Πολλά θα μπορούσε να γράψει κανείς για τον Γιάννη Μπουτάρη: κοσμοπολίτης, ευθύς, αυθεντικός, συνειδητά agent provocateur δίχως να πολυνοιάζεται για τις συνέπειες.

Θα ήθελα όμως να σταθώ λίγο στον επιχειρηματία Γιάννη Μπουτάρη. Σε εκείνον που έκανε το κρασί μόδα στην Ελλάδα της ρετσίνας, που μας μύησε σε ντόπιες και ξένες ποικιλίες, σε ορεινούς και νησιωτικούς αμπελώνες, σε ως τότε λεπτομέρειες όπως το κατάλληλο pairing και το ορθό σερβίρισμα.

Σε εκείνον που επένδυσε χοντρά στη χώρα, συγκεντρώνοντας μικρά και μεγάλα αμπέλια και οινοποιεία σε όλη την επικράτεια.

Σε εκείνον που έσπρωξε τη διαφήμιση και το μάρκετινγκ σε νέους δρόμους, αναγνωρίζοντας έγκαιρα την αξία του branding προέλευσης.

Σε εκείνον που ξέφυγε από τη μίζερη εξωστρέφεια της αποκλειστικής πώλησης ούζου σε μετανάστες.

Σε εκείνον στον οποίο οφείλει πολλά ολόκληρος ο αγροδιατροφικός κλάδος και μαζί του η εθνική οικονομία.

Η Θεσσαλονίκη στο παρελθόν έβγαλε κι άλλους επιδραστικούς επιχειρηματίες στο καπνεμπόριο, στη γρήγορη εστίαση, στην κλωστοϋφαντουργία, στην πληροφορική, στον τουρισμό, στα μίντια, στο λιανικό εμπόριο. Οι άνθρωποι αυτοί έχτισαν μεγάλους ομίλους με πανελλαδική κυριαρχία και αξιοσέβαστη διεθνή παρουσία. Στην πορεία, οι όμιλοι τούτοι είτε άλλαξαν χέρια, είτε έκλεισαν, είτε μεταφέρθηκαν στην Αττική. Σήμερα, ελάχιστοι είναι πια οι ντόπιοι επιχειρηματίες που λαμβάνονται σοβαρά από τους κύκλους της πρωτεύουσας, προνόμιο που απολάμβανε ο Μπουτάρης και ορισμένοι άλλοι της σειράς του.

Σήμερα οι εκπρόσωποι του τοπικού επιχειρείν σπάνια λαμβάνονται σοβαρά από κρατικούς μανδαρίνους και ισχυρούς μιντιάρχες, ίσως επειδή -σε αντίθεση με τον κυρ Γιάννη- συνηθίζουν να μιλούν αποκλειστικά για τα στενά συμφέροντα τους και να αδιαφορούν για τη μεγάλη εικόνα. Ίσως επειδή είναι κοινότοποι.

