Μια ολιγόλεπτη μεν αλλά πυκνή δε συζήτηση κατάφερε να εξασφαλίσει το makthes.gr με τον σπουδαίο Σέρβο σκηνοθέτη Εμίρ Κουστουρίτσα ο οποίος βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη τον περασμένο Σεπτέμβριο με αφορμή το 50ο Φεστιβάλ της ΚΝΕ.

Και για να γίνει κατανοητό το πλαίσιο της συζήτησης: Ήταν Πέμπτη 12 Σεπτεμβρίου, γύρω στις 21:30,  και ο σκηνοθέτης μόλις είχε συμμετάσχει σε ανοιχτή συζήτηση με τη Λιάνα Κανέλλη και μετά τη λήξη της το πρόγραμμά του ήταν «σφιχτό» και δεδομένο. Δεν ήταν αρνητικός για την συνέντευξη αλλά βιαζόταν. Έτσι με την υπόσχεση ότι θα πάρει μόνο 5 λεπτά, ο Εμίρ Κουστουρίτσα έδωσε τελικά 7 λεπτά από τον χρόνο του και μέσα σε αυτά πρόλαβε να μιλήσει για το σινεμά που πιστεύει ότι στάθηκε τυχερός, την Τέχνη, που πεθαίνει, τον Ιησού Χριστό που ήταν ο πρώτος επαναστάτης αλλά και τους λόγους για τους οποίους πιστεύει ότι η ουτοπία μπορεί να γίνει πραγματικότητα.

Η συζήτηση ξεκίνησε με αφορμή τα όσα ειπώθηκαν στην προαναφερόμενη εκδήλωση η οποία είχε θέμα «25 χρόνια από τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία - Όταν η Τέχνη αντιστέκεται στη βαρβαρότητα» όπου ο κ. Κουστουρίτσα είπε ότι το γεγονός ότι υπάρχουν εκατομμυριούχοι που δηλώνουν αριστεριστές, σαν τον Τζεφ Μπέζος, είναι «ασθένεια» για τον δυτικό κόσμο.

Συνεπώς, στο αν θα δεχόταν να κάνει ταινία με χρήματα του Τζεφ Μπέζος, ο Σέρβος σκηνοθέτης σημείωσε στο makthes.gr πως «Όχι, δεν θα δεχόμουν χρήματα από τον Τζεφ Μπέζος για να κάνω ταινία. [Ευτυχώς] δεν είμαι στη θέση να χρειάζεται να μου δίνουν χρήματα για ταινίες οι άνθρωποι που δε συμπαθώ. Είμαι από τους ελάχιστους σκηνοθέτες στον πλανήτη που έκανε ταινίες χάρη σε μαικήνες. δηλαδή τους ανθρώπους που δίνουν λεφτά στους καλλιτέχνες για να κάνουν Τέχνη, τέτοιοι υπήρχαν από την Αναγέννηση» και ανέφερε ως παράδειγμα την εταιρία παραγωγής Ciby 2000, η οποία κάποτε του είχε πληρώσει πολλά εκατομμύρια για να κάνει μια ταινία, συγκεκριμένα το 1993. Επεσήμανε επίσης ότι η εν λόγω εταιρία δημιουργήθηκε από τον Francis Bouygues, έναν επιχειρηματία που είχε κατασκευαστική εταιρία και χρηματοδοτούσε το «underground» σινεμά.

«Ήμουν πάντα τυχερός με το σινεμά» συνέχισε. «Ήμουν τυχερός με τους ανθρώπους και τυχερός γιατί δε πιέστηκα για κανένα τίμημα από ανθρώπους σαν τον Τζεφ Μπέζος, δηλαδή ανθρώπους που δεν συμπαθώ, αυτό εννοώ. Ο Έλον Μασκ είναι οκ. Μου αρέσει γιατί είναι ένας έξυπνος άνθρωπος που ξέρει τι να κάνει και πως να το κάνει. Είναι ένας πολύ δημιουργικός επιχειρηματίας, είναι λίγο workaholic, είναι καλός. Βέβαια δεν θα δεχόμουν ούτε αυτός να μου δώσει χρήματα καθώς είναι ο άνθρωπος που θέλει να λέει σε όλους τι να κάνουν. Είναι αδύνατο να πει κάποιος σε μένα τι να κάνω. Γι’ αυτό και η σχέση μου με το Χόλιγουντ είναι πολύ κακή. Με μισούν και τους μισώ» σημειώσε χαρακτηριστικά.

Σε ό,τι αφορά τον ρόλο της Τέχνης σήμερα, ο Εμίρ Κουστουρίτσα ήταν… ποταμός. «Κάθε μάγειρας σήμερα είναι πιο σημαντικός από οποιονδήποτε καλλιτέχνη. Όποιος ξέρει πως να μαγειρεύει και έχει πολύ νόστιμα προϊόντα είναι πολύ πιο σημαντικός από οτιδήποτε αποκαλούμε τέχνη. Η Τέχνη πεθαίνει, μετατρέπεται σε design, γιατί δεν θέλουν να δημιουργούν σκεπτόμενους ανθρώπους. Δεν θέλουν να δημιουργούν ήρωες που να κάνουν ερωτήσεις, ήρωες που να απαντούν ερωτήσεις, ανθρώπους που να μεγαλώνουν σαν επαναστάτες, ανθρώπους που να θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο».

