», ενώ αν και παραδέχεται ότι σήμερα αρχίζει και φαίνεται μία αλλαγή στη στάση της Ευρώπης αναρωτιέται με νόημα: «Ξέρετε κανέναν να είναι ευχαριστημένος από τη στάση της Ευρώπης στο θέμα το μεταναστευτικό;».

Για τα ελληνοτουρκικά επισημαίνει ότι είναι νωρίς για να μιλήσουμε για αποκλιμάκωση και σημειώνει με νόημα ότι «δε φτάνει μόνο να μειωθεί η ένταση σε επίπεδο παρουσίας πλοίων, αλλά χρειάζεται να περιοριστεί και η πολεμική ρητορική αξιωματούχων της γειτονικής χώρας». Θεωρεί δε ότι, μέχρι στιγμής, κυβέρνηση αλλά και αντιπολίτευση κινήθηκαν σωστά και αποτελεσματικά. Ακόμη, στηρίζει απόλυτα την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη για τη στάση της απέναντι στην πανδημία. «Αντικειμενικά τα έχουμε πάει καλύτερα στη δεύτερη φάση, τουλάχιστον έως σήμερα», επισημαίνει ενώ για οικονομικά μέτρα δηλώνει: «Περνάμε παγκοσμίως τη μεγαλύτερη οικονομική κρίσης από τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο. Το βέβαιο είναι ότι η κυβέρνηση από την αρχή της πανδημίας έκανε ότι μπορούσε για να διατηρηθούν οι θέσεις εργασίας και να στηριχθούν οι εργαζόμενοι και έχει ρητά δεσμευθεί ότι θα επαναπροσδιορίζει τις ενισχύσεις ανάλογα και με τις εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας».

Πώς κρίνετε τις εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά; Αποτελεί κίνηση καλής θέλησης και αποκλιμάκωσης της έντασης στο Αιγαίο η επιστροφή του Oruc Reis στο λιμάνι της Αττάλειας ή απλά μία τακτική κίνηση από την πλευρά του Ερντογάν;

Είναι ακόμα νωρίς για να το πούμε αυτό. Θα το παρακολουθήσουμε στενά ώστε να δούμε τις πραγματικές προθέσεις της Τουρκίας. Είναι βέβαιο ότι η πρώτη κίνηση, η επιστροφή του Oruc Reis όπως και ορισμένων από τα πλοία που το συνόδευαν, είναι ένα θετικό μήνυμα αλλά πρέπει να δούμε αν αυτή η κίνηση έχει συνέχεια προκειμένου να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι η Τουρκία προσπαθεί ειλικρινώς να αποκλιμακώσει την ένταση και να επανέλθει στο τραπέζι του διαλόγου. Θέλω όμως να επισημάνω ότι δε φτάνει μόνο να μειωθεί η ένταση σε επίπεδο παρουσίας πλοίων, αλλά χρειάζεται να περιοριστεί και η πολεμική ρητορική αξιωματούχων της γειτονικής χώρας.

Θεωρείτε ότι όλο αυτό το διάστημα αντιμετωπίσαμε ως χώρα σωστά τις τουρκικές προκλήσεις σε Έβρο και Αιγαίο;

Νομίζω πολύ σωστά και απολύτως αποτελεσματικά. Στον Έβρο πετύχαμε να προστατεύσουμε τα σύνορά μας και ταυτόχρονα, με την υποστήριξη των συμμάχων μας στην Ευρώπη, να καταστήσουμε σαφές σε όλους ότι τα ελληνικά σύνορα είναι και ευρωπαϊκά σύνορα. Επίσης στο Αιγαίο βάλαμε κόκκινες γραμμές και υπερασπιστήκαμε αποτελεσματικά τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.

Και η εσωτερική εθνική ενότητα; Υπήρξε ή όχι; Θα τη θέλατε πιο αρραγή;

Επί της ουσίας υπάρχει. Δεν υπάρχει κανείς, τουλάχιστον από τα τρία κόμματα που κυβέρνησαν τη χώρα, ο οποίος να διαφωνεί ως προς την επιλογή του διαλόγου και της προοπτικής του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης. Δεν υπάρχει ουσιαστική διαφωνία στις βασικές θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης οι οποίες άλλωστε είναι οι διαχρονικές θέσεις της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Τώρα, παραφωνίες πάντοτε υπάρχουν στην προσπάθεια να υπάρξει ένας αντιπολιτευτικός λόγος και θεωρώ ότι θα ήταν μείζον λάθος να πάρουν άλλες διαστάσεις.

