Η κοινοβουλευτική συμμαχία του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν κέρδισε μία τεράστια πλειοψηφία πριν από πέντε χρόνια. 

Αυτή τη φορά, υπάρχει ένα νέο αριστερό μπλοκ στο μπλοκ που θέλει να... φάει στις θέσεις των κεντριστών. Το αν χρειάζεται μικρή... μπουκιά ή μεγαλύτερη θα καθορίσει τον τρόπο με τον οποίο θα διοικείται η Γαλλία για τα επόμενα πέντε χρόνια.  

Οι κάλπες για το νέο Κοινοβούλιο της Γαλλίας ανοίγουν σήμερα με τις επαναληπτικές εκλογές να είναι προγραμματισμένες για την επόμενη εβδομάδα. 

Αλλά για τους πολίτες που ζουν στο εξωτερικό, ο πρώτος γύρος των εκλογών έκλεισε την περασμένη Κυριακή. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι υποψήφιοι του Μακρόν ήρθαν στην κορυφή στις περισσότερες εκλογικές περιφέρειες, με αξιοσημείωτη εξαίρεση την Ισπανία, την Ανδόρα, την Πορτογαλία και το Μονακό, όπου ο πρώην πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς έχασε και αποκλείστηκε από τον β' γύρο. 

Για πρώτη φορά, κάθε εκπατρισμένος είχε την επιλογή να ψηφίσει διαδικτυακά, αν και πολλοί ανέφεραν δυσκολίες στη διαδικασία. 

Η τελευταία δημοσκόπηση του Politico βρήκε τους δύο κυρίαρχους συνδυασμούς, του νυν κυβερνητικού Ensemble και του NUPES, της κεντροαριστερής συμμαχίας της οποίας ηγείται ο Ζαν Λυκ Μελανσόν να δίνουν μάχη στήθος με στήθος. Κατά τους αναλυτές, εάν αυτό συνεχιστεί σήμερα και την επόμενη Κυριακή στην πραγματική ετυμηγορία των ψηφοφόρων, στην κάλπη δηλαδή, ο κυβερνητικός συνασπισμός έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να εκλεγεί καθώς οι ψηφοφόροι του είναι στα αστικά και πιο πυκνοκατοικημένα κέντρα, σε αντίθεση με τους αριστερούς που έχουν τη δύναμη στην ύπαιθρο και πιο αραιοκατοικημένες περιοχές.

Αλλά ρόλο παίζουν και άλλοι παράγοντες, όπως η προσέλευση στις κάλπες, τα δημογραφικά στοιχεία και το ίδιο το εκλογικό σύστημα. 

Το Politico παρουσιάζει μια ανάλυση ώστε ο καθένας να μπορεί να καταλάβει το γαλλικό εκλογικό σύστημα σαν... επαγγελματίας. 

Τα... βασικά

Οι βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία διεξάγονται κάθε πέντε χρόνια -δύο μήνες μετά την προεδρική ψηφοφορία (η χώρα άλλαξε από επταετή σε πενταετή προεδρική θητεία το 2002). Τα νομοθετικά όργανα καθορίζουν τους βουλευτές οι οποίοι απαρτίζουν την Εθνοσυνέλευση, την κατώτερη κλίμακα του γαλλικού κοινοβουλίου. Οι υποψήφιοι μάχονται σε δύο γύρους για να εκλεγούν ως εκπρόσωποι μιας εκλογικής περιφέρειας. 

