Όταν τον περασμένο Απρίλιο η πανδημία του νέου κορονοϊού έμοιαζε να φτάνει στο ζενίθ της, οι ειδικοί σε μια προσπάθεια να καθησυχάσουν το κοινό και να το βοηθήσουν να αντέξει τις κολοσσιαίες αλλαγές που έφερε ο Covid-19 στη ζωή όλων, επαναλάμβαναν πως η πρότερη εμπειρία τους από τους κορονοϊούς δείχνει πως το καλοκαίρι τα πράγματα θα είναι καλύτερα κι ο ιός θα αποδυναμωθεί.

Η χαλάρωση, όμως, η οποία σε κάποιες περιπτώσεις πήρε διαστάσεις ανευθυνότητας σε συνδυασμό με την επιβεβλημένη άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών και το άνοιγμα των συνόρων, έφερε το δεύτερο κύμα ή τους προειδοποιητικούς... παφλασμούς, πολύ νωρίτερα από το προσδοκώμενο. Ο Αύγουστος ήρθε φουριόζος, σε όλο τον κόσμο η αύξηση των κρουσμάτων είναι ραγδαία κι αν οι περισσότεροι έχουν ακόμη στο μυαλό τις διακοπές, οι ειδικοί προετοιμάζονται για τον πρώτο χειμώνα με Covid-19, που όλα δείχνουν πως θα είναι ο πιο δύσκολος της ζωής μας.

Ο χειμώνας έρχεται (όπως ήταν και το μότο του περίφημου Game of Thrones και δεν ήταν για... καλό) και το διαχρονικό «πάρτι» που στήνουν κρυολογήματα και ιώσεις σε συνδυασμό με την πανδημία, δεν προσφέρεται για αισιοδοξία.

H επικείμενη αλλαγή του καιρού προς το πιο ψυχρό, έχει προκαλέσει φόβους ότι ο κορονοϊός θα αυξηθεί και πιθανόν θα οδηγηθούμε σε ένα δεύτερο κύμα της νόσου που θα είναι ακόμη μεγαλύτερο από το πρώτο.

Ωστόσο, η οποιαδήποτε πρόβλεψη για τον πρώτο Covid-χειμώνα είναι περίπλοκη, η αβεβαιότητα κυριαρχεί, ενώ εκτός από την ανησυχία, υπάρχουν και λόγοι για να μείνουμε λίγο πιο ήσυχοι.

Το πόσο κακό θα είναι ένας χειμώνας στο βόρειο ημισφαίριο εξαρτάται όχι μόνο από τον κορονοϊό, αλλά και από το τι συμβαίνει με όλους τους άλλους χειμωνιάτικους ιούς, τη συμπεριφορά μας και την επιτυχία ή αποτυχίες της κυβερνητικής πολιτικής.

Υπάρχει επίσης η σχετικά νέα επιστημονική θεωρία που δείχνει ότι μία ιογενής λοίμωξη μπορεί δυνητικά να αποκλείσει μια άλλη, με ακόμα άγνωστες επιπτώσεις στον κορονοϊό.

Θα υπάρξει περαιτέρω εξάπλωση τον χειμώνα;

Αυτό είναι το πιο βασανιστικό ερώτημα, όμως η επιστήμη κλίνει προς το ναι. Αυτό βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε ό, τι γνωρίζουμε για άλλους ιούς.

Υπάρχουν τέσσερις άλλοι τύποι κορονοϊού, που προκαλούν κοινά συμπτώματα κρυολογήματος και καθένας απ’ αυτούς εξαπλώνεται ραγδαία κάθε χειμώνα, ενώ η οι ρινοϊοί, που προκαλούν επίσης το κοινό κρυολόγημα, και ο αναπνευστικός ιός (RSV) έχουν παρόμοιες συμπεριφορές.

"Μπορεί να γίνει εποχικός, αν κρίνουμε βάσει άλλων ιών που τείνουν να έχουν έξαρση τον χειμώνα. Όμως οι μηχανισμοί εξάπλωσης δεν είναι απόλυτα κατανοητοί, καθώς ρόλο παίζουν και οι κλιματολογικές συνθήκες αλλά και η ανθρώπινη συμπεριφορά» δήλωσε η Δρ Rachel Lowe, από το London School of Hygiene and Tropical Medicine στο BBC.

Σίγουρα, όλοι οι ιοί επιβιώνουν καλύτερα όταν κάνει κρύο. Η επιστημονική συμβουλευτική ομάδα του Ηνωμένου Βασιλείου για έκτακτες ανάγκες (Sage) αναφέρει ότι η θερμοκρασία των 4C είναι η ιδανική για τον κορονοϊό, ενώ και η ύπαρξη λιγοστού υπεριώδους φωτός δε βοηθά στην απενεργοποίηση του ιού. Επίσης, το χειμώνα οι άνθρωποι συγκεντρώνονται σε εσωτερικούς χώρους, τα παράθυρα κλείνουν επομένως ο εξαερισμός μειώνεται κι όλα αυτά σε συνδυασμό μπορούν θεωρητικά να φέρουν την έξαρση.

Μια έκθεση της Ακαδημίας Ιατρικών Επιστημών της Βρετανίας εκτιμά ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν 251.000 θάνατοι αυτό το χειμώνα στη χώρα.

«Νομίζω ότι οι άνθρωποι ανησυχούν εύλογα και δικαιολογημένα. Είναι πολύ πιθανό να υπάρξει ένα δεύτερο κύμα, είναι σαφές ότι δεν έχουμε φτάσει σε ανοσία της αγέλης και ο χειμώνας είναι προφανώς η στιγμή που θα περίμενε κανείς το δεύτερο κύμα. Είναι ένα τεράστιο άγνωστο αυτήν τη στιγμή, νομίζω ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να πάνε άσχημα» δήλωσε στο BBC η καθηγήτρια του Imperial College του Λονδίνου, Wendy Barclay του από το Imperial College του London.