Τα Επιμελητήρια που φθίνουν

Πουθενά δεν γίνεται πιο φανερή η υποβάθμιση της τοπικής επιχειρηματικής εκπροσώπησης από όσο στα Επιμελητήρια. Εδώ και χρόνια η συμμετοχή στις αρχαιρεσίες δύσκολα ξεπερνά το 15% των ταμειακώς τακτοποιημένων μελών, με τις αιτίες μονίμως να αναζητώνται. Στην αγορά ακούγονται διάφορες ερμηνείες, εν μέρει όλες σωστές: προσχηματικές μόνο παρεμβάσεις υπέρ των ΜμΕ, σοβαρή ενασχόληση κυρίως με επιδιώξεις των εκάστοτε προέδρων, αδικαιολόγητη, υποχρεωτική συνδρομή στο ΓΕΜΗ, αέναη ανακύκλωση των ιδίων προσώπων, επαναλαμβανόμενη ανάθεση προβεβλημένων θώκων σε κατ' ονομα επιχειρηματίες και επαγγελματίες, γενικά μηδαμινή ανταποδοτικότητα της συμμετοχής στους φορείς.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της παρακμής ήταν τα πρόσφατα ευτράπελα στο Επαγγελματικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης: αντί η επόμενη διοίκηση του ΕΕΘ να κριθεί στην κάλπη, το τελικό αποτέλεσμα εν πολλοίς θα καθοριστεί από τις αποφάσεις της αρμόδιας εσωτερικής εκλογικής επιτροπής. Δεν θα υπεισέλθω στο σκεπτικό της διότι ούτε επαρκή γνώση του κανονιστικού πλαισίου διαθέτω, ούτε πλήρη αντίληψη των πραγματικών περιστατικών. Πάντως, κρίνοντας από όσα μου μεταφέρθηκαν από όλες τις πλευρές, δύο συνδυασμοί και 34 νυν σύμβουλοι κόπηκαν από τις αρχαιρεσίες της 25ης Νοεμβρίου λόγω δυσκολιών στην ερμηνεία της επιμελητηριακής νομοθεσίας. Παρά τη… νεότητα του, ο Νόμος 4497/2017 μάλλον δημιούργησε χάος αντί να διορθώσει τα κακώς κείμενα.

Αντί να δούμε έναν επιμελητηριακό Καλλικράτη, διαιωνίστηκε ο απαρχαιωμένος διαχωρισμός σε Επαγγελματικά, Βιοτεχνικά και Εμποροβιομηχανικά, δίχως να καθορίζεται η κατανομή των επιχειρήσεων σύμφωνα με τον κύκλο εργασιών, τα ίδια κεφάλαια και τον αριθμό εργαζομένων. Αντί να δούμε επιμελητήρια με αυξημένες αρμοδιότητες πάνω σε ζητήματα αδειοδοτήσεων, συμβουλευτικής, επιμόρφωσης, εξωστρέφειας και συγχωνεύσεων, διαιωνίστηκε το νυν μοντέλο των… κόσμιων εισηγήσεων και ψηφισμάτων που σχεδόν κανείς αρμόδιος δεν κάνει τον κόπο να διαβάσει. Αντί να δούμε την επικράτηση υποψηφίων με γνήσιο ενδιαφέρον για το θεσμό και ειλικρινή σεβασμό στη βαριά ευθύνη της παραγωγικής φωνής, στις καρέκλες θα παραμείνουν άτομα που δυστυχώς κατεβαίνουν στις εκλογές είτε για να ικανοποιήσουν τη ματαιοδοξία τους, είτε για να αυγατίσουν τα κέρδη τους.

Πολύ κρίμα, ειδικά μέσα σε μια περίοδο τεκτονικών αλλαγών στην πραγματική οικονομία.

Και μια που αναφερθήκαμε στην επιχειρηματική εκπροσώπηση, τη δική της σύμφωνη γνώμη επικαλείται η διοίκηση της ΔΕΘ ως πλειοψηφική στήριξη του φαραωνικού σχεδίου ανάπλασης του σημερινού εκθεσιακού κέντρου. Οι διοικούντες μιλούν δημόσια για μειοψηφία που επιμένει να αντιδρά μα θα πρέπει να αποδεχθεί την επιθυμία της πλειοψηφίας. Δεν ξέρω πώς μετρούν την ουσιαστική κοινωνική πλειοψηφία, όταν στις σχετικές έρευνες κοινής γνώμης οι πολίτες εμφατικά ζητούν χώρο πρασίνου. Όσοι διαφωνούν με τον υφιστάμενο σχεδιασμό εύλογα προβληματίζονται για τη δέσμευση τόσης κρατικής γης στο κέντρο της πόλης, όταν στο σημείο αυτό θα μπορούσε να υπάρξει ένας μητροπολιτικός χώρος πρασίνου αντίστοιχος με τον Εθνικό Κήπο, έστω σε βάθος χρόνου.