Αυτά σχεδιάστηκαν για τελευταία φορά το 2010, όταν αντιπροσώπευαν 125.000 άτομα ο καθένας, αν και οι πληθυσμοί έχουν αλλάξει από τότε. Υπάρχουν 577 εκλογικές περιφέρειες, συμπεριλαμβανομένων 11 στο εξωτερικό. Ένας υποψήφιος μπορεί να κερδίσει στον πρώτο γύρο εάν λάβει τουλάχιστον το ήμισυ των έγκυρων ψηφοδελτίων, καθώς και τις ψήφους τουλάχιστον του ενός τετάρτου των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων στην εκλογική περιφέρεια. Εάν όχι, ο υποψήφιος που θα συγκεντρώσει τις περισσότερες ψήφους στον δεύτερο γύρο γίνεται βουλευτής. Για να φτάσουν στον δεύτερο γύρο, οι υποψήφιοι πρέπει να λάβουν ψήφους από τουλάχιστον 12,5% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων. Εάν μόνο ένας από αυτούς το πετύχει αυτό, θα αντιμετωπίσει τον επόμενο καλύτερο... σκόρερ. Εάν κανένας δεν το κάνει, οι δύο πρώτοι θα αναμετρηθούν μεταξύ τους.

Χρησιμοποιώντας τον κανόνα του πρώτου αντί για ένα αναλογικό σύστημα -οι υποψήφιοι που έρχονται στη δεύτερη θέση χάνουν ακόμη και αν λάβουν έως και το 49% των ψήφων - οι εκλογές τείνουν να παράγουν μια σαφή πλειοψηφία στο κοινοβούλιο.

Ποιες δυνάμεις υπάρχουν; 

Μαζί με την πρόταση, την τροποποίηση και την ψηφοφορία για τη νομοθεσία, οι εξουσίες της Εθνοσυνέλευσης περιλαμβάνουν την έναρξη επίσημων ερευνών, την ανάκριση υπουργών και τη διεξαγωγή ψήφων δυσπιστίας. Σαφώς, όσο λιγότερες έδρες έχει το κυβερνών κόμμα, τόσο περισσότερο έλεγχο θα αντιμετωπίσει. Αλλά η απόλυτη πλειοψηφία 289 εδρών ή περισσότερων σημαίνει ότι δεν απαιτείται διαπραγμάτευση με άλλα κόμματα για την ψήφιση νομοθεσίας.  

Λόγω της τεράστιας πλειοψηφίας τους, οι Μακρονιστές μπόρεσαν μέχρι στιγμής να συντάξουν νόμους, ψηφίζοντας περίπου 354 από τον Ιούνιο του 2017 -όταν ο Μακρόν ανέλαβε το τιμόνι στα Ηλύσια Πεδία- ακόμα κι αν μερικοί από τους πιο αμφιλεγόμενους νόμους αναθεωρήθηκαν μετά από παρεμβάσεις του συνταγματικού συμβουλίου. 

Πρώτος στο Ελιζέ, δεύτερος στην Βουλή;  

Οι ψηφοφόροι τείνουν να επιλέγουν μέλη του κοινοβουλίου που προέρχονται από την ίδια πολιτική οικογένεια με τον πρόεδρο που μόλις εξέλεξαν, αλλά σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της Ipsos, τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι ελαφρώς διαφορετικά αυτή τη φορά: Το ένα πέμπτο όσων ψήφισαν υπέρ του Μακρόν στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών σκοπεύουν να ψηφίσουν ένα αριστερό ή δεξιό κόμμα στη βουλή. Εάν το Ensemble χάσει αρκετή υποστήριξη, το κεντρικό του κόμμα, το La République en marche (LREM) του Μακρόν, μπορεί να αντιμετωπίσει περισσότερες προκλήσεις από τους εταίρους του, ιδιαίτερα το Mouvement Democrat, με επικεφαλής τον πρώην υπουργό Δικαιοσύνης Φρανσουά Μπαϊρού François Bayrou, και τους Horizons, με επικεφαλής τον πρώην πρωθυπουργό Εντουάρντ Φιλίπ. Εικάζεται ευρέως ότι ο Φιλίπ ετοιμάζει τη δική του προεδρική υποψηφιότητα. Το Ensemble μπορεί ακόμη και να αποτύχει να κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία, οπότε θα χρειαστεί να αναζητήσει περισσότερους εταίρους συνασπισμού για να αυξήσει τον αριθμό των εδρών του. 

