Οι πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για κάλυψη περίπου 200.000 δανείων, τα οποία έχουν εγγύηση ως πρώτη κατοικία. Η συμφωνία μπορεί να αποκλείσει τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, να οδηγήσει όσους θέλουν να είναι συνεπείς σε μαζικές ρυθμίσεις δανείων και να τονώσει την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών. Αυτή είναι η αισιόδοξη εκδοχή. Γιατί η απαισιόδοξη περιλαμβάνει άλλους τρόπους ενίσχυσης των τραπεζών, που θα αναγκαστούν να «κουρέψουν» μεγάλο μέρος των δανείων και να αλλάξουν τις προβλέψεις τους.

Η συμφωνία: Η λύση που συμφωνήθηκε με τις τράπεζες είναι πιο κοντά στην κυβερνητική πρόταση. Καλύπτεται η πρώτη κατοικία με αντικειμενική αξία κατ’ ανώτατο όριο 250.000 ευρώ (όπως πρότεινε η κυβέρνηση, έναντι 100.000 ευρώ που είχαν προτείνει οι τράπεζες) εφόσον ο δανειολήπτης έχει συνολικό υπόλοιπο δανεισμού μέχρι 130.000 ευρώ (αντί του ορίου των 120.000 ευρώ που ήταν το αρχικό όριο διαπραγμάτευσης). 

Υπενθυμίζεται ότι ο νόμος που ισχύει σήμερα και μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου καλύπτει την πρώτη κατοικία αντικειμενικής αξίας από 180.000 για τον άγαμο μέχρι 280.000 ευρώ για ζευγάρι με τρία παιδιά. Υπό αυτό το πρίσμα πρόκειται για μια ξεκάθαρη νίκη της κυβέρνησης στη διαπραγμάτευση με τις τράπεζες. Με την αναθεώρηση των αντικειμενικών τιμών προς τα κάτω, το νέο όριο των 250.000 ευρώ θα επιτρέψει την προστασία από πλειστηριασμούς και σε μεγαλύτερης αξίας ακίνητα. Ως προς το εισόδημα προσδιορίζεται στις 12.500 ευρώ για ένα άτομο, στις 21.000 ευρώ για το ζευγάρι, ενώ προστίθενται επιπλέον 5.000 ευρώ ανά τέκνο. Δηλαδή οικογένεια με τρία παιδιά καλύπτεται για εισόδημα μέχρι 36.000 ευρώ. Στη ρύθμιση μπαίνουν όλα τα δάνεια που συνδέονται με πρώτη κατοικία, ακόμα και τα επαγγελματικά.

Όλα αυτά, εφόσον η συμφωνία περάσει από τις εποπτικές αρχές (ΕΚΤ/SSM).

Ρυθμίσεις: Οι ρυθμίσεις των δανείων θα γίνονται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Η μηνιαία δόση του δανείου θα καθορίζεται με τέσσερις τρόπους: α) επιμήκυνση της οφειλής, β) μείωση επιτοκίου, γ) «κούρεμα» του δανείου, το οποίο δεν θα είναι οριζόντιο, αλλά θα γίνεται στο υπόλοιπο του ποσού του δανείου όταν το ύψος του τελευταίου υπερβαίνει το 120% της αξίας του ακινήτου και δ) επιδότηση της μηνιαίας δόσης από το κράτος. Το δημόσιο θα διαθέσει συνολικά 200 εκατ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό για την εξυπηρέτηση μέρους της δόσης δανείων του νέου νόμου Κατσέλη.

Οι παραπάνω επιλογές θα μπορούν να εφαρμόζονται συνδυαστικά, αναλόγως με την κάθε περίπτωση δανειολήπτη.

Κεφαλαιακή επάρκεια: Μέχρι σήμερα τα δάνεια του νόμου Κατσέλη ήταν στον «πάγο» για τις τράπεζες. Εφόσον το σχέδιο για το νέο νόμο Κατσέλη προχωρήσει, οι τράπεζες προσδοκούν ότι αυτά τα δάνεια θα «ξεπαγώσουν» και θα αρχίσουν να αποδίδουν. Μένει να φανεί αν αυτή η απόδοση αντισταθμίσει τη χασούρα από το «κούρεμα».

«Οι τράπεζες είναι παραπάνω από επαρκώς κεφαλαιοποιημένες, δεν τίθεται θέμα κεφαλαιακής επάρκειας» διαβεβαίωσε κατ’ επανάληψη ο πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς, Γιώργος Χαντζηνικολάου, σε δηλώσεις του από τη Θεσσαλονίκη. Χρειάστηκε να κάνει αυτήν τη δήλωση (όπως εξάλλου και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γ. Στουρνάρας), γιατί το τελευταίο διάστημα είχε αρχίσει να πυκνώνει η ανησυχία, ιδίως μετά τις δηλώσεις του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Γ. Δραγασάκη ότι «εάν δεν προσέξουμε, μπορούμε να κάνουμε ρυθμίσεις που θα οδηγήσουν τις τράπεζες να χρειαστούν νέα κεφάλαια» κι ότι «δυστυχώς αυτά τα νέα κεφαλαία ενδεχομένως να κληθεί να τα βάλει πάλι ο έλληνας φορολογούμενος».

Ποιος πληρώνει: Ο νόμος Κατσέλη ήταν σωτήριος για χιλιάδες νοικοκυριά που χτυπήθηκαν από την κρίση, επέτρεψε όμως και σε πολλούς κακοπληρωτές να αξιοποιήσουν τη χρυσή ευκαιρία. Τα στεγαστικά (και πολύ περισσότερο τα επιχειρηματικά) κόκκινα δάνεια τα πλήρωσαν εντέλει όλοι οι φορολογούμενοι, μέσω των τριών ανακεφαλαιοποιήσεων. Σε περίπτωση που χρειαζόταν (ή χρειαστεί τελικά) τέταρτη ανακεφαλαιοποίηση, το λογαριασμό θα πλήρωναν και πάλι όλοι οι φορολογούμενοι. Ή στην ακραία περίπτωση… οι καταθέτες, γιατί ας μην ξεχνάμε ότι από το 2016 ισχύει η νομοθεσία για το bail in.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 17 Φεβρουαρίου 2019