«Η ομάδα μας σχεδίασε και ανέπτυξε τον πρώτο υπολογιστή DNA. Με πολύ απλά λόγια μία γενετική εργαλειοθήκη, η οποία μελετά τις αλληλεπιδράσεις του DNA με πρωτεΐνες. Οι πρωτεΐνες που επιλέξαμε εμείς να μελετήσουμε παίζουν καθοριστικό ρόλο σε πολλές παθογένειες, ακόμα και σε περιπτώσεις καρκίνου», εξηγεί στη «Θ» η φοιτήτρια Βιολογίας του ΑΠΘ Σοφία Μωυσιάδου, που μαζί με ακόμη οκτώ φιλόδοξους φοιτητές από διάφορα τμήματα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου κατάφεραν να διακριθούν για την καινοτόμα ιδέα τους ανάμεσα σε 400 ομάδες και να αποσπάσουν, μεταξύ άλλων, το χρυσό μετάλλιο στον παγκόσμιο διαγωνισμό συνθετικής βιολογίας στην Αμερική.

Η συνθετική βιολογία αποτελεί ένα νέο ερευνητικό πεδίο, στο οποίο επιστήμονες και μηχανικοί σχεδιάζουν και συνθέτουν τεχνητά γονίδια ή πρωτεΐνες, δημιουργώντας έτσι «τεχνητές» μορφές ζωής. Υπό αυτό το πρίσμα, η συνθετική βιολογία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στη δημιουργία νέων διαγνωστικών και θεραπευτικών εργαλείων. Σε αυτό το πλαίσιο, οι εννέα φοιτητές, που αποτελούν την ομάδα συνθετικής βιολογίας iGEM Thessaloniki, βρέθηκαν για πέντε μέρες στην Βοστόνη των Ηνωμένων Πολιτειών, εκεί που υλοποιείται κάθε χρόνο ο iGEM, ο μεγαλύτερος διαγωνισμός συνθετικής βιολογίας παγκοσμίως, που πρωτοξεκίνησε με πρωτοβουλία του πανεπιστημίου MIT και αποσκοπεί στην κινητοποίηση νέων και φιλόδοξων ερευνητών, που ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με το συγκεκριμένο πεδίο. Εκεί παρουσίασαν το ερευνητικό τους project, το POSEIDON ή αλλιώς τον πρώτο DNA υπολογιστή, για το οποίο απέσπασαν διθυραμβικές κριτικές. «Είμαστε απλά πολύ χαρούμενοι που η ιδέα μας άρεσε και θεωρήθηκε πως έχει προοπτικές. Φυσικά, ο DNA υπολογιστής που δημιουργήσαμε δεν μπορεί να αποτελέσει από μόνος του μέσο για θεραπεία ή διάγνωση, παρ’ όλα αυτά αποτελεί ένα πολύ βασικό και καινοτόμο εργαλείο για την πρόοδο της επιστήμης και τη διευκόλυνση της επιστημονικής έρευνας» προσθέτει η Σοφία.

Η Κριστίνε Χαναγκιάν είναι το μοναδικό μέλος της ομάδας που σπουδάζει στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδας και στο τμήμα Βιοϊατρικών Επιστημών. Όπως η ίδια εξομολογείται, νιώθει κατενθουσιασμένη που αποτελεί μέρος ενός τόσο απαιτητικού project. «Όταν επιλέχθηκα να αποτελέσω μέρος της ομάδας, ένιωθα πολύ χαρούμενη γιατί θα είχα την ευκαιρία ως προπτυχιακή φοιτήτρια να ασχοληθώ με ένα ερευνητικό project, το οποίο θα σκεφτόμουν, σχεδίαζα και οργάνωνα εξ ολοκλήρου, μία δυνατότητα που δεν δίνεται τόσο εύκολα σε αυτό το επίπεδο σπουδών. Ήταν μια έντονη και μοναδική εμπειρία, ωστόσο αρκετά πιεστική λόγω των αυστηρών καταληκτικών ημερομηνιών του διαγωνισμού σε συνδυασμό με το απαιτητικό project που σχεδιάσαμε ως ομάδα» καταλήγει. «Ήταν μια μοναδική εμπειρία που αξίζει να ζήσει κάθε φοιτητής. Οι γνώσεις που αποκτήσαμε αλλά και οι εμπειρίες που ζήσαμε μέσω της συνεργασίας με άτομα από διαφορετικά επιστημονικά πεδία είναι εφόδια που θα μας συνοδεύουν σε όλη μας τη ζωή. Σίγουρα αντιμετωπίσαμε δυσκολίες, τουλάχιστον στο κομμάτι εύρεσης οικονομικών πόρων αλλά ακόμη κι αυτό μας δίδαξε το ποια είναι η πραγματικότητα στις μέρες μας» αναλύει από την πλευρά της η φοιτήτρια στο τμήμα Φυσικής Αλίκη Αθανασιάδου.

