Μια πολλή σκοτεινή μέρα ξημέρωσε για όλη την Ελλάδα σήμερα. Η είδηση για τον θάνατο του Μίκη Θεοδωράκη, ο χαμός του οποίου αφήνει ένα τεράστιο κενό στον χώρο όχι μόνο του πολιτισμού, αλλά και της διανόησης και της πολιτικής, συγκλόνισε και λύπησε όλη την «οικογένειά» του, δηλαδή τον πυρήνα των ανθρώπων που εργάστηκαν μαζί του, μα πάνω από όλα βύθισε στη θλίψη και στο πένθος τους εκατομμύρια ανώνυμους θαυμαστές, ακροατές, αναγνώστες, φανατικούς παρατηρητές του συνόλου του έργου του εθνικού μας δημιουργού.

Ανάμεσα σε αυτούς και η Θεσσαλονίκη, μια πόλη την οποία ο ίδιος αγάπησε πολύ και τίμησε, είτε με την παρουσία του είτε μέσα από τις εμπνεύσεις του. Μελοποίησε δε ένα σπουδαίο έργο ορμώμενο από ιστορικά συμβάντα που συνέβησαν στο εσωτερικό της. Πρόκειται για το εμβληματικό ποίημα «Επιτάφιος» του Γιάννη Ρίτσου που αναφέρεται σε γεγονότα τα οποία διαδραματίστηκαν στη Θεσσαλονίκη το Μάη του ‘36. Όταν οι εργατικές κινητοποιήσεις κορυφώθηκαν στην πόλη με μια μεγάλη απεργία που είχε ως αποτέλεσμα δώδεκα νεκρούς από πυρά αστυνομικών, η φωτογραφία μιας μητέρας που θρηνεί πάνω από το νεκρό παιδί της στη διασταύρωση Βενιζέλου και Εγνατίας γίνεται η αιτία ο ποιητής να κλειστεί στη σοφίτα του, στην οδό Μεθώνης 30, και να γράψει επί τρεις μέρες χωρίς να φάει και να κοιμηθεί. Στη συνέχεια η δικτατορία του Μεταξά καταστρέφει το έργο, το οποίο εκδίδεται 20 χρόνια αργότερα, το 1956, και περιλαμβάνει και τα 20 άσματα του Επιταφίου, δηλαδή έξι παραπάνω από αυτά που περιείχε η πρώτη εκδοτική απόπειρα. Δύο χρόνια μετά τη δεύτερη επίσημη κυκλοφορία του "Επιταφίου" από τις εκδόσεις Κέδρος, ο ίδιος ο Ρίτσος έστειλε ένα αντίτυπο του βιβλίου στον Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος τότε σπούδαζε μουσική στο Παρίσι. Η ιστορία είναι γνωστή: Ο συνθέτης άρχισε να μελοποιεί τον ''Επιτάφιο'' μέσα στο αυτοκίνητο του, σημειώνοντας τις νότες πάνω στο βιβλίο του Ρίτσου και περιμένοντας τη Μυρτώ, τη γυναίκα του, να κάνει τα ψώνια της. Οχτώ μέρη του ποιήματος έγιναν τραγούδια, γνωστά και αγαπημένα πια σε όλους μας.

Η Νεολαία Λαμπράκη

Εξάλλου η Θεσσαλονίκη αργότερα, με μια τραγική στιγμή κατά τη δολοφονία του Λαμπράκη ήταν η έμπνευσή του για να δημιουργηθεί η Νεολαία Λαμπράκη που αποτέλεσε ένα μεγάλο πολιτιστικό πανελλαδικό κίνημα.

