Τον περασμένο Σεπτέμβριο πήρε τη σκυτάλη από την Κέιτ Σμιθ και επέστρεψε στη χώρα που τόσο αγαπά. Ο Βρετανός πρέσβης στην Ελλάδα Μάθιου Λοτζ, ένας από τους πλέον έμπειρους διπλωμάτες της εποχής μας αλλά και με «βαρύ» ιστορικό υπόβαθρο, επισκέπτεται τη Θεσσαλονίκη το επόμενο διήμερο και μιλά αποκλειστικά στη «ΜτΚ» για την εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία, το Brexit, τη σημασία της χώρας μας για το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και την ιδιαίτερη σχέση του με την πόλη μας.

Την ώρα που επισκέπτεστε την πόλη μας, τα τύμπανα του πολέμου ηχούν στην Ουκρανία, ενώ η χώρα σας ήταν η πρώτη που ανακοίνωσε κυρώσεις στη Ρωσία. Δεδομένου και του στρατιωτικού σας υπόβαθρου αλλά και του διπλωματικού, πώς βλέπετε να εξελίσσεται η κατάσταση;

Την ώρα που αναγνώστες σας διαβάζουν αυτές τις γραμμές, μια κυρίαρχη, δημοκρατική, Ευρωπαϊκή χώρα δέχεται συνεχείς στρατιωτικές επιθέσεις από τη Ρωσία. Στη σκέψη και στις προσευχές μας κρατάμε τους αθώους πολίτες της Ουκρανίας που βλέπουν το σπίτι τους να δέχεται επίθεση και τις ζωές τους να ανατρέπονται. Η κατάσταση είναι βαθιά σοκαριστική και ανησυχητική. Οι άνθρωποι της γενιάς μου στην Ευρώπη ζήσαμε τη ζωή μας ειρηνικά και ελεύθερα. Είχα το προνόμιο να περάσω την επαγγελματική μου ζωή ως δημόσιος υπάλληλος -αρχικά ως ένστολος και μετά ως διπλωμάτης. Πιστεύω βαθιά στις δημοκρατικές ελευθερίες μας. Πρέπει τώρα να είμαστε σταθεροί και αποφασισμένοι και ισχυροί στην απάντησή μας.

Με δεδομένο πως υπηρετείτε σε μια χώρα η οποία ήδη ταλανίζεται από την ενεργειακή κρίση και μόλις κατάφερε να σταθεί στα πόδια της, έρχεται αντιμέτωπη με νέο συναγερμό στην οικονομία της, θεωρείτε πως πρέπει να εξαντληθεί ό,τι δεν έχει γίνει ακόμη ώστε να μην πληρώσουν οι πολίτες της Ευρώπης και ειδικά των πιο φτωχών χωρών το «μάρμαρο» της αναμέτρησης στην Ουκρανία;

Η παράνομη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα έχει επιπτώσεις για όλους μας, στην Ευρώπη και ευρύτερα. Με δεδομένη τη δύσκολη κατάσταση της αύξησης των τιμών της ενέργειας, η δράση της Ρωσίας αποτελεί ακόμα μεγαλύτερη απειλή για τη σταθερότητα των αγορών ενέργειας και την ασφάλεια του εφοδιασμού στον οποίο όλοι βασιζόμαστε στην Ευρώπη. Φαντάζομαι ότι -εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης- θα ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων. Από βρετανικής πλευράς, αυτή η κατάσταση υπογραμμίζει τη σημασία του μηνύματος του πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον ότι πρέπει όλοι να μειώσουμε την εξάρτησή μας από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Θεωρείτε πως το Brexit έχει προκαλέσει σύννεφα στις σχέσεις της χώρας σας με την Ελλάδα;

Με το δημοψήφισμα του 2016 οι Βρετανοί πολίτες αποφάσισαν να αποχωρήσουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση ύστερα από 45 και πλέον χρόνια. Αναπόφευκτα μια τέτοια απόφαση θα οδηγούσε σε αλλαγές και θα απαιτούσε μια περίοδο προσαρμογής. Έχει αλλάξει τον τρόπο που το ΗΒ συνεργάζεται και συναλλάσσεται με τους φίλους μας στην Ευρώπη συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Όμως, δεν θα έλεγα ότι πρόκειται για σύννεφα στις σχέσεις μας. Η Ελλάδα και η Βρετανία έχουν μακρά και πλούσια ιστορία, η φιλία μας έχει βαθιές ρίζες, ο φιλελληνισμός από την εποχή του 1821 και μετά ανθίζει μέχρι τις μέρες μας. Η διμερής μας σχέση είναι, βεβαίως στενή, αλλά και οι δεσμοί των δυο λαών μας είναι πέρα και πάνω από τις διακρατικές επαφές και συμφωνίες. Είμαι, επομένως, σίγουρος πως θα τα καταφέρουμε να βρούμε ένα νέο ρυθμό και μια θετική τροχιά για την εταιρική μας σχέση - προς αυτή την κατεύθυνση εργαζόμαστε, άλλωστε.