Εκτιμάται ότι μόνο το 5% των ανθρώπων στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν μολυνθεί με κορονοϊό μέχρι στιγμής - ή με άλλα λόγια περίπου το 95% δεν έχουν καθόλου ανοσία, ενώ το παράδειγμα των ΗΠΑ δείχνει πως ο ιός είναι πολύ εύκολο να βγει εκτός ελέγχου.

Φόβοι για διπλό χτύπημα...

Ο μεγάλος φόβος είναι ότι στο ημισφαίριό μας θα ζήσουμε ταυτόχρονα από μια κακή σεζόν γρίπης και ένα δεύτερο κύμα κορονοϊού.

Ωστόσο, τα πράγματα μπορεί να μην αποβούν τόσο άσχημα, καθώς για πρώτη φορά έχουμε διαφορετικούς κανόνες στην καθημερινή μας ζωή.

Ο μαζικός μετασχηματισμός των κοινωνιών και ο τρόπος συμπεριφοράς μας - από το πλύσιμο των χεριών μας περισσότερο, την κάλυψη προσώπων, την κοινωνική αποστασιοποίηση και την εργασία από το σπίτι - για να σταματήσει η εξάπλωση του κορονοϊού φαίνεται να είχε επίσης επιπτώσεις και σε άλλους ιούς.

Το lockdown στο Χονγκ Κονγκ φάνηκε να καταστέλλει την εποχική γρίπη, ενώ στην Αυστραλία (που αντιμετωπίζει δεύτερο κύμα κορονοϊού) η γρίπη είναι σχεδόν ανύπαρκτη, κάτι που συμβαίνει και σε άλλες χώρες του νότιου ημισφαίριου όπως η Χιλή και η Νότια Αφρική.

Ωστόσο, είναι επικίνδυνο να υποθέσουμε ότι το ίδιο θα συμβεί τον χειμώνα και στο βόρειο ημισφαίριο. Το lockdown, το κλείσιμο των σχολείων και ο περιορισμός των πτήσεων θα είχαν θετικό αντίκτυπο, λένε οι ειδικοί, όμως οι περισσότερες χώρες που ήδη πήραν τέτοια μέτρα, εμφανίζονται κάτι παραπάνω από διστακτικές να το ξανακάνουν..

"Είναι πιθανό ότι η κοινωνική αποστασιοποίηση έχει μειώσει την ποσότητα της γρίπης που υπάρχει και αυτό θα ήταν υπέροχο, αλλά δεν νομίζω ότι θα μπορούσαμε να βασιστούμε σε αυτό", λέει η καθηγήτρια Barclay.

Όμως, αν οι ιώσεις του χειμώνα που προκαλούν βήχα και πυρετό, όπως δηλαδή και ο κορονοϊός επιμείνουν, τότε θα πρέπει να γίνονται τεστ στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. «Νομίζω πως πρέπει να προετοιμαστούμε για ένα δεύτερο κύμα και να συνεχίσουμε να τηρούμε τα μέτρα προφύλαξης. Επίσης, χρειαζόμαστε επειγόντως καλά διαγνωστικά τεστ που θα μπορούν να διακρίνουν εάν έχουμε Covid-19 ή οποιαδήποτε άλλη κοινή ασθένεια του αναπνευστικού γιατί θα προκληθεί πανικός» τόνισε στο BBC ο καθηγητής Julian Hiscox του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ.

Τι θα συμβεί εάν οι ιοί «αναμειχθούν»

Μία από τις πλέον παράξενες και ανεξήγητες επιστημονικά πτυχές του χειμώνα με τον κορονοϊό, είναι πως αυτός θα διαδράσει με τους άλλους ιούς. Οι ιοί του αναπνευστικού προσπαθούν να μολύνουν την ίδια περιοχή του σώματος, τα κύτταρα της μύτης, του λαιμού και των πνευμόνων. Κι αυτό, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά σε ρεπορτάζ του BBC, μπορεί να οδηγήσει σε... ανταγωνισμό.

Μελέτες έχουν δείξει πως μια ιογενής λοίμωξη μπορεί να διώξει μια άλλη και η μοναδική εξήγηση που δίνεται μέχρι στιγμής είναι πως η γενική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος σε μια λοίμωξη εμποδίζει μια δεύτερη από το να μολύνει τον οργανισμό.

Οι ίδιες όμως μελέτες έδειξαν πως κάποιοι ιοί στην πραγματικότητα τα πάνε καλά μεταξύ τους και κυκλοφορούν ταυτόχρονα. Επομένως, πώς ο Sars-CoV-2 θα διαδράσει σ’ αυτό το πολύπλοκο πεδίο; Μέχρι στιγμής, ελάχιστοι άνθρωποι κόλλησαν και γρίπη και κορονοϊό, όμως αυτοί που το έπαθαν ήταν σε πολύ χειρότερη μοίρα από τους υπόλοιπους ασθενείς.

Αυτό ακριβώς είναι που προβληματίζει τους επιστήμονες και φοβούνται τον χειμώνα, καθώς το δεύτερο κύμα μπορεί να ήρθε πολύ νωρίτερα απ’ ό,τι το περιμέναμε, όμως μέχρι στιγμής ο Covid-19 παίζει... μπάλα μόνος του και είναι πιο «ανίσχυρος» σε σχέση με την άνοιξη.

Πηγή: BBC

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 09.08.2020