Και μόνο με όρους οικονομικούς να εξετάσει κανείς το θέμα, «η ισοτιμία γυναικών και ανδρών κάνει καλό και στην οικονομία και την κοινωνία» όπως διαπιστώνει ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών. Κι όμως, μια γυναίκα λαμβάνει 6 ευρώ για κάθε 10 που παίρνει ένας άνδρας για την ίδια δουλειά, και έχει ελάχιστες πιθανότητες να γίνει διευθύντρια ή μέλος δ.σ. στη δουλειά της.

Η «τιμωρία» της μητρότητας

Εργαζόμενες ή άνεργες, οι γυναίκες εργάζονται ούτως ή άλλως, στο σπίτι, για τη φροντίδα των παιδιών και των ηλικιωμένων μελών της οικογένειας. Μια γυναίκα θα αφήσει στην άκρη τις επαγγελματικές τις φιλοδοξίες, εάν θέλει να κάνει οικογένεια, κάτι που για έναν άνδρα δεν αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που εμποδίζουν την ισότητα στην εργασία, όμως αυτός «με τη μεγαλύτερη βαρύτητα είναι η ανατροφή των παιδιών» διαπιστώνει σε έκθεσή της η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ILO) που κάνει λόγο για «επαγγελματική τιμωρία της μητρότητας». Τα τελευταία 20 χρόνια ο χρόνος που αφιερώνουν οι γυναίκες στην ανατροφή των παιδιών και τις μη αμειβόμενες οικιακές εργασίες ουσιαστικά δεν έχει μειωθεί, ενώ ο χρόνος που αφιερώνουν οι άνδρες έχει αυξηθεί μόλις κατά… οκτώ λεπτά ημερησίως, διαπιστώνει σε έκθεσή της η ILO. Αν η συμμετοχή των ανδρών συνεχιστεί με αυτό το ρυθμό, θα χρειαστούν περισσότερα από… 200 χρόνια για να υπάρξει ισότητα στον χρόνο που αφιερώνεται στις μη αμειβόμενες δραστηριότητες φροντίδας.

Φαύλος κύκλος

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον Δεκέμβριο του 2018, η ανεργία μεταξύ των γυναικών είναι στο 23,1%, σχεδόν δέκα μονάδες πάνω σε σχέση με τους άνδρες. Ο συνδυασμός της εργασίας με την ανατροφή των παιδιών ή και την φροντίδα των ηλικιωμένων ατόμων στην οικογένεια είναι εξοντωτικός, κι αυτό εξηγεί σε μεγάλο βαθμό γιατί οι γυναίκες επιλέγουν ή αναγκάζονται να εργαστούν σε θέσεις μερικής απασχόλησης. Αυτές οι θέσεις όμως αμείβονται χαμηλότερα. Έτσι, όταν τίθεται θέμα προτεραιοτήτων, προέχει πάντα η καλύτερα αμειβόμενη δουλειά του άνδρα, η καριέρα της γυναίκας μένει σε δεύτερη μοίρα και ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2017, σχεδόν οι δύο στους τρεις εργαζόμενους με συμβάσεις μερικής απασχόλησης ήταν γυναίκες (οι 215.694 από σύνολο 361.182). Ένας από τους βασικούς λόγους που επικαλέστηκαν οι γυναίκες ήταν το γεγονός ότι φροντίζουν μικρά παιδιά ή εξαρτώμενους ενήλικες.

Το χάσμα με τις αμοιβές

Μόλις το 2006 ψηφίστηκε νόμος (Ν. 3488/2006) όπου μεταξύ άλλων ξεκαθαρίζεται ρητά ότι άνδρες και γυναίκες δικαιούνται ίση αμοιβή για ίσης αξίας εργασία. Όμως σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat για το 2017 η Ελλάδα είναι στην τρίτη θέση ως προς τη διαφορά στις αμοιβές μεταξύ ανδρών και γυναικών, με την ψαλίδα να είναι στο 19,7%. Σύμφωνα με την έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, το 2017 στην Ελλάδα οι γυναίκες έλαβαν μόνο το 64% των αμοιβών των ανδρών για την ίδια εργασία. Δηλαδή για κάθε 10 ευρώ αμοιβής ενός άνδρα, η γυναίκα συνάδελφός του έπαιρνε έξι ευρώ για την ίδια εργασία. H απόσταση στους μισθούς ανδρών και γυναικών είναι πιο διευρυμένη στον ιδιωτικό παρά στον δημόσιο τομέα, με τη μεγαλύτερη απόκλιση μεταξύ των μέσων ετήσιων μισθών ανά φύλο (26%) να καταγράφεται στο ανδροκρατούμενο επάγγελμα των τεχνικών σε ιδιωτικές επιχειρήσεις. Σε μεγάλο βαθμό η διαφορά στην αμοιβή οφείλεται στις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα σχετικά με τις ικανότητες και τις δεξιότητες των γυναικών.

Η γυάλινη οροφή

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων, μόλις το 9% των μελών Διοικητικών Συμβουλίων εισηγμένων επιχειρήσεων στο Χρηματιστήριο Αθηνών είναι γένους θηλυκού. Μεταξύ των ατόμων με υψηλά διοικητικά/διαχειριστικά καθήκοντα στην Ελλάδα (πολιτικό προσωπικό, ανώτερα στελέχη και διευθυντές), μόνο το 25,5% είναι γυναίκες. Σε έρευνα της ICAP με δείγμα γυναίκες επιχειρηματίες ή/και ανώτατα στελέχη από μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις, περισσότερες από 6 στις 10 υποστήριξαν ότι οι οικογενειακές υποχρεώσεις τους αποτέλεσαν εμπόδιο στην καριέρα τους, ενώ πάνω από τις μισές δήλωσαν ότι αντιμετώπισαν προκαταλήψεις λόγω φύλου, γεγονός που επέδρασε αρνητικά στην επαγγελματική τους ανέλιξη. Πάνω από τις μισές (51%) αναφέρουν ότι είχαν μειωμένες ευκαιρίες προώθησης σε σχέση με τους άνδρες και το 49% ξεχωρίζει ως εμπόδιο τις άνισες χρηματικές απολαβές σε σχέση με τους άνδρες.

Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" 9-10/3/2019