Γενικότερα, η στρατηγική απέναντι στην Τουρκία ποια πρέπει να είναι; Και τι μπορεί να περιλαμβάνει η προσφυγή στη Χάγη;

Με βάση το Διεθνές Δίκαιο, είμαστε υποχρεωμένοι να συνομιλήσουμε για θέματα υφαλοκρηπίδας και κατά προέκταση ΑΟΖ. Το Διεθνές Δίκαιο προβλέπει τη διαδικασία για τις περιοχές που δεν υπάρχει οριοθετημένη υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ και επιβάλλει το να αποφεύγονται πολιτικές προκλήσεων και εντάσεων. Άρα, η Τουρκία το συγκεκριμένο άρθρο του Διεθνούς Δικαίου, το έχει παραβιάσει και πρέπει να συμμορφωθεί. Αν αυτό επιτευχθεί και πάμε στην επανέναρξη των διερευνητικών επαφών, θα συζητήσουμε για τη μοναδική εκκρεμότητα που έχουμε που είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ. Αν δεν συμφωνήσουμε θα οδηγηθούμε στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης για την επίλυση της διαφοράς μας.

Τι απαντάτε σε όλους αυτούς που θεωρούν ότι αν μπούμε σε συζητήσεις με την Τουρκία μπορεί να τεθούν και άλλα θέματα στο τραπέζι των συζητήσεων πλην της υφαλοκρηπίδας;

Στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών μονομερείς αξιώσεις χωρών δεν προβλέπονται από το Διεθνές Δίκαιο.

Πανδημία: Τα πήγαμε καλύτερα στο πρώτο ή στο δεύτερο ημίχρονο;

Όταν συνειδητοποιήσουμε ποια είναι η κατάσταση των άλλων χωρών, αντικειμενικά τα έχουμε πάει καλύτερα στη δεύτερη φάση, τουλάχιστον έως σήμερα.

Και η οικονομία; Αρκούν τα μέτρα που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός στη Θεσσαλονίκη ή θα χρειαστούν και άλλα; Και πόσο μπορεί να αντέξει σε αυτό το συνεχές άνοιγμα του πουγκιού η ελληνική οικονομία;

Ακούστε κ. Οικονόμου, περνάμε παγκοσμίως τη μεγαλύτερη οικονομική κρίσης από τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο. Η κυβέρνηση ενίσχυσε από την πρώτη στιγμή της πανδημίας εργαζόμενους και επιχειρήσεις για να μειώσει την ζημιά, κάτι που κατάφερε όπως δείχνουν οι δείκτες της ύφεσης. Τα μέτρα που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός στη Θεσσαλονίκη στοχεύουν στη στήριξη της μεσαίας τάξης που έχει υποστεί και τις μεγαλύτερες απώλειες. Αυτή τη στιγμή δεν είναι ορατό το πότε θα τελειώσουμε με την πανδημία και άρα δεν μπορώ να σας πω αν τα μέτρα αρκούν. Το βέβαιο είναι ότι η κυβέρνηση από την αρχή της πανδημίας έκανε ότι μπορούσε για να διατηρηθούν οι θέσεις εργασίας και να στηριχθούν οι εργαζόμενοι και έχει ρητά δεσμευθεί ότι θα επαναπροσδιορίζει τις ενισχύσεις ανάλογα και με τις εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας.

Στη Μόρια τα ζητήματα είναι πολλά και οι ανησυχίες έντονες για το αν θα υπάρξει αποκλιμάκωση σε βάθος χρόνου. Έγιναν κατά τη γνώμη σας διαχρονικά λάθη από την πλευρά της ελληνικής πολιτείας; Και τι πρέπει να γίνει από εδώ και πέρα;

Η Μόρια είναι ντροπή, ντροπή για τον ελληνικό πολιτισμό, ντροπή για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Αυτή τη στιγμή και παρά τα διαχρονικά λάθη, είναι ευκαιρία να υπάρξει μία καινούρια αντίληψη πάνω στο θέμα, βασισμένη βέβαια και στην αρχή ότι η ελληνική πολιτεία δεν μπορεί να εκβιάζεται, έχει όμως υποχρέωση να συμπεριφέρεται στους ανθρώπους αυτούς μ’ έναν ανθρώπινο τρόπο και με βάση τις αρχές και τις αξίες του πολιτισμού μας. Σήμερα βρισκόμαστε όλοι προ των ευθυνών μας, κυβέρνηση, τοπική αυτοδιοίκηση, πολίτες. Δεν υπάρχουν περιθώρια για άλλα λάθη πρωτίστως για την τοπική κοινωνία που έχει υποστεί και δυσανάλογα μεγάλα βάρη.

