Μεγάλο πλήγμα προκάλεσε το λουκέτο στα δικαστήρια της χωράς σε κοινωνικό, οικονομικό και διαδικαστικό πλαίσιο. Λόγω της πανδημίας οι δικαστικές αίθουσες σφραγίστηκαν πέρυσι στις 13 Μαρτίου έως τα τέλη Μαΐου, με την επαναφορά να ολοκληρώνεται τον Οκτώβριο. Ο ερχομός όμως του δεύτερου κύματος «πάγωσε» τα πάντα στη Θεσσαλονίκη από την 30^η Οκτωβρίου και η απονομή δικαιοσύνης είχε παραλύσει μέχρι προσφάτως λόγω τoυ lockdown.

Έως και την περασμένη εβδομάδα διενεργούνταν δίκες για εργατικά ζητήματα, για διατροφές και επιμέλεια τέκνων, δίκες εφέσεων κατά ερήμην αποφάσεων, δίκες για τις διαδικασίες πλειστηριασμών, ενώ στα ποινικά δικαστήρια εκδικάζονται αυτόφωρα πλημμελήματα, εφόσον αφορά κατηγορούμενο που κρατείται δυνάμει των διατάξεων περί αυτόφωρης διαδικασίας, κακουργήματα για τους προσωρινά κρατούμενους κατηγορουμένους, των οποίων συμπληρώνεται κατά περίπτωση το ανώτατο όριο προσωρινής κράτηση, κακουργήματα που παραγράφονται μέχρι και τις 31/12/2021 και πλημμελήματα που παραγράφονται μέχρι και τις 31/08/2021 κ.ά. «Λειτουργούν συγκεκριμένες διαδικασίες που άνοιξαν σταδιακά με Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις και εκδόθηκαν τα προηγούμενα Σάββατα. Κάθε Σάββατο δηλαδή μαθαίναμε ποιες δίκες θα γίνουν από Δευτέρα, δίχως να έχουμε χρόνο προετοιμασίας» αναφέρει στη «ΜτΚ» ο Πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης Ευστάθιος Κουτσοχήνας.

Το μεγαλύτερο μέρος των υποθέσεων όμως συνεχίζουν να μη δικάζεται, όπως η άσκηση δικονομικών δικαιωμάτων κατηγορούμενων ποινικών υποθέσεων που είναι κρατούμενοι. «Κρατούμενοι που ήλπιζαν στο Εφετείο, δεν μπορούν να δικαστούν. Αυτό αποτελεί ένα σοβαρό ζήτημα για την προστασία των δικαιωμάτων των ανθρώπων. Προφανώς η κατάσταση προκλήθηκε λόγω της πανδημίας, αλλά η δικαιοσύνη ως ένας από τους τρεις πυλώνες της δημοκρατίας μας δεν μπορεί να βρίσκεται σε αναστολή, πρέπει να είναι κανόνας η ασφαλής υγειονομική και δικονομική λειτουργία της» τονίζει ο κ. Κουτσοχήνας.

Η συσσώρευση των υποθέσεων

Ενδεικτικό για την κατάσταση είναι ο αριθμός των γραμματίων είσπραξης εισφορών και ενσήμων που εκδόθηκαν από τους δικηγόρους, τα οποία στην ουσία καταγράφουν την φυσική παρουσία τους στα δικαστήρια. Συγκεκριμένα στο τμήμα μηχανογράφησης του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, διαπιστώθηκε ότι από τις 31 Οκτωβρίου 2020 έως τις 22 Φεβρουαρίου 2021 εκδόθηκαν 27.792 γραμμάτια εισπράξεως εισφορών και ενσήμων, ενώ το ίδιο ακριβώς διάστημα του 2019-2020 εκδόθηκαν 62.351 γραμμάτια.

Στο πρώτο κύμα, που φυσικά γίνονταν ελάχιστες δίκες, από τις 13/03/2020 έως 31/05/2020 εκδόθηκαν μόλις 5.566 γραμμάτια εισπράξεως εισφορών και ενσήμων, σε αντίθεση με το 2019 που εκδόθηκαν 39.923 γραμμάτια το ίδιο διάστημα.

Οι συγκεκριμένοι αριθμοί αποτυπώνουν την κινητικότητα στα δικαστήρια εν μέσω των lockdown. Προφανώς, η συσσώρευση των υποθέσεων κατά το διάστημα αυτό αναμένεται να επηρεάσει την αναβολή και την μετάθεση χιλιάδων υποθέσεων. «Όσες υποθέσεις αποσύρθηκαν λόγω κορονοϊού, θα εκδικαστούν κατά προτεραιότητα με την πλήρη επαναλειτουργία. Αυτό σημαίνει πως θα επιβαρυνθούν τα πινάκια και θα συσσωρευτούν πολλές υποθέσεις. Οι καθυστερήσεις για παλαιότερες δίκες θα αυξηθούν σημαντικά και θα υπάρχει μεγάλος όγκος υποθέσεων και για τους δικαστές» εξηγεί ο Ευστάθιος Κουτσοχήνας.

