Η σημερινή γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου καθορίζει ένα ερώτημα που μας απασχολεί τα τελευταία χρόνια: πως είναι δηλαδή άραγε ο έρωτας στα χρόνια της μεγάλης κρίσης, της αποσύνθεσης, σε έναν παραπαίοντα, φυλλοροούντα, μεταμοντέρνο κόσμο; Ό,τι κι αν σκεφτούμε, όσο και αν καταθέσουμε τις προσωπικές μας απόψεις, όλα δείχνουν πως ο κινηματογράφος είναι ο αλάνθαστος καθρέφτης στο τι συμβαίνει με τον έρωτα. Ορισμένες σχετικά πρόσφατες ταινίες είναι χαρακτηριστικές διαφόρων συμπτωμάτων και καταλήξεων του έρωτα, του πάθους, ακόμα και του ίδιου του ερωτισμού. Το εφήμερο κυριαρχεί, η απαισιοδοξία ίπταται συνεχώς, δυστυχία, μοναξιά και εκτροπές, εξαφανίσεις, εγκαταλείψεις, αποχωρισμοί, δυσοίωνα τέλη, θάνατοι, καθορίζουν πια τον έρωτα, την αγάπη, ακόμα και τη συζυγική έλξη στο σινεμά του 21ου αιώνα. Επιτομή των όσων συμβαίνουν, καταχωρούνται στο Κορίτσι του τρένου (2016) σε σενάριο από γνωστό μυθιστόρημα. Σε αυτό το φιλμ, η Έμιλι Μπλαντ σκιαγραφεί εξαιρετικά μια πολλαπλά δυστυχισμένη, μαραζωμένη ερωτικά και χωρισμένη νέα γυναίκα. Δίπλα της πλημμυρίζουν το χυμώδες σεξ, οι εξωσυζυγικές σχέσεις, το πάθος του έρωτα. Όλα όμως αυτά τα σιγοτρώει το σκουλήκι του ψέματος, της απάτης, της απιστίας, της βίας και της χυδαιότητας. Όλα αποδεικνύονται μια ψευδαίσθηση και αυτή η πικρή αλήθεια διαυγάζει στο τέλος.

Η σκιαγραφία ενός Ευρωπαίου

Όλα δείχνουν πως το αριστούργημα του Πολ Φερχόφεν Εκείνη (2016) καθορίζει με τον καλύτερο τρόπο τον ευτελισμό του έρωτα και του σεξουαλισμού στις μέρες μας. Το εξαιρετικό είναι ότι συνδυάζει αυτή την ερωτική έκπτωση με τις αδηφάγες συμπεριφορές του καπιταλισμού. Η Ιζαμπέλ Ιπέρ είναι εκπληκτική σηματοδότης στο ρόλο της. Εκφράζει μια υπόγεια διαστροφική σεξουαλικότητα, πυροδοτείται από τις φαντασιώσεις της, δε σταματά προ ουδενός. Στο The Neon Demon (2016) του Nίκολας Γουίντινγκ Ρεφν, η σεξουαλικότητα ακυρώνεται τελείως, υποκαθίσταται από το στυλιζάρισμα και τον φορμαλισμό, με τα νεαρά κορίτσια-μοντέλα να ενδιαφέρονται μόνο για την καριέρα τους με κάθε τρόπο.

Η ασιατική εκδοχή

Ο Κορεάτης Τσαν-Γουκ Παρκ στην Υπηρέτρια (2016) δείχνει τις πολλαπλές ατυχίες του έρωτα που, πολλές φορές, μπαίνει σε σκοπιμότητες, ακόμα και οικονομικές και εγκληματικές. Όμως, στη δική του ταινία ο έρωτας θριαμβεύει, αλλά αφορά στη λεσβιακή σχέση δύο κοριτσιών. Στην εξαιρετική ταινία του Κινέζου Ζανγκ Γιμού Η μεγάλη επιστροφή (2014), εκείνο που δοκιμάζεται είναι η συζυγική θαλπωρή. Όπως είναι γνωστό, όταν ο σύζυγος επιστρέφει από διαδικασία σωφρονισμού, η σύζυγος (την παίζει καταπληκτικά η Γκονγκ Λι) δεν τον αναγνωρίζει. Σε όλη την ταινία παρακολουθούμε την αγωνιώδη προσπάθεια του άνδρα να γίνει αποδεκτός.