Το παραδοσιακό συντηρητικό κόμμα Les Républicains θα ήταν η προφανής επιλογή, αλλά ο αρχηγός του κόμματος Κριστιάν Ζακόμπ έχει αποκλείσει οποιαδήποτε συμμαχία. Η απόδοση του νομοθετικού οχήματος του Μακρόν στις βουλευτικές εκλογές θα καθορίσει εάν χρειάζεται ένα... βαψιματάκι ή έναν εντελώς νέο κινητήρα. 

 «Μελανσόν για πρωθυπουργός»; 

Αυτά τα λόγια κοσμούν τις προεκλογικές αφίσες του ριζοσπαστικού αριστερού ηγέτη του NUPES, ο οποίος είναι τόσο σίγουρος για μια πιθανή νίκη που έχει αναφερθεί στην Ελιζαμπέθ Μπορν, τη νεοδιορισθείσα πρωθυπουργό της Γαλλίας, ως «προκάτοχό» του. Με τον αέρα του υψηλότατου ποσοστού του στις προεδρικές εκλογές, ο Μελανσόν πιστεύει ότι το NUPES μπορεί να νικήσει το Ensemble, να κερδίσει την πλειοψηφία, να ανατρέψει τη Μπορν και να εγκαινιάσει την πρώτη κυβέρνηση «συγκατοίκησης» της Γαλλίας - όπου ο πρόεδρος και ο πρωθυπουργός ανήκουν σε αντίπαλα κόμματα -από το 2002 .

Μια τέτοια κατάσταση εξουδετερώνει την ικανότητα του προέδρου να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις, παραδίδοντας ένα μεγαλύτερο μέρος της εξουσίας χάραξης πολιτικής στον πρωθυπουργό και την πλειοψηφία του στο κοινοβούλιο. Η δημοσκόπηση του Politico δείχνει ότι οι πιθανότητες να συμβεί αυτό είναι εξαιρετικά μικρές. 

Ο Μελανσόν δεν είναι υποψήφιος για επανεκλογή ως βουλευτής της Μασσαλίας, επιμένοντας ότι θα είναι πρωθυπουργός. Ωστόσο, ο ηγέτης της αριστεράς -ακόμα και χωρίς έδρα στο κοινοβούλιο, πόσο μάλλον την πρωθυπουργία- θα μπορούσε να αποδειχθεί πιο επιδραστικός από ποτέ. Στο πιο πιθανό σενάριο να γίνει η κύρια δύναμη της αντιπολίτευσης στο κοινοβούλιο, ο ισχυρός ρήτορας που καθοδηγεί τη νέα γαλλική αριστερά δεν θα αποφύγει να μπλοκάρει την ατζέντα του Μακρόν.

Πόσο ψηλά θα φτάσει η ακροδεξιά;

Η Εθνική Συσπείρωση με επικεφαλής τη Μαρίν Λεπέν βρίσκεται σε καλό δρόμο για ένα ιστορικό αποτέλεσμα στον πρώτο γύρο των νομοθετικών πράξεων. Το κόμμα προέβλεψε ότι θα κερδίσει περίπου το ένα πέμπτο των λαϊκών ψήφων, σε σύγκριση με λιγότερο από 14% το 2017 και το 2012, όταν ήταν γνωστό ως Εθνικό Μέτωπο.

Ωστόσο, είναι μια ανηφόρα για αυτούς να εξασφαλίσουν έδρες, κυρίως επειδή οι υποψήφιοί τους συχνά έρχονται στην τρίτη θέση στον πρώτο γύρο και ο κανόνας του 12,5% σημαίνει ότι είναι δύσκολο να δει κανείς μεγάλο αριθμό από αυτούς να φτάνουν στον δεύτερο γύρο, πόσο μάλλον να τον κερδίσουν όταν έχουν αντίπαλο έναν κεντρώο υποψήφιο.

Θα εμφανιστούν οι ψηφοφόροι;

Δεδομένου ότι προγραμματίστηκαν να γίνονται διαδοχικά, η προεδρική κούρσα επισκίαζε ιστορικά τις βουλευτικές εκλογές. Αλλά ακόμη και στην προεδρική ψηφοφορία, η αποχή αυξάνεται από το 2007. Φέτος, με 26% στον πρώτο γύρο και 28% στον δεύτερο, η αποχή ήταν ιδιαίτερα υψηλή λόγω της έλλειψης επιλογών και του πολέμου στην Ουκρανία.

