Τις αστείρευτες δυνατότητες της χώρας αλλά και την επιτακτική ανάγκη να στραφεί στην εξωστρέφεια και την καινοτομία μετασχηματίζοντας ριζικά το παραγωγικό της μοντέλο, χωρίς αυτό σε καμία περίπτωση να σημαίνει πως πρέπει να εγκαταλείψει τον τουρισμό, ανέδειξε για μία ακόμη φορά έρευνα του ΣΕΒΕ για τις εξαγωγικές επιδόσεις το διάστημα 2015-2019. Οι Έλληνες εξαγωγείς το 2019 κατέρριψαν νέο ρεκόρ καθώς η αξία των εξαγωγών ξεπέρασε τα 33 δισ. ευρώ. Τα σημάδια για το τρέχον έτος είναι αισιόδοξα με το… ανοσοποιητικό σύστημα των εξαγωγικών επιχειρήσεων να αντιστέκεται σθεναρά στις επιθέσεις της πανδημίας.

Το 2019 οι ελληνικές εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 1%, δηλαδή κατά 318,7 εκατ. συγκριτικά με το 2018 και διαμορφώθηκαν στα 33,4 δισ. ευρώ. Οι εισαγωγές προσέγγισαν τα 54,2 δισ. ευρώ με το εμπορικό έλλειμμα (εξαγωγές-εισαγωγές) να διευρύνεται περαιτέρω και να φτάνει τα 20,8 δισ. ευρώ το 2019. Η Ελλάδα εξάγει κυρίως πετρελαιοειδή (32% των εξαγωγών) και τρόφιμα (15,5%). Τα ελληνικά προϊόντα κατευθύνονται κυρίως σε Ιταλία, Γερμανία, Τουρκία, Κύπρο και Βουλγαρία.

Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις έχουν όλα τα φόντα να μετατραπούν σε κινητήριο δύναμη που θα πυροδοτήσει την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, παράγοντας καινοτόμα προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας, με τους πόρους που θα κατευθυνθούν στον παραγωγικό ιστό της χώρας από το ταμείο ανάκαμψης της ΕΕ να συμβάλλουν στην κατεύθυνση αυτή. Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων, Γιώργος Κωνσταντόπουλος επεσήμανε χαρακτηριστικά πως «κάθε χώρα που θέλει να πετύχει πρέπει να δίνει βάρος στην βιομηχανία και την παραγωγή, δεν μπορούμε να στηριζόμαστε μόνο στις υπηρεσίες».

Πέρα όμως από τα καλά νέα, ισχυρό προβληματισμό προκαλεί η συνεχιζόμενη

αύξηση του εμπορικού ελλείμματος (εξάγουμε λιγότερα από όσα εισάγουμε) αλλά και οι εντεινόμενες ανισότητες που παρατηρούνται ανάμεσα στις περιφερειακές ενότητες της χώρας.

Το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο «κρύβει» από πίσω του την ρίζα των παθογενειών της ελληνικής οικονομίας η οποία καταναλώνει εισαγόμενα προϊόντα προσφέροντας στους τουρίστες ήλιο και θάλασσα. Τα θεμέλια του σαθρού αυτού παραγωγικού μοντέλου κλονίστηκαν συθέμελα από την επέλαση της πανδημίας που κατέδειξε την σημασία της παραγωγικής αυτάρκειας μιας χώρας η οποία μπορεί να την θωρακίσει από τις εξωτερικές κρίσεις.