Οι Ευρωπαίοι καταθέτουν  

Στην εξαιρετική ιταλική Μεγάλη αναμονή (2015) του Πιέρο Μεσίνα, ο έρωτας καταλήγει στην έλλειψη και στον θάνατο. Η έφηβη κοπελίτσα περιμένει τον αόρατο εραστή της, που δε θα εμφανιστεί ποτέ. Είναι νεκρός και όλη η αναμονή είναι μια προσποίηση, ένα είδος επιβράβευσης, όχι για αύξηση της ηδονής αλλά της οδύνης. Στη Χουλιέτα (2016) του Πέδρο Αλμοδόβαρ, το πάθος της νέας γυναίκας για τον γοητευτικό ψαρά σύζυγό της ξεφουσκώνει όταν μαθαίνει τις απιστίες του και τινάζεται στον αέρα όταν εκείνος πεθαίνει.

Οι άλλες περιπτώσεις 

Δύσκολες περιπτώσεις για τον έρωτα έχουμε και στη γνωστή ταινία του Τομ Φορντ Νυκτόβια πλάσματα (2016), όπου η Έιμι Άνταμς τρομοκρατείται από το βιβλίο τρόμου που της στέλνει ο πρώην σύζυγός της. Στο Πάση θυσία (2016) του Ντέιβιντ Μακένζι, η γυναικεία παρουσία είναι λίγη αλλά καταλυτική. Είναι η πρώην σύζυγος του μικρότερου αδερφού, που στο τέλος τον υποτάσσει στις επιθυμίες και τις ανάγκες της. Αυτό δεν είναι έρωτας αλλά δουλεία. Φυσικά, το La La Land (2016) του Nτάμιεν Σαζέλ, στολισμένο με 7 Χρυσές Σφαίρες, εκφράζει την απόλυτη έκλειψη του έρωτα. Το ζεύγος, μέσα στη μαγεία του Χόλιγουντ, είναι στην αρχή αγαπημένο αλλά τελικά η σχέση τινάζεται στον αέρα. Φαίνεται πως show business και έρωτας δε μπορούν να συνυπάρξουν μαζί. Ένα παρόμοιο θέμα επεξεργάζεται εξαιρετικά ο Γούντι Άλεν στο ώριμο αριστούργημά του Cafe Society (2016). Όσον αφορά τον ελληνικό κινηματογράφο, δείχνει κι αυτός απαισιόδοξος. Στο Suntan (2016) του Aργύρη Παπαδημητρόπουλου, ο έρωτας ενός γιατρού λοιδορείται και έτσι αναγκάζεται να καταφύγει στην παράνοια, στην ψυχοπαθολογία και στο έγκλημα. Στο Ο έτερος εγώ (2016) του Δημήτρη Τσαφούλια, υπάρχει μια απροσδιόριστη ελπίδα-υπόσχεση. Πως, δηλαδή, ο αποκομμένος κοινωνικά ιατροδικαστής ενδέχεται να επικοινωνήσει ερωτικά με την όμορφη νοσοκόμα. Αντίθετα, στο γνωστό φιλμ του Θοδωρή Αθερίδη Τέλειοι ξένοι (2016) η ετυμηγορία είναι χαρακτηριστική. Ο έρωτας και οι ετερόφυλες σχέσεις είναι διάτρητες από απάτες, απιστίες και πονηριές.