Σημαντικό ρόλο στην επιτυχία της ομάδας διαδραμάτισε η ίδια η… σύσταση της ομάδας. Δύο φοιτήτριες Βιολογίας, μια φοιτήτρια Φυσικής, μια Φαρμακευτικής, μια φοιτήτρια Βιοϊατρικών Επιστημών, ένας φοιτητής Πληροφορικής, ένας Ιατρικής, και ένας χημικός μηχανικός συνέθεσαν μία φαινομενικά «ετερόκλιτη» ομάδα, που επί αρκετούς μήνες δούλευε με υπομονή και επιμονή, ώστε να φτάσει στο σημείο να δηλώσει συμμετοχή σε έναν τέτοιο διαγωνισμό. «Στην ουσία εμείς ανταγωνιζόμασταν τον εαυτό μας και όχι τις άλλες ομάδες. Πήραμε το χρυσό γιατί καταφέραμε να πετύχουμε κάποιους στόχους, τους οποίους έθεσε ο διαγωνισμός. Το project του Harvard, για παράδειγμα, δεν συμπλήρωσε το 100% των κριτηρίων. Παρ’ όλα αυτά αυτό δεν σημαίνει πως τους νικήσαμε, δεν τέθηκε ποτέ τέτοιο θέμα στο διαγωνισμό. Δεν έχει σημασία αν το μετάλλιο θα είναι χρυσό, ασημένιο, χάλκινο ή τίποτα από τα τρία. Ούτε και φυσικά ήμασταν η μοναδική ομάδα που διακρίθηκε. Είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε ανθρώπους με εξαιρετικές ιδέες και να παρακολουθήσουμε projects που μας εξέπληξαν, τα οποία φυσικά βραβεύτηκαν όπως και εμείς» επισημαίνει η Σοφία με αισιοδοξία.

Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο εκπροσωπήθηκε για πρώτη φορά στο διαγωνισμό από την ομάδα iGEM Greece το 2017, η οποία απέσπασε επίσης το χρυσό μετάλλιο, την προσπάθεια αυτή συνέχισε η ομάδα iGEM Thessaloniki το 2018, εκπροσωπώντας και πάλι το πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, κερδίζοντας το ασημένιο μετάλλιο.

Καθοριστικής σημασίας για την ολοκλήρωση της ερευνητικής εργασίας των φοιτητών ήταν η συμβολή του υποψήφιου διδάκτορα του τμήματος Φυσικής Κοζαλάκη Κωνσταντίνου, ενώ επιστημονικά υπεύθυνοι ήταν ο αναπληρωτής καθηγητής τμήματος Ιατρικής Α.Π.Θ. Μιχαήλ Αϊβαλιώτης και ο καθηγητής τμήματος Βιολογίας Α.Π.Θ. Γεώργιος Μόσιαλος.

Μέλη:

Κριστίνε Χαναγκιάν - Τμήμα Βιοϊατρικών Επιστημών ΔΙ.Π.Α.Ε., Σοφία Μωυσιάδου - Τμήμα Βιολογίας Α.Π.Θ., Αλίκη Αθανασιάδου - Τμήμα Φυσικής Α.Π.Θ., Κυριακή Καραβά - Τμήμα Βιολογίας Α.Π.Θ., Χαράλαμπος Μαλαθούνης - Τμήμα Χημικών Μηχανικών Α.Π.Θ., Κωνσταντίνος Κοζαλάκης – Advisor διδακτορικός φοιτητής, Ιωάννης Μαλιούρης - Τμήμα Πληροφορικής Α.Π.Θ., Πλάτων Μεγαγιάννης - Τμήμα Ιατρικής Α.Π.Θ., Απόστολος Ιωαννίδης - Τμήμα Φαρμακευτικής Α.Π.Θ.

* Δημοσιεύτηκε στη "Θεσσαλονίκη" στις 5.12.2019.