ΑΠΟΨΕΙΣ

Οι έρευνες του ΟΟΣΑ που αφορούν την αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών συστημάτων στα κράτη μέλη του έχουν δεχτεί πολλές και δικαιολογημένες κριτικές. Οι κριτικές αυτές αφορούν τόσο τον μεθοδολογικό σχεδιασμό όσο και την σκοπιμότητα και τη φιλοσοφία τους. Πράγματι, ο ΟΟΣΑ ως οργανισμός που έχει ως μέλημά του την οικονομική ανάπτυξη θεωρεί ότι ο ρόλος των εκπαιδευτικών συστημάτων είναι να εξυπηρετούν τις απαιτήσεις της καπιταλιστικής οικονομίας. Πρόκειται για μια προσέγγιση που περιθωριοποιεί την ολιστική ανάπτυξη του ατόμου και αναδεικνύει τις «δεξιότητες απασχόλησης» ως το κεντρικό ζήτημα στη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής. Σε αυτό το πλαίσιο από τις προτάσεις του ΟΟΣΑ είναι αναμενόμενο να απουσιάζουν τόσο έννοιες όπως η χειραφέτηση όσο και ικανότητες όπως η κριτική σκέψη. Ωστόσο, ακόμη και αν υπάρχουν κριτικές σχετικά με τον προσανατολισμό μιας έρευνας, τα αποτελέσματά της είναι χρήσιμο να μελετώνται γιατί όλο και κάτι ενδιαφέρον μπορεί να περιέχουν.Για αρκετά χρόνια ο ΟΟΣΑ πέρα από την έρευνα PISA που αφορά αξιολόγηση της σχολικής εκπαίδευσης, υλοποιεί και την έρευνα PIACC που αφορά στην εκτίμηση των δεξιοτήτων του ενήλικου πληθυσμού. Η χώρα μας συμμετείχε στη δεύτερη φάση αυτής της έρευνας που ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2015 και τα αποτελέσματα της οποίας ανακοινώθηκαν το 2016. Η έρευνα αυτή έχει κυρίως συμβουλευτικό χαρακτήρα και δε δεσμεύει μια χώρα να προχωρήσει στην ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών. Αλλά τουλάχιστον υπάρχει η ελάχιστη υποχρέωση να δημοσιοποιηθούν τα αποτελέσματα για να μπορεί κανείς να τα μελετήσει ή ακόμη θα περίμενε κανείς  να σχολιαστούν τα ευρήματα από επίσημα χείλη.  Στην Ελλάδα σε αντίθεση με άλλες χώρες μέλη του ΟΟΣΑ, η έρευνα αυτή σχεδόν αποσιωπήθηκε. Ακόμη και σήμερα στις σχετικές ιστοσελίδες τόσο της ΓΓΔΒΜ όσο και του ΕΟΠΠΕΠ  υπάρχουν μόνο γενικές και αόριστες πληροφορίες που είναι μάλιστα ξεπερασμένες ενώ απουσιάζει κάθε συζήτηση ουσίας.  Εύλογα αναρωτιέται κανείς γιατί; Η απάντηση είναι επειδή τα ευρήματα της έρευνας αυτής δεν είναι ευχάριστα και προφανώς αναδεικνύουν τη διαχρονική αποτυχία της εκπαιδευτικής πολιτικής στον συγκεκριμένο τομέα. 

Συγκεκριμένα η έρευνα έδειξε τρία αρνητικά στοιχεία. Πρώτον, ότι το ποσοστό των ενηλίκων με υψηλό επίπεδο επάρκειας στις δεξιότητες του γραμματισμού και του αριθμητισμού είναι σημαντικά μικρότερο από το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ, ενώ η αναλογία ενηλίκων με χαμηλές επιδόσεις είναι πολύ μεγαλύτερη από το μέσο όρο.Δεύτερον, ότι οι πτυχιούχοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης έχουν χαμηλές επιδόσεις στην επίλυση προβλημάτων σε προηγμένα τεχνολογικά περιβάλλοντα (δηλαδή ψηφιακές δεξιότητες). Τρίτον ότι ενώ οι εργαζόμενοι στην χώρα μας χρησιμοποιούν τις δεξιότητές τους με την ίδια συχνότητα που τις χρησιμοποιεί ο μέσος όρος των εργαζομένων στις χώρες του ΟΟΣΑ, οι επιδόσεις τους δεν αμείβονται με ανάλογες αποδοχές.Το θετικό στοιχείο των αποτελεσμάτων εντοπίζεται στο ότι η Ελλάδα είναι μία από τις λίγες χώρες όπου οι γυναίκες έχουν υψηλότερες επιδόσεις από τους άνδρες στον γραμματισμό. Τέλος ένα ακόμη στοιχείο της έρευνας που πρέπει να συζητηθεί είναι το ότι η σύνδεση ανάμεσα στις υψηλές επιδόσεις γραμματισμού και την άποψη ότι το άτομο συμμετέχει και επηρεάζει τις πολιτικές διαδικασίες είναι περισσότερο έντονη από το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ, αλλά η σύνδεση με άλλα κοινωνικά αποτελέσματα όπως η εμπιστοσύνη στους θεσμούς, η συμμετοχή σε εθελοντικές δράσεις και η αντίληψη του ατόμου για την κατάσταση της υγείας του είναι μικρότερη.Όλα αυτά είναι αποτελέσματα μιας έρευνας από έναν συγκεκριμένο διεθνή οργανισμό που έχει συγκεκριμένο σκοπό, και ως τέτοια πρέπει να μελετηθούν. Ωστόσο, αρκετά από τα ευρήματα πρέπει να προβληματίσουν ιδίως εκείνους που χαράζουν την εθνική μας πολιτική στο πεδίο της εκπαίδευσης των ενηλίκων.

Για περισσότερες λεπτομέρειες δείτε εδώ