«Προφανώς τα Ποινικά Δικαστήρια θα επαναλειτουργήσουν πλήρως τελευταία, λόγω της φυσικής παρουσίας που απαιτείται από κατηγορούμενους και μάρτυρες. Όμως πιστεύομε ότι με κάθε δυνατό μέσο, όπως τα self tests, οι πολιτικές υποθέσεις μπορούν να δικάζονται με χρονικό καταμερισμό, όπως τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο» τονίζει ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης.

Οι αριθμοί

Η δικηγορική ύλη στο πρώτο καθολικό lockdown μειώθηκε περίπου 86% και 55% στο μερικό από τον Οκτώβριο. Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία από το Πρωτοδικείο, Εφετείο και το Ειρηνοδικείο Θεσσαλονίκης που συγκρίνουν τις εκδικασθέντες υποθέσεις με το 2019.

Συγκεκριμένα στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, κατά το διάστημα από 13/03/2020 έως 31/05/2020 εκδικάστηκαν συνολικά 405 αστικές υποθέσεις σε διαδικασίες που εξαιρούνταν της αναστολής. Το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του έτους 2019 συζητήθηκαν 3.746 υποθέσεις. Σε ό,τι αφορά τις αστικές υποθέσεις, το διάστημα από 30/10/2020 έως 22/02/2021 εκδικάστηκαν συνολικά 2.383, ενώ αντίστοιχο χρονικό διάστημα 2019-2020 συζητήθηκαν 6.353.

Η μεγάλη διαφορά εμφανίζεται στις ποινικές υποθέσεις, καθώς από 13/03/2020 έως 20/06/2020 εκδικάστηκαν συνολικά 160, ενώ το ίδιο διάστημα το 2019 εκδικάστηκαν 4.519. Στο δεύτερο lockdown, από τις 30 Οκτωβρίου 2020 έως και τον 23 Φεβρουαρίου 2021 εκδικάστηκαν συνολικά 410 ποινικές υποθέσεις. Το αντίστοιχο χρονικό διάστημα ετών 2019-2020 είχαν εκδικαστεί 8.575 υποθέσεις.

Στο Εφετείο Θεσσαλονίκης, το 2020 εκδικάστηκαν 2.166 πολιτικές υποθέσεις και 3.251 ποινικές υποθέσεις. Σε αντίθεση, το 2019 εκδικάστηκαν 3.167 πολιτικές υποθέσεις και 8.720 ποινικές.

Στο Ειρηνοδικείο Θεσσαλονίκης, το 2020 εκδικάστηκαν 4.754 αστικές υποθέσεις και 13.185 το 2019.

Τα οικονομικά προβλήματα

Πολλοί είναι οι δικηγόροι που φοβούνται ότι στο προσεχές μέλλον πολλές δίκες θα αναβληθούν, από τους ίδιους τους πελάτες τους επειδή δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν οικονομικά. «Πολλές υποθέσεις αναβάλλονται ήδη, επειδή δεν υπάρχει δυνατότητα πληρωμής από πελάτες. Η οικονομική κρίση είχε προκαλέσει μεγάλα προβλήματα και τώρα τα βλέπουμε πάλι» δηλώνει ο Ευστάθιος Κουτσοχήνας.

Ωστόσο, οι δικηγόροι εκφράζουν δυσαρέσκεια και για την οικονομική στήριξη που δέχθηκαν από την κυβέρνηση. «Ο κλάδος μας δεν έτυχε της υποστήριξης που έτυχαν άλλοι κλάδοι, παρά το γεγονός που βρισκόμασταν σε αναστολή λειτουργίας. Δεν θα αναφερθώ σε επιδόματα, αλλά σε αιτήματα μας, όπως η μη καταβολή τέλους επιτηδεύματος των 650 ευρώ, καθώς δεν μπορέσαμε να το ασκήσουμε σχεδόν όλο τον χρόνο. Δεν θέλουμε επιδόματα αλλά να ασκήσουμε το επάγγελμα μας και να έχουμε παρουσία στο δικαστήριο» αναφέρει ο κ. Κουτσοχήνας. Να υπενθυμίσουμε, ότι οι δικηγόροι έλαβαν στο πρώτο lockdown ενίσχυση 600 ευρώ, εντάχθηκαν στην 4^η επιστρεπτέα προκαταβολή και τώρα θα λάβουν έκτατο επίδομα 400 ευρώ μαζί με άλλους κλάδους αυτοαπασχολούμενων επιστημόνων.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 25 Απριλίου 2021