Ο πόνος στην περίοδο ή αλλιώς δυσμηνόρροια, εμφανίζεται στο 25% περίπου των γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία.

Το χαρακτηριστικό του είναι οι κοιλιακές κράμπες που αντιστοιχούν σε συσπάσεις της μήτρας.Tο κοιλιακό αυτό άλγος μπορεί να είναι συνεχές και να προβάλλει στην πλάτη, στα κάτω άκρα, ή σε όλη την κοιλιακή χώρα. Μερικές φορές μπορεί ακόμη να συνοδεύεται από ναυτίες και πονοκεφάλους. Σε πολλές περιπτώσεις τα συμπτώματα αυτά μπορεί να εμφανίζονται και λίγες μέρες πριν την περίοδο.

Η έκκριση προσταγλανδινών και άλλων παραγόντων φλεγμονής , που έχουν ως κύριο ρόλο την παραγωγή της εμμήνου ρύσεως από τη μήτρα, είναι κυρίως υπεύθυνες για τον πόνο στην περίοδο.

Δυστυχώς, οι γυναίκες που παρουσιάζουν πόνο στην περίοδο υποφέρουν για πολλά χρόνια, και οι οδοί του πόνου στο νωτιαίο μυελό έχουν ευαισθητοποιηθεί. Το γεγονός αυτό οξύνει την άισθηση του άλγους και επεκτείνει την επίπονη ζώνη στο σώμα.

Ποιες αιτίες προκαλούν τον έντονο πόνο στην περίοδο - δυσμηνόρροια

Οι κυριότερες παθήσεις που προκαλούν πόνο στην περίοδο (δυσμηνόρροια) είναι :

• Η ενδομητρίωση
• Τα ινομυώματα (καλοήθεις όγκοι του μυομητρίου)
• Η αδενομύωση (πάχυνση των τοιχωμάτων της μήτρας)
• Οι κύστες ωοθηκών
• Οι φλεγμονώδεις παθήσεις της πυέλου
• Οι συμφύσεις (κυρίως μετά από σαλπιγγίτιδα ή χειρουργική επέμβαση)
• Η ύπαρξη ενδομήτριου σπειράλ
• Ο ενδομήτριος πολύποδας

Λίγα λόγια για την ενδομητρίωση

Η ενδομητρίωση είναι η έκτοπη παρουσία ενδομητρίου, δηλαδή η παρουσία ιστού της εσωτερικής κοιλότητας της μήτρας (ενδομήτριο), έξω από τη μήτρα. Τέτοιες εστίες έκτοπου ιστού μπορούν να αναπτυχθούν πάνω στις ωοθήκες, στην περιτοναϊκή κοιλότητα, στο έντερο, στην ουροδόχο κύστη και θεωρητικά σε πολλούς άλλους ιστούς. Υπολογίζεται ότι πάσχουν από ενδομητρίωση 176 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια στον κόσμο.Ο μέσος όρος ηλικίας της εμφάνισης της είναι τα 27 έτη. Η ενδομητρίωση δεν παρουσιάζει πάντα συμπτώματα, γι’αυτό και δεν είναι δυνατό να γνωρίζουμε την αρχή της εμφάνισής της. Οι περισσότερες γυναίκες ανακαλύπτουν ότι πάσχουν από ενδομητρίωση μετά από 3 με 5 χρόνια !

Η ενδομητρίωση είναι η αιτία του πυελικού πόνου (δυσμηνόρροια, δυσπαρευνία) και της στειρότητας σε περισσότερο από το 35% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας.

Διερεύνηση

Κάθε γυναίκα που παρουσιάζει πόνο στην περίοδο θα πρέπει να εξεταστεί από το γυναικολόγο της.

• Η αιτιολογία μπορεί να βρεθεί και μόνο από τις ερωτήσεις που θα θέσει ο ιατρός. Για παράδειγμα εάν η γυναίκα έχει και πόνο στη σεξουαλική επαφή η υπόνοια της ενδομητρίωσης είναι πιο ισχυρή.
• Η κλινική εξέταση είναι απαραίτητη, ειδικά στη δυσμηνόρροια όπου υποπτευόμαστε ενδομητρίωση ή μεγάλο ινομύωμα μήτρας.
• Το ενδοκολπικό γυναικολογικό υπερηχογράφημα συμβάλλει επίσης σ’αυτή τη διερεύνηση.
• Σε μερικές περιπτώσεις ίσως χρειαστεί απεικόνιση με μαγνητική τομογραφία, ή ακόμα και διαγνωστική λαπαροσκόπηση.

Καμία γυναίκα δεν πρέπει να υπομένει στωικά έντονους πόνους περιόδου!

Πρόληψη – Θεραπεία

Η άμεση διερεύνηση της αιτιολογίας θα οδηγήσει και στα κατάλληλα θεραπευτικά μέσα, δηλαδή:

• Αντιφλεγμονώδη χάπια, ακόμα και 1-2 ημέρες πριν την έμμηνο ρύση μετριάζουν την ένταση της δυσμηνόρροιας, αφού ελαττώνουν την παραγωγή των προσταγλανδινών.
• Αντισυλληπτικά χάπια, σε περιπτώσεις ορμονο-εξαρτώμενων παθήσεων όπως η ενδομητρίωση.
• Συμπληρώματα διατροφής (αντιοξειδωτικές βιταμίνες, ω3 και ω6 λιπαρά οξέα) και βελονισμός μπορούν να βοηθήσουν σε κάποιες περιπτώσεις ενδομητρίωσης.
• Σε περιπτώσεις έντονης δυσμηνόρροιας χωρίς προφανή αιτιολογία, προτείνεται διαγνωστική λαπαροσκόπηση.
• Σε περιπτώσεις ενδομητρίωσης, ινομυωμάτων μήτρας , συμφύσεων προτείνεται η επεμβατική λαπαροσκόπηση. Με την ελάχιστα επεμβατική αυτή επέμβαση θα τεθεί η διάγνωση και θα υπάρξει θεραπεία την ίδια στιγμή.
• Σε κάποιες περιπτώσεις εκτεταμένης ενδομητρίωσης , η παροδική φαρμακευτική διακοπή της περιόδου βοηθά μετά την λαπαροσκοπική θεραπεία.
• Στις περιπτωσεις εκείνες που το χρόνιο άλγος δεν μπορεί πλέον να ελεγχθεί με τα παυσίπονα, κάποια νευρολογικά παυσίπονα φάρμακα μπορούν να χορηγηθούν από ιατρό εξειδικευμένο σε ιατρείο πόνου.

Μιλήστε στον ιατρό σας, κι αν δε βρείτε την ανταπόκριση που περιμένετε, απευθυνθείτε και σε άλλο γυναικολόγο με εξειδίκευση στην ενδομητρίωση και την ενδοσκοπική γυναικολογική χειρουργική.

Παναγιώτης Ξηρομερίτης

Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος

www.gynaikologos.org