Στη συνέχεια συμπλήρωσε πως «η τέχνη λοιπόν σήμερα βρίσκεται σε δύσκολη θέση. ‘Λιώνει’ στο design, στις εφαρμοσμένες τέχνες, δηλαδή στο να εφαρμοστεί στην σημερινή πραγματικότητα. Έτσι είναι και οι περισσότεροι άνθρωποι. Μέχρι κάτι να συμβεί, κάποιου είδους επανάσταση που θα αλλάξει τον κόσμο. Μη μου πείτε ότι δεν καταλαβαίνετε ότι σήμερα οι άνθρωποι που πηγαίνουν σε νησιά όπως η Μύκονος μια χαρά εκτιμούν το καλό φαγητό και την καλή ζωγραφική. Δεν ξέρω αν θα γίνει επανάσταση αλλά η αλλαγή θα έρθει, δεν γίνεται να πάει έτσι για πολύ καιρό ακόμα. Μπορεί προς το κακό αρχικά και μετά θα έρθει το καλό. Οφείλει να έρθει. Όταν βλέπεις τόσο κόσμο να δείχνει αλληλεγγύη όπως σήμερα, (σ.σ εννοεί στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ) και όταν ο αριθμός αυτών των ανθρώπων θα αυξηθεί, που θα συμβεί αν δεν τους καταπέσουν, τότε γιατί όχι; Το πιστεύω. Αλλά αυτή είναι η διαφορά μου με τον αγνό κομμουνιστή. Εκείνοι πιστεύουν στον Μαρξ, εγώ στον Θεό. Ο Θεός μου δίνει ευταξία, το μάντρα που χρειάζεσαι σαν άνθρωπος για να βελτιώσεις την προσωπικότητά σου, να μην είσαι εγωιστής. Ο Ιησούς Χριστός ήταν ο μεγαλύτερος επαναστάτης στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ξέρεις γιατί έγινε δημοφιλής ο χριστιανισμός; Γιατί έφερε την φιλανθρωπία, την αλληλεγγύη και την συμπόνια. Πριν τον Ιησού Χριστό αυτά δεν υπήρχαν. Άρα ήταν ένας από τους πρώτους σοσιαλιστές».

Τέλος, ο Σέρβος σκηνοθέτης είπε ότι πιστεύει πως η φαντασία θα υπερισχύει πάντα της πραγματικότητας και εξηγεί πως ο ίδιος έκανε πραγματικότητα την ουτοπία.

«Ξέρεις έφτιαξα ένα χωριό στη Σερβία* για μια ταινία και ήταν πολύ ουτοπικό στην αρχή. Μετά από 15 χρόνια το μέρος αυτό έγινε τουριστικός προορισμός. Όταν έχεις μια ουτοπία ξεκάθαρη, σταθερή και με βαθιές πολιτισμικές ρίζες τότε μπορεί να γίνει πραγματικότητα. Το θέμα είναι να μη ξεχνάμε ποτέ. Η φαντασία είναι πολύ πιο σημαντική στην ανθρώπινο νου από την πραγματικότητα. Οι άνθρωποι πιστεύουν πάντα στη φαντασία, πάντα πιστεύουν σε κάτι που είναι πάνω από το έδαφος και είναι πάντα πιο ισχυρό από αυτό που βλέπουν και αντιλαμβάνεται στην πραγματικότητα. Τι είναι η πραγματικότητα στην τελική; Εσύ κι εγώ. Αυτό όμως που συνδυάζει την πραγματικότητα με το όνειρο είναι η φαντασία που θα μας οδηγήσει στο μέλλον» κατέληξε και έφυγε αφού ήδη τον φώναζαν.

*Το χωριό Küstendorf χτίστηκε το 2003 από τον Εμίρ Κουστουρίτσα για τις ανάγκες των γυρισμάτων της ταινίας Life Is a Miracle. Βρίσκεται στη δυτική Σερβία, στο σημείο που συναντιούνται τα βουνά Tara και Zlatibor. Στο χωριό μεταξύ άλλων υπάρχει το θέατρο Stanley Kubrick και όλες οι οδοί έχουν ονόματα προσωπικοτήτων που ο Κουστουρίτσα έχει σε υψηλή εκτίμηση: Νίκολα Τέσλα, Ντιέγκο Μαραντόνα, Νόβακ Τζόκοβιτς κα. Στο κέντρο του χωριού υπάρχει η Σερβο-Ορθόδοξη Εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Σάββα.

Ο σκηνοθέτης είχε δηλώσει για το χωριό τα εξής:

«Έχασα την πόλη μου [Σαράγεβο] κατά τη διάρκεια του πολέμου. Γι' αυτό ήθελα να φτιάξω το δικό μου χωριό. Φέρει γερμανικό όνομα: Küstendorf. Εκεί θα διοργανώνω σεμινάρια για ανθρώπους που θέλουν να μάθουν πώς να κάνουν σινεμά, συναυλίες, κεραμική, ζωγραφική. Είναι το μέρος που θα ζω και που θα μπορούν να έρχονται κατά καιρούς κάποιοι. Θα υπάρχουν βέβαια και άλλοι κάτοικοι που θα δουλεύουν. Ονειρεύομαι έναν ανοιχτό χώρο με πολιτιστική ποικιλομορφία που στέκεται απέναντι στην παγκοσμιοποίηση».

Από το 2008 διεξάγεται εκεί το Küstendorf Film and Music Festival, το οποίο δεν έχει σπόνσορες και, φυσικά, ούτε κόκκινο χαλί.