ΑΠΟΨΕΙΣ

O 21ος αιώνας βρήκε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να είναι θεμελιώδη σε κάθε πολιτική εκστρατεία και για την διασπορά του πολιτικού μηνύματος στο εκλογικό κοινό.

Εδώ και δύο δεκαετίες τα social media παίζουν πολύ σημαντικό και «μεταμορφωτικό» ρόλο γενικά στην καθημερινή ζωή των πολιτών παγκοσμίως και κυρίως στις αναπτυγμένες χώρες της Ευρώπης και των ΗΠΑ.

Αυτό που μελετούν τα επιτελεία των κομμάτων και οι επικοινωνιακοί σύμβουλοι είναι το μέγεθος της πραγματικής ικανότητας πειθούς των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στους ψηφοφόρους όταν πρέπει οι τελευταίοι να αποφασίσουν ποιον θα ψηφίσουν για την επόμενη κυβέρνηση.

Πριν από τέσσερα χρόνια η δραστήρια, νεαρή βουλευτής των Δημοκρατικών στις ΗΠΑ Αλεξάντρια Οκάζιο-Κόρτεζ, που εξελέγη στην αμερικανική Βουλή σε ηλικία μόλις 29 ετών, είχε αναλάβει να παραδώσει μαθήματα… Twitter στους συναδέλφους της μιας κάποιας ηλικίας. Αρκετοί από τους γηραιότερους Δημοκρατικούς την αντιμετώπισαν με επιφύλαξη και ενίοτε την επέκριναν. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, οι πολλοί θέλησαν να διδαχθούν από αυτήν γνωρίζοντας ότι οι ικανότητές της στο νέο πολιτικό marketing είναι εξαιρετικά αποδοτικές. Δηλαδή, απλά, φέρνουν ψήφους!

Μία από τις κλασικές περιπτώσεις χρήστη που μπορεί κανείς να συναντήσει στο διαδίκτυο είναι το λεγόμενο «troll». Η λέξη περιγράφει έναν τύπο ο οποίος δρα με σκοπό να προκαλέσει, να ερεθίσει, να φέρει σύγχυση και εκνευρισμό στους υπόλοιπους.

Η βασική του έγνοια είναι να στοχεύσει στο συναίσθημα του πλήθους των χρηστών με απόψεις που διχάζουν και με εμπρηστικά σχόλια. να δαιμονοποιήσει και να ακυρώσει τις απόψεις των αντιπάλων.

Μία εκδοχή λέει πως troll είναι αυτός που κάνει trolling, αγγλική λέξη που αναφέρεται σε σύρσιμο του δολώματος μέσα στο νερό κατά την τεχνική της αλιείας τόννου και ξιφία.

Μήπως όμως η επίδραση των social media έχει υπερεκτιμηθεί; Μήπως οι προβλέψεις για τον υποτιθέμενο σημαντικό ρόλο που θα έπαιζαν τα trolls διαψεύστηκαν από την πραγματική ζωή;

Υπήρξαν στις εκλογές της 21ης Μαΐου τρανταχτές περιπτώσεις υποψηφίων που βασίστηκαν ελάχιστα στα social media και ξεδιπλώνοντας με άλλες πιο κλασικές μεθόδους προσέγγισης του ψηφοφόρου την προεκλογική τους προσπάθεια, απλώς πρώτευσαν σε σταυρούς προτίμησης.

Αλλά και γενικότερα το εκλογικό αποτέλεσμα, που εξέπληξε ειδικούς αναλυτές αλλά και απλούς πολίτες, ήταν μια ισχυρή ένδειξη πως άλλο είναι η «περιρρέουσα ατμόσφαιρα» στα social media και άλλο η πραγματική εκλογική συμπεριφορά των πολιτών.

Ειδικά για την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη που είχαν στις πλάτες τους το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, το ακανθώδες πρόβλημα των υποκλοπών και τον πονοκέφαλο της ακρίβειας στα σούπερ μάρκετ, το κλίμα στο διαδίκτυο ήταν εξαιρετικά αρνητικό έως «εφιαλτικό». Ή για να το πούμε αντίστροφα, ήταν ο παράδεισος για τα trolls της αντιπολίτευσης (διότι trolls ενεργοποιήθηκαν και από την κυβερνητική πλευρά με τις δικές τους εμπρηστικές αναρτήσεις).

Αυτό όμως δεν αποτυπώθηκε στην κάλπη και το εκλογικό αποτέλεσμα της 21ης Μαΐου ήδη αποτελεί αντικείμενο επιστημονικής μελέτης για το πόσο απέχει ο ψηφιακός κόσμος από τον φυσικό.

Θα ήταν ενδιαφέρον επίσης να μάθουμε αν ολόκληρα κόμματα έδωσαν περισσότερη από όση έπρεπε προσοχή στη φούσκα των social και διαμόρφωσαν την επικοινωνιακή τους καμπάνια για τις εκλογές, με βάση αυτήν.

Αν με άλλα λόγια πίστεψαν ότι έμαθαν τις νέες κοινωνικές ή πολιτικές τάσεις μέσα από το περιεχόμενο των κοινωνικών δικτύων ξεχνώντας τα τρολς, τον φανατισμό και την μονομέρεια που εξαιτίας της φύσης αυτής της μορφής επικοινωνίας κυριαρχούν.

Επίσης να δούμε όλοι μας αν το echo chamber στο οποίο ο καθένας μας ζει, έχει αμβλύνει τα κριτήριά μας για ανάγνωση της πραγματικότητας.

Αν το ψάξουμε και στις δικές μας παρέες, σίγουρα δεν διαλέγουμε τους γνωστούς και τους φίλους μας με βάση τα… αντιπροσωπευτικά δείγματα των δημοσκόπων, έχοντας δηλαδή στο τραπέζι της παρέας μας στην ταβέρνας έναν εργάτη, έναν αγρότη, έναν μαραγκό, έναν φοροτεχνικό, έναν γιατρό και έναν δικηγόρο.

Κάνουμε συνήθως παρέες με συναδέλφους και με ανθρώπους που έχουν όμορα ενδιαφέροντα.

Ας το θυμόμαστε αυτό γιατί συμβαίνει κατά κόρον στα social media, όπου ομοϊδεάτες αλληλοσυγχαίρονται, εγκαρδιώνει ο ένας τον άλλον ή ενώνονται στο κοινό μίσος κατά του αντιπάλου. Ουδέποτε η γνωστή ατάκα του καθημερινού βίου «εσύ ζεις στον κόσμο σου», βρήκε πιο κατάλληλη εφαρμογή από τις παρέες του Διαδικτύου.

Με 100.0000 followers στο Facebook, με σωρούς από likes και με την καθημερινή επικοινωνία με πολλούς ανθρώπους με τους οποίους όμως απλά μοιράζεσαι τον ίδιο φανατισμό, δεν θέλει και πολύ να ξεκοπείς από την πραγματικότητα.

Ίσως πρέπει να θυμόμαστε έναν παλιό αφορισμό από τα πρώτα χρόνια του fb: «Το να είσαι διάσημος στο Facebook είναι σα να είσαι πλούσιος στη monopoly»!

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 03-04.06.2023