Σταθερά και πεισματικά «παρούσα» δηλώνει η ακρίβεια με επιχειρείν και πολίτες να εξακολουθούν να αντικρίζουν… με τρόμο τις τιμές στα ράφια του σούπερ μάρκετ ενώ μόνο παρήγορο στοιχείο είναι η σταθεροποίηση στις τιμές της ενέργειας.

Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, το πληθωριστικό κύμα στα τρόφιμα δεν θα υποχωρήσει δραστικά καθώς οι τιμοκατάλογοι των προμηθευτών και βιομηχανιών που καταφθάνουν στις αλυσίδες λιανικής περιέχουν νέες ανατιμήσεις έως και 10% σε ευρεία γκάμα προϊόντων πρώτης ανάγκης, απόρροια της εκτίναξης του κόστους παραγωγής το προηγούμενο διάστημα.

Αξίζει να σημειωθεί πως οι τιμές σε δημητριακά, γαλακτοκομικά, και ειδικά στα επεξεργασμένα τρόφιμα, ενσωματώνουν την αύξηση του κόστους παραγωγής με χρονική υστέρηση μηνών.

Πέρα από την αστάθεια λόγω του πολέμου και την προβληματική λειτουργία του ανταγωνισμού στην μικρή σε μέγεθος ελληνική αγορά, δεν πρέπει να παραβλέπεται και το ελληνικό… κερδοσκοπικό δαιμόνιο με τις «τρελές» και αδικαιολόγητες πολλές φορές εκρήξεις στις τιμές των προϊόντων στη διαδρομή από το χωράφι μέχρι το ράφι.

Στα επεξεργασμένα τρόφιμα μακράς διάρκειας, αυτά που σαρώθηκαν από το ενεργειακό τσουνάμι κατά την διαδικασία παραγωγης και τώρα κινούνται προς τη λιανική αγορά, δε θα πέσουν σύντομα οι τιμές. Εξ ου και η χρονοκαθυστέρηση στον πληθωρισμό σε σχέση με τα ενεργειακά προϊόντα όπου κάθε μεταβολή, είτε ευνοϊκή είτε αρνητική αποτυπώνεται άμεσα.

Με το Πάσχα να κοντοζυγώνει, εκτιμάται πως οι τιμές των αμνοεριφίων, αν και είναι νωρίς για ασφαλείς εκτιμήσεις, θα κυμανθούν στα περσινά «αλμυρά» επίπεδα. Πέρσι τα αρνιά γάλακτος πωλούνταν το Πάσχα προς 12,5-14 ευρώ το κιλό και τα κατσικάκια γάλακτος προς 13-15 ευρώ το κιλό.

Πάντως, αν οι τιμές της ενέργειας συνεχίσουν να βρίσκονται στα σημερινά επίπεδα, η εκτίμηση είναι ότι ο πληθωρισμός θα συνεχίζει να πέφτει παρά την αντίσταση των τροφίμων. Συγκεκριμένα εκτιμάται ότι κατά μέσο όρο ο εθνικός δείκτης τιμών θα διαμορφωθεί φέτος στην περιοχή του 4,5%, γεγονός βέβαια που δε λέει και πολλά στους πολίτες αφού η τσέπη τους «βαραίνει» επικίνδυνα από το μπαράζ ανατιμήσεων.

Από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ προκύπτει ότι θετική επίδραση στον πληθωρισμό άσκησαν η εξασθένηση των τιμών στην ηλεκτρική ενέργεια και τις επικοινωνίες καθώς σε όλες τις υπόλοιπες κατηγορίες επήλθε επιτάχυνση για τον Φεβρουάριο.

Ειδικότερα σε ετήσια βάση οι μέσες αυξήσεις στην ομάδα διατροφή ανήλθαν στο 14,8% με τα γαλακτοκομικά και τα αυγά να πωλούνται ακριβότερα κατά 25,2%,να ακολουθούν τα έλαια και λίπη με 22,9%,τα κρέατα με 20%, το ψωμί και τα δημητριακά με 16,8%, ο καφές, το κακάο, το τσάι με 13%, η ζάχαρη, οι σοκολάτες, τα γλυκά και τα παγωτά με 9,2%, τα αναψυκτικά και οι χυμοί με 9%, τα λαχανικά με 8,6% και τα ψάρια με 2,6%.

Σύμφωνα με τη λίστα του trading economics για τον πληθωρισμό στα τρόφιμα σε χώρες που βρίσκονται στη γηραιά Ήπειρο, η Ελλάδα έχει υψηλότερο πληθωρισμό στα τρόφιμα σε σχέση με τη γειτονική Αλβανία, την Κύπρο, την Λευκορωσία, την Ισλανδία, την Ιρλανδία, την Ιταλία, τη Μάλτα και την Ελβετία.

Η Ελλάδα από την άλλη έχει χαμηλότερο πληθωρισμό στα τρόφιμα σε σχέση με χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία, το Βέλγιο, την Βουλγαρία, την Κροατία, την Εσθονία την Ουγγαρία. Στα ίδια επίπεδα με την Ελλάδα βρίσκονται η Δανία και η Γαλλία.

Την ίδια στιγμή, αύξηση κατά 13,5% παρουσίασε ο Γενικός Δείκτης Τιμών Παραγωγού στη Βιομηχανία (σύνολο εγχώριας και εξωτερικής αγοράς), τον Ιανουάριο, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Ιανουαρίου 2022, έναντι αύξησης κατά 31,6% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση των δεικτών του έτους 2022 με το 2021, κάτι που προμηνύει νέες ανατιμήσεις, δίνοντας τα σχετικά «σήματα» στην παραγωγική αλυσίδα.

Σε μηνιαία βάση, ο Γενικός Δείκτης αυξήθηκε κατά 1,3% τον Ιανουάριο 2023 σε σχέση με τον Δεκέμβριο 2022, έναντι αύξησης 4,0% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση των δεικτών του έτους 2022 με το 2021.

Και μπορεί να επιβραδύνεται, με βάση την ΕΛΣΤΑΤ, ο ρυθμός αύξησης του πληθωρισμού, ωστόσο δύο παράγοντες προβληματίζουν ιδιαίτερα. Πρώτον, μπορεί να τραβούν χειρόφρενο οι αυξήσεις, ωστόσο ήδη οι τιμές έχουν πιάσει υψηλά επίπεδα και δύσκολα θα προσγειωθούν. Δεύτερον, μπορεί να έχουν αποσυμπιεστεί σημαντικά οι τιμές στην ενέργεια, ωστόσο έχουν ήδη αφήσει το ανεξίτηλο «στίγμα» τους τις τιμές των τροφίμων, η αύξηση των οποίων κινείται με διπλάσιο του μέσου όρου ρυθμό.

Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το γεγονός πως ο δομικός πληθωρισμός, δηλαδή εκείνος ο δείκτης που μετρά τις τιμές πέρα από τα ευμετάβλητα είδη τροφίμων και καυσίμων, είναι εκείνος που ανεβαίνει, «στιγματίζοντας» το DNA της ελληνικής οικονομίας.

Δεν πρέπει να παραβλέπεται πως τις ήδη δυσχερείς συνθήκες, χειροτερεύει η παράμετρος της αγοραστικής δύναμης. Έτσι, μπορεί να διασφαλίστηκε άνοδος του κατώτατου μισθού της τάξης του 9,4%, ωστόσο είναι προφανές ότι παρά την όποια βελτίωση, δεν μπορεί να καλυφθούν οι απώλειες που ήδη έχουν υποστεί οι εργαζόμενοι.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 02.04.2023