Είναι η δεύτερη θητεία σας στην Ελλάδα και κατά την ανάληψη των καθηκόντων σας τονίσατε τους ισχυρούς δεσμούς που σας δένουν με την Ελλάδα εδώ και δύο δεκαετίες. Πόσο σημαντική είναι η χώρα μας για το Λονδίνο, αλλά και τη δική σας καριέρα;

Η Ελλάδα είναι ένας σημαντικό φίλος, σύμμαχος και εταίρος του Ηνωμένου Βασιλείου. Η κοινή μας ιστορία μας φέρνει κοντά και μας θυμίζει τις κοινές μας αξίες και τα κοινά μας συμφέροντα. Με 45,000 και πλέον Βρετανούς στην Ελλάδα και ακόμα περισσότερους Έλληνες στη Βρετανία, οι κοινωνίες μας, οι επιχειρήσεις και οι θεσμοί μας μοιράζονται πολλά κοινά. Εγώ, προσωπικά, χρωστώ ευγνωμοσύνη στο Υπουργείο Εξωτερικών για τον πρώτο μου διορισμό ως διπλωμάτη στην Ελλάδα. Ερωτεύτηκα τη χώρα, τη γλώσσα, τους ανθρώπους. Για μένα η Ελλάδα είναι πια μέρος της ζωής μου όχι μόνο μια περίοδος στη σταδιοδρομία μου.

Πώς βλέπετε την Ελλάδα ως προς τον τρόπο που ασκεί την εξωτερική της πολιτική;

Βρίσκομαι εδώ ως εκπρόσωπος της κυβέρνησης του ΗΒ και ο ρόλος μου δε μου επιτρέπει να εκφέρω τη γνώμη μου για τις αποφάσεις μιας κυρίαρχης δημοκρατικής χώρας την οποία σεβόμαστε ως φίλη και σύμμαχο. Αξίζει να θυμόμαστε ότι αυτή η γειτονιά, η Νοτιοανατολική Ευρώπη, τα Δυτικά Βαλκάνια και η Ανατολική Μεσόγειος, έχει πλούσια και περίπλοκη ιστορία. Η ενεργητικότητα, η φιλοδοξία και η αυτοπεποίθηση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής ήταν κάτι που παρατήρησα από την ανάληψη των καθηκόντων μου το Σεπτέμβριο του 2021. Είναι προνόμιο για μένα να υπηρετώ σε μια χώρα με τόσο ικανούς, υψηλού επιπέδου συναδέλφους και φίλους στο Ελληνικό ΥΠΕΞ. Μοιραζόμαστε το ίδιο ενδιαφέρον για την προώθηση της ειρήνης, της σταθερότητας και της ευημερίας στην περιοχή.

Πραγματοποιείτε διήμερη επίσκεψη στη Θεσσαλονίκη. Πόσο σημαντική είναι η πόλη για τη χώρα σας; Υπάρχει κάποιο ειδικό ενδιαφέρον και σχέδια της Βρετανίας για τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας;

Οι πρώτες μου εμπειρίες στην Ελλάδα ήταν στην εξαιρετική συμπρωτεύουσα Θεσσαλονίκη. Γνώρισα τη σύζυγό μου εδώ και επιπλέον απέκτησα δεσμούς με την πόλη, μια ζωντανή, συναρπαστική, ιστορική και πολυπολιτισμική πόλη, πύλη προς τα Βαλκάνια και προς τη Μικρά Ασία. Δυστυχώς δεν έχουμε πλέον προξενείο εδώ – αν και είμαστε τυχεροί που έχουμε μια εξαιρετική Επίτιμη Πρόξενο και μια δραστήρια ομάδα του Βρετανικού Συμβουλίου. Η Θεσσαλονίκη είναι -και θα συνεχίσει να είναι- μια σημαντική πόλη για το Ηνωμένο Βασίλειο. Ελπίζω να καταφέρω να ενισχύσω τους δεσμούς μας εδώ.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 27.02.2022