Το χάσμα μεταξύ κέντρου και περιφέρειας μεγαλώνει

Το μεγαλύτερο μερίδιο στις ελληνικές εξαγωγές διατήρησε και το 2019 η Περιφέρεια Αττικής με το σχετικό ποσοστό να διαμορφώνεται σε 53,4%, δηλαδή περισσότερες από τις μισές εξαγωγές της χώρας οφείλονται σε μία περιφέρεια με τους υπόλοιπους να ακολουθούν από… μακριά. Πιο συγκεκριμένα, οι εξαγωγές της περιφέρειας Αττικής αυξήθηκαν κατά 5,9% και διαμορφώθηκαν σε 17,8 δισ. το 2019 έναντι 16,8 δισ. το 2018, ενώ αντίστοιχη πορεία είχαν και οι εισαγωγές, οι οποίες διαμορφώθηκαν σε 37,4 δισ. το 2019, αυξημένες κατά 4,8%. Παράλληλα, η περιφέρεια Αττικής παρουσιάζει ένα σημαντικό έλλειμμα στο εμπορικό της ισοζύγιο, το οποίο διαμορφώθηκε σε 19,5 δισ. το 2019.

Την ίδια στιγμή, στο άλλο άκρο, η Δυτική Μακεδονία υστερεί δραματικά έναντι όλων των περιφερειών με την αξία των εξαγωγών της να φτάνει μετά βίας τα 309,4 εκατ. ευρώ το 2019. Καθίσταται σαφές πως το χάσμα μεταξύ της Αττικής και των υπόλοιπων περιφερειακών ενοτήτων τείνει να γίνει αγεφύρωτο με τις ανισότητες να χτυπάνε καμπάνες κινδύνου «φωνάζοντας» για εκ βάθρων αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου και προώθηση ενεργητικών πολιτικών ταχείας μείωσής τους για να αποτραπεί η… ταξική διαίρεση της χώρας σε πλούσιες και φτωχές περιοχές.

«Πετάει» η Κ. Μακεδονία

Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας απογείωσε τις επιδόσεις της κάνοντας εντυπωσιακό άλμα και αναρριχήθηκε στην δεύτερη θέση των ελληνικών εξαγωγών ξεπερνώντας την περιφέρεια Πελοποννήσου, καθώς κατέγραψε τη μεγαλύτερη αύξηση εξαγωγών στο διάστημα 2018-2019, η οποία ανήλθε σε 7,6%. Η ΠΚΜ εξάγει το 15,7% των ελληνικών προϊόντων με το 30% των τροφίμων που πουλάει η χώρα στις ξένες αγορές να προέρχεται από το «καλάθι» της Κ. Μακεδονίας.

Όπως σημείωσε και ο κ. Κωνσταντόπουλος, τα τρόφιμα έχουν ελπιδοφόρες προοπτικές περαιτέρω αύξησης των επιδόσεών τους στις διεθνείς αγορές, κάτι που διευρύνει τους ορίζοντες για τους εξαγωγείς της Κ. Μακεδονίας και κατά συνέπεια για την τοπική οικονομία.

Ακάθεκτοι οι εξαγωγείς παρά την πανδημία

Παρά τα σημαντικά προβλήματα και τις προκλήσεις που θέτει καθημερινά η συνεχιζόμενη εξάπλωση της πανδημίας, η πορεία των ελληνικών εξαγωγών για το 2020 χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα θετική, αποδεικνύοντας για ακόμη μία φορά ότι η εξωστρέφεια πρέπει να αποτελέσει τη βάση της εθνικής μας οικονομίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ και επεξεργάστηκε το Ινστιτούτο Εξαγωγικών Ερευνών και Σπουδών (ΙΕΕΣ) του ΣΕΒΕ, οι ελληνικές εξαγωγές εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών αυξήθηκαν κατά 3,5% το 2020 συγκριτικά με το 2019. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΕΒΕ, οι ενδείξεις και για το τρέχον έτος, αν και η αβεβαιότητα κυριαρχεί όσο ο ιός κρατά… όμηρο την παγκόσμια οικονομία, είναι ενθαρρυντικές. Παρά τα τεράστια εμπόδια που ορθώνει ο COVID, τα ελληνικά προϊόντα έφτασαν σε κάθε γωνιά της γης με τους εξαγωγείς να καταβάλλουν υπεράνθρωπες προσπάθειες.

Πιο