Δύο ορεινές απομακρυσμένες κοινότητες, «κτίζουν» γέφυρες στις βουνοκορφές και συναντώνται για να διαφυλάξουν και να διατηρήσουν την πολιτιστική τους κληρονομιά. Το Συρράκο Τζουμέρκων και το κεφαλοχώρι Βλάστη του δήμου Εορδαίας, δύο κοινότητες με παρόμοια χαρακτηριστικά, αποφάσισαν κοινή πορεία πολιτισμού.

Σήμερα οι άνθρωποι των δύο αυτών μικρών κοινωνιών συναντώνται στο Συρράκο, χορεύουν «Τρανό Χορό» και θεμελιώνουν -υπογράφουν- την πολιτιστική τους αδελφοποίηση.

Οι δύο κοινότητες, συνεργάστηκαν και είχαν διεκδικήσει με κοινό φάκελο υποψηφιότητας, την ένταξη στον Παγκόσμιο Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας, τον «Τρανό Χορό» Βλάστης και το «Παραδοσιακό Πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου» στο Συρράκο, που σηματοδοτούν το ετήσιο αντάμωμα των κτηνοτρόφων. Τον περασμένο Νοέμβριο η προσδοκία έγινε πραγματικότητα, με την ένταξη τους στον Παγκόσμιο Κατάλογο.

Σήμερα, επισημοποιείται η συνεργασία με την «Πολιτιστική Αδελφοποίηση» των δυο Κοινοτήτων που πραγματοποιείται με ανοικτή ημερίδα και τη συμμετοχή φορέων πολιτισμού αυτοδιοικητικών αλλά και τους πρωταγωνιστές πολίτες. Η εκδήλωση συμπεριλαμβάνεται στον σχεδιασμό, διοργάνωση και υλοποίηση δράσεων για την ανάδειξη, προβολή και διαφύλαξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και στοιχείων που έχουν τα δρώμενα.

Ο πρόεδρος της Κοινότητας Συρράκου Γιώργος Βαΐτσης, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, επισημαίνει πως «με την εκδήλωση προσδοκούμε να πετύχουμε την προβολή, ανάδειξη αλλά και διαφύλαξη τόσο του "Πανηγυριού" του Συρράκου, όσο και του "Τρανού Χορού" της Βλάστης στο ευρύ κοινό, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Απευθυνόμαστε σε όλες τις ηλικίες με στόχο την ευαισθητοποίηση για τη συλλογική κληρονομιά» και συνεχίζει: «Τα δύο δρώμενα ως στοιχεία καταγραφής στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας αποτελούν τα πρώτα στοιχεία, σχετικά με ελληνικά λαϊκά δρώμενα, που εντάσσονται στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο της UNESCO.

Ιστορικά, αυτές οι γιορτινές εκδηλώσεις του Δεκαπενταύγουστου, με καταγωγή από τη Βλάστη και το Συρράκο σηματοδοτούσαν την ετήσια επανένωση των ποιμενικών κοινοτήτων πριν οι κτηνοτρόφοι προβάτων ή βοοειδών μετακομίσουν στα χειμερινά τους βοσκοτόπια, την επανένωση των κοινοτήτων των οποίων οι κάτοικοι έχουν μεταναστεύσει στις πόλεις. Με την αδελφοποίηση, θα επιχειρήσουμε για πρώτη φορά, να συνενώσουμε τα πολιτισμικά στοιχεία δύο ορεινών και απομακρυσμένων κοινοτήτων με πολλά κοινά χαρακτηριστικά».

Το Πανηγύρι στο Συρράκο, κρατά δύο μέρες, έχει ιδιαιτερότητες, στοιχεία χαρακτηριστικά που έρχονται από το μακρινό παρελθόν, και αντικατοπτρίζουν τα ήθη της μικρής ορεινής κοινωνίας. Υπάρχει επιλογή τραγουδιών, οι χορευτές σχηματίζουν διπλό και τριπλό κύκλο, η στάση του σώματος στις γυναίκες ειδικά, είναι συγκεκριμένη.

Ο «Τρανός Χορός» όπως αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η Φιλιώ Ζησάκου, μέλος του Δ.Σ Βλατσιωτών Πτολεμαΐδας, είναι «τρανός» γιατί είναι κάτι σπουδαίο, σημαντικό, έχει μεγάλο αριθμό χορευτών. «Το θεωρούμε, σύμβολο της πολιτιστικής μας ταυτότητας. Είναι σημείο αναφοράς για όλους τους Βλατσιώτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό» τονίζει η κ. Ζησάκου και παραθέτει τα χαρακτηριστικά του:

Είναι τελετουργικός χορός, όπως λέει, χορεύεται σε μια μεγάλη καταπράσινη έκταση, στα λιβάδια της Βλάστης και μεταδίδεται από γενιά σε γενιά. Οι χορευτές, τραγουδούν χωρίς μουσικά όργανα, κάνουν βηματισμό αργό, ο οποίος συντονίζεται με το τραγούδι. Μία ιδιαιτερότητα του χορού είναι πως οι χορευτές πιάνονται στον κύκλο κατά φύλο και ηλικία. Μάλιστα παλαιότερα στον χορό δεν συμμετείχαν οι ανύπαντρες γυναίκες, ενώ όσες είχαν κάνει γάμο έμπαιναν στην σειρά ανάλογα με την ημερομηνία του.

Οι στίχοι των τραγουδιών αναβλύζουν ιστορία, γενναιοφροσύνη και βαθειά θρησκευτικότητα. Υπάρχουν οι πρωτοχορευτές που είναι άνδρες, στη συνέχεια ακολουθούν οι γυναίκες με παραδοσιακές φορεσιές και μετά πιάνονται στον κύκλο όσες φορούν σύγχρονα ρούχα. Τραγουδούν οι άνδρες και επαναλαμβάνουν τους στίχους οι γυναίκες.

Ο «Τρανός Χορός» χορεύεται ανήμερα του Αγίου Παντελεήμονα το απόγευμα και το 2ημερο του Δεκαπενταύγουστου.