Είστε ευχαριστημένη από τη στάση της ΕΕ σε Μόρια και ελληνοτουρκικά;

Ξέρετε κανέναν να είναι ευχαριστημένος από τη στάση της Ευρώπης στο θέμα το μεταναστευτικό; Είναι κοινή πεποίθηση ότι η Ευρώπη δεν μπόρεσε να διαχειριστεί το μεταναστευτικό με τρόπο αποτελεσματικό. Σήμερα αρχίζει και φαίνεται μία αλλαγή, ήδη τα πρώτα 1.500 άτομα φεύγουν για τη Γερμανία. Αυτός ο αριθμός όμως είναι σταγόνα στον ωκεανό και θα πρέπει και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες να δείξουν την αλληλεγγύη τους στον αγώνα της Ελλάδος. Σε ό,τι αφορά την τουρκική προκλητικότητα στην ΝΑ Μεσόγειο η Ευρώπη αφού πέρασε από μία φάση διστακτικότητας νομίζω ότι σήμερα έχει αντιληφθεί την κατάσταση και για αυτό είναι αποφασισμένη να επιβάλλει κυρώσεις αν η Τουρκία δεν βάλει τέλος στην ένταση.

Έχετε ορισθεί επικεφαλής της Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής για τη Θράκη, μία Επιτροπή που δημιουργείται για πρώτη φορά. Τι σηματοδοτεί αυτή η απόφαση;

Σηματοδοτεί το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της ελληνικής κυβέρνησης αλλά και ολόκληρου του κοινοβουλίου γι’ αυτήν την ακριτική περιοχή. Τους επόμενους έξι μήνες θα επικεντρωθούμε στην ταυτοποίηση και αξιολόγηση των αναγκών και ιδιαιτεροτήτων της περιοχής, με στόχο την τελική κατάθεση ενός πορίσματος στην ολομέλεια της βουλής των Ελλήνων που θα περιλαμβάνει συγκεκριμένες πολιτικές προτάσεις προς την πολύ-επίπεδη ανάπτυξη της Θράκης, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, ενός ανταγωνιστικού οικονομικού, παραγωγικού και κοινωνικού μοντέλου, μέσω της αξιοποίησης της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης που εξασφάλισε η ελληνική κυβέρνηση.

Ποια θα είναι τα βήματα στην Επιτροπή; Και προς ποια κατεύθυνση;

Έχουν ξεκινήσει επισκέψεις των ομάδων εργασίας στα υπουργεία για τη συλλογή των στοιχείων, έχει φτιαχτεί η πλατφόρμα στην οποία οι άνθρωποι που έχουν ιδιαίτερες γνώσεις για τη Θράκη μπορούν να προσφέρουν την εμπειρία τους. Επίσης προετοιμάζουμε την επίσκεψή μας στη Θράκη, η οποία έχει οριστεί για το τελευταίο σαββατοκύριακο του Σεπτεμβρίου.

Και κάτι τελευταίο για τη Θεσσαλονίκη: μήπως λόγω της πανδημίας πρέπει όλοι να κατεβάσουν τις προσδοκίες τους για τα μεγάλα έργα της περιοχής;

Το ακριβώς αντίθετο. Η κυβέρνηση κατάφερε να εξασφαλίσει ένα μεγάλο οικονομικό πακέτο από το ταμείο Ανάκαμψης που θα διατεθεί και για τη χρηματοδότηση μεγάλων αναπτυξιακών έργων. Άρα, εάν με το ΕΣΠΑ υπήρχαν κάποια προβλήματα για το μέγεθος της χρηματοδότησης, με το συγκεκριμένο αναπτυξιακό πακέτο η χρηματοδότηση αυτή είναι απολύτως εξασφαλισμένη.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 20 Σεπτεμβρίου 2020