«Αυτό θα μπορούσε να ήταν ένα χρέος μας απέναντι στο έργο του Μίκη: να δημιουργήσουμε ένα νέο πανελλαδικό πολιτιστικό κίνημα στα βήματα της νεολαίας Λαμπράκη έτσι ώστε να μπορέσουμε να διασώσουμε τον ελληνικό πολιτισμό, τη μουσική μέσα στη βαλλόμενη παγκοσμιότητα. Είχε πει κάτι πάρα πολύ σημαντικό ο Μίκης: ότι για να είσαι διεθνής πρέπει πρώτα να είσαι εθνικός», λέει ο Θεσσαλονικιός ερμηνευτής Παναγιώτης Καραδημήτρης που συνεργάστηκε πολύ στενά με τον συνθέτη σε δύο προσωπικούς δίσκους αλλά και σε πολλές ζωντανές εμφανίσεις υπό τη διεύθυνσή του. «Η πρώτη μου συναυλία ήταν τον Φεβρουάριο του 1995 υπό τη διεύθυνσή του στο Παλαί Ντε Σπορ στον κύκλο των συναυλιών που είχε κάνει τότε για τη διάσωση του αρχείου του ΚΚΕ όταν είχε πλημμυρίσει ο Περισσός. Αυτό ήταν το ξεκίνημα. Μετά με τις δικές του οδηγίες κάναμε μια ωραία προσπάθεια με μουσικούς της πόλης, ηχογραφήσαμε τραγούδια του, είχαμε κάνει τα ‘Πικροσάββατα’ και τον ‘Επιτάφιο’ σε ένα πολύ ωραίο λεύκωμα το οποίο το άκουσε και είχε χαρεί και μάλιστα είχε κάνει και ένα πολύ ωραίο προλογικό σημείωμα», συμπληρώνει ο ερμηνευτής που έχει μια συνδεδεμένη καλλιτεχνική πορεία με τον Μίκη Θεοδωράκη.

Στη Θεσσαλονίκη ένιωθε σαν παιδί

Επίσης, ο σπουδαίος δημιουργός έκανε στάση στην πόλη στις περισσότερες από τις περιοδείες που οργάνωνε. Όταν δε το 2003 αποφάσισε να αφήσει τη μουσική διεύθυνση και να αποσυρθεί, μια από τις συναυλίες του ήταν στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Εκεί μαζί του ήταν ο γνωστός ερμηνευτής Δημήτρης Μπάσης. «Στο πρώτο μέρος παρουσιάσαμε το ‘Τραγούδι του Νεκρού Αδελφού’ και στο δεύτερο μέρος κάτι από τον «Επιτάφιο». Θυμάμαι ότι για τη Θεσσαλονίκη μιλούσε πάντα με αγάπη και τον γοήτευε πάρα πολύ η επαφή μαζί της. Είχε δε στην πόλη πολλούς φίλους και ήθελε να βρίσκεται συχνά σε αυτή», λέει στο makthes.gr ο ερμηνευτής που ήταν από τους τελευταίους οι οποίοι συνεργάστηκαν μαζί του όσο ο δημιουργός ήταν ενεργός στα μουσικά πράγματα.

Όπως λένε οι πληροφορίες στη Θεσσαλονίκη ο Μίκης ένιωθε σαν παιδί, πολλή χιούμορ πάντα και διάθεση να περάσει καλά. «Ήταν άνθρωπος της παρέας, ήταν μια αγκαλιά». Μεταξύ των πολύ στενών και καλών του φίλων με τους οποίους όταν ερχόταν συχνά σε επαφή ήταν ο δικηγόρος Μάκης Τρικούκης που δεν βρίσκεται πια στη ζωή και ο πρώην δημοτικός σύμβουλος Τάκης Κουλάνδρου.

Τέλος, κομβικό σημείο στη σχέση του Μίκη Θεοδωράκη με την πόλη ήταν μεταξύ άλλων και η αναγόρευσή του το 2000 σε επίτιμο διδάκτορα του Τμήματος Μουσικολογίας της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ. «Στην τελετή είχα την ευλογία να τραγουδήσω υπό τη διεύθυνσή του με κορύφωση το πνευματικό εμβατήριο. Βρέθηκα και άλλες φορές κάτω από τα τεράστια χέρια του. Ήταν μαγεία και έπαιρνες τεράστια ενέργεια ερμηνεύοντας υπό τη διεύθυνσή του. Ήταν μεγάλος και ένιωθες μεγάλος κι εσύ δίπλα του γιατί έπαιρνες από τη το φως του», καταλήγει ο Παναγιώτης Καραδημήτρης.