Η ίδια η διοίκηση του φορέα αναγνωρίζει ότι η πόλη αποτελεί πολύ μικρή κουκίδα στον παγκόσμιο εκθεσιακό χάρτη, και ότι αντίστοιχη μεγάλη επένδυση ολοκληρώνεται ήδη στο Βελιγράδι. Αν προσθέσουμε και τις αντίστοιχες υποδομές της Κωνσταντινούπολης, της μητρόπολης με τις περισσότερες αεροπορικές συνδέσεις στην Ευρώπη, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς πως το συνολικό κόστος της επένδυσης είναι πολύ δύσκολο, -αν όχι αδύνατο- να αποσβεστεί με ό,τι θα απομείνει από την εγχώρια και την υπόλοιπη βαλκανική εκθεσιακή και συνεδριακή πιάτσα. Επιπρόσθετα, η ολοκλήρωση του έργου θα τελεί υπό την αίρεση των αρχαιολογικών ερευνών στα ιστορικά νεκροταφεία της πόλης και από πιθανές δυναμικές αντιδράσεις της τοπικής αγοράς, δεδομένου ότι η πόλη δεν χρειάζεται ακόμη ένα μεγάλο ξενοδοχείο και εμπορικό κέντρο σε ομολογουμένως σκανδαλωδώς προνομιούχα θέση.

Όπως είναι τουλάχιστον γνωστό, υπό τις τρέχουσες συνθήκες δεν υπάρχει ενδιαφερόμενος επενδυτής, πράγμα καθόλου παράξενο. Κατά συνέπεια, πιστεύω πια ότι η πλέον συνετή λύση είναι η ανακατασκευή ενός αριθμού από τα υπάρχοντα κτίρια (χωρίς αλλαγή θεμελιώσεων), η κατεδάφιση των υπόλοιπων και το ξήλωμα του μεγαλύτερου μέρους της ασφάλτου που σκεπάζει τους υπαίθριους χώρους, ώστε με χαμηλό κόστος να αναβαθμιστούν γρήγορα και εύκολα τα -τριτοκοσμικά- περίπτερα και να αυξηθεί το αστικό πράσινο επ’ ωφελεία των πολιτών. Εφόσον αργότερα κρινόταν επενδυτικά βιώσιμο, ένα ολοκαίνουριο εκθεσιακό θα μπορούσε να κατασκευαστεί κάπου στα όρια του πολεοδομικού συγκροτήματος μέσω ΣΔΙΤ (σε άλλη κρατική γη), το οποίο θα αποτελούσε νέο υπερτοπικο πόλο. Στη συνέχεια, οι παλιές εγκαταστάσεις θα κατεδαφίζονταν ολικά ή μερικά, ενώ η πόλη θα αποκτούσε επιτέλους ένα μητροπολιτικο πάρκο στο κέντρο της, μαζί με το Γ’ΣΣ.

Προφανώς δεν υπάρχει έχων σώας τας φρένας Σαλονικιός που να είναι κάθετα αντίθετος σε επένδυση 300.000.000 ευρώ, ακόμη και μέσα στον αστικό ιστό. Ωστόσο, είναι εξόχως προβληματική η δια παντός δέσμευση ενός χώρου τόσο σημαντικού για την ποιότητα ζωής και για τις εν γένει προοπτικές της Θεσσαλονίκης, ειδικά όταν επιμένουν να υπάρχουν τόσες ασάφειες.

Οι κάτοικοι δεν θέλουν ούτε μια ακόμη …τρύπα σαν την Πλατεία Διοικητηρίου, ούτε φουτουριστικά κτίρια που θα παραμείνουν ασυντήρητα, ούτε φυσικά συνέχιση της σημερινής υποβάθμισης. Κι αυτό το αδιαμφισβήτητο γεγονός δεν έχει οποιαδήποτε σχέση με την άποψή τους για τις επιδόσεις των κατά καιρούς διοικούντων και διευθυνόντων της ΔΕΘ.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 17.11.2024