Αναμένεται ότι θα υπάρχει ακόμη μικρότερο ενδιαφέρον για τα νομοθετικά όργανα, τα ποσοστά συμμετοχής στα οποία άρχισαν να μειώνονται ήδη από τη δεκαετία του 1990. Το 2017, έπεσε κάτω από το 50% για πρώτη φορά στην ιστορία της Πέμπτης Δημοκρατίας και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι θα μπορούσε να είναι ακόμη χαμηλότερο αυτή τη φορά.

Ωστόσο, αυτό το ποσοστό είναι κρίσιμο για το αποτέλεσμα, και πάλι λόγω του κανόνα του 12,5%. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των ατόμων που ψηφίζουν, τόσο μεγαλύτερη είναι η ομάδα των υποψηφίων που περνούν στον δεύτερο γύρο.

Τα δημογραφικά στοιχεία είναι επίσης βασικά. Επί του παρόντος, όσο μεγαλύτερος σε ηλικία είναι ένας Γάλλος ψηφοφόρος τόσο πιο πιθανό είναι να ψηφίσει κάποιον από τους υποψήφιους του Μακρόν. Αν είναι να υπάρξει μια ανατροπή, θα οφείλεται στις νεότερες γενιές.

Γιατί οι γαλλικές εκλογές μάς αφορούν όλους

Με τον πόλεμο μέσα στην Ευρώπη, η πολιτική σταθερότητα καθώς και το ποιος έχει τη δύναμη να ψηφίζει νόμους στη Γαλλία, μια ηγετική δύναμη στην ΕΕ, έχει τεράστια σημασία για ολόκληρη την ευρωπαϊκή οικογένεια.

Ο κόσμος παρακολουθεί πώς η Γαλλία προωθεί την ευρωπαϊκή κυριαρχία και εφαρμόζει κανόνες-ορόσημα για την ΕΕ. Στην απίθανη περίπτωση μιας μεγάλης αναστάτωσης, θα μπορούσαμε να δούμε έναν ευρωσκεπτικιστή πρωθυπουργό όπως ο Μελανσόν ο οποίος σχεδιάζει να «παρακούσει» τους κανόνες της ΕΕ. Και αυτό σε περίπτωση που είναι πιο ήπιος σε σχέση με το δικό του παρελθόν. 

Εάν ο πρόεδρος διατηρήσει την πλειοψηφία του, οι υπεύθυνοι χάραξης εξωτερικής πολιτικής θα παρακολουθούν επίσης τους καρπούς του πλήθους των νόμων που ψηφίστηκαν τα τελευταία πέντε χρόνια και πώς επηρέασαν τη γαλλική κοινωνία.

«Υπάρχουν πράγματα για τα οποία ψηφίσαμε και πρέπει τώρα να προσφέρουμε», είπε ο Μπρουνό Στουντέρ, βουλευτής του LREM και πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής για τον πολιτισμό και την εκπαίδευση, «πρέπει να βεβαιωθούμε ότι έχουν τεθεί σε εφαρμογή σωστά».

Η τήρηση των υφιστάμενων νόμων που θεσπίστηκαν επί Μακρόν, καθώς και η προώθηση νέων, μπορεί να μην είναι τόσο απλή υπό μια ασθενέστερη προεδρική συμμαχία, ιδιαίτερα για αμφιλεγόμενες μεταρρυθμίσεις όπως οι συντάξεις.

Μακροπρόθεσμα, θα ακολουθήσει η δημογραφική αλλαγή. Ως έχει, η υποστήριξη της Γαλλίας για την κεντρώα πολιτική θα αντικατασταθεί με περισσότερη αριστερή-δεξιά διαίρεση καθώς ο πληθυσμός της γερνάει. Είναι μια τάση που θα αλλάξει το πρόσωπο μιας από τις βασικές δυνάμεις της Ευρώπης.