Προτάσεις για τους ρομαντικούς

Ο γράφων δε μπορεί να αποκλείσει ότι στις μέρες μας υπάρχουν ακόμα πολλοί ρομαντικοί. Δε μπορούμε είμαστε κατηγορηματικοί ότι υπάρχουν ακόμα ερωτικές ιστορίες που τους συγκινούν. Για να μην τους κακοκαρδίσουμε, λοιπόν, δίνουμε στη συνέχεια τη λίστα με τις 15 πιο ρομαντικές, αλλά και πιο ερωτικές ταινίες όλων των εποχών. Μπορείτε να τις προμηθευτείτε από το video club της περιοχής σας σε dvd και να τις συγκρίνετε με το πως εξέπεσε ο έρωτας στον 21ο αιώνα. Ιδού, λοιπόν, η λίστα:

1. 1.  Ρωμαίος και Ιουλιέτα. Προτείνω τις εκδοχές των Φράνκο Τζεφιρέλι (1968) και Μπαζ Λούρμαν (1996).
2. 2.  Σύντομη συνάντηση (1946) του Ντέιβιντ Λιν. Το φιλμ αγαπήθηκε τόσο πολύ που έγινε ριμέικ το 1974 από τον Άλαν Μπρίτζες με τους Ρίτσαρντ Μπάρτον και Σοφία Λόρεν. Ελεύθερο ριμέικ του είναι η Παρένθεση (1968) του Τάκη Κανελλόπουλου, το Μια αγάπη γεννιέται (1984) του Ούλου Γκρόσμπαρντ και Οι γέφυρες του Μάντισον (1995) του Κλιντ Ίστγουντ.
3. 3. Όσα παίρνει ο άνεμος (1939). Το οσκαρικό φιλμ του Βίκτορ Φλέμινγκ.
4. 4. Ανεμοδαρμένα ύψη (1939). Η κλασική εκδοχή του Γουίλιαμ Γουάιλερ.
5. 5. Το λιμάνι των απόκληρων (1938). Το φαταλιστικό, ποιητικό αριστούργημα του προπολεμικού γαλλικού κινηματογράφου από τον Μαρσέλ Καρνέ, με τους Ζαν Γκαμπέν και Μισέλ Μοργκάν.
6. 6. Το τέλος μιας σχέσης (1999). Επιλέγω το ριμέικ του Νιλ Τζόρνταν.
7. 7. Ερωτική επιθυμία (2000). Το φορμαλιστικό ποιητικό αριστούργημα του Γουόνγκ Καρ Βάι.
8. 8. Εκδρομή (1966). Το πεσιμιστικό ποίημα του Τάκη Κανελλόπουλου.
9. 9. Love Story (1971) Άρθουρ Χίλερ, με τους Ράιαν Ο’Νιλ και Άλι ΜακΓκρο. Ο έρωτας σε θάνατο.
10. 10. Η αυτοκρατορία των αισθήσεων (1976). Το γνωστό τολμηρό αριστούργημα του Ναγκίσα Όσιμα.
11. 11. Όταν πετούν οι γερανοί (1957). Το εξπρεσιονιστικό ασπρόμαυρο αριστούργημα του Μιχαήλ Καλατόζοφ για τον έρωτα στον πόλεμο και για τη μεγάλη αναμονή του αγαπημένου.
12. 12. Ο 41ος (1956) του Γκριγκόρι Τσουχράι. Το βραβευμένο κομψοτέχνημα για έναν απαγορευμένο έρωτα με εξαιρετικά ποιητική, φορμαλιστική σκηνοθεσία.
13. 13. Σημασία έχει ν’ αγαπάς (1975) του Αντρέι Ζουλάφσκι. Ένας παροιμιώδης τίτλος με εξαιρετικούς ηθοποιούς.
14. 14. Διακοπές στη Ρώμη (1953). Το οσκαρικό φιλμ του Γουίλιαμ Γουάιλερ με Όντρει Χέπμπορν και Γκρέγκορι Πεκ.
15. 15. Και, φυσικά, για το τέλος η Καζαμπλάνκα (1942) του Μάικλ Κέρτιζ, με Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ και Ίνγκριντ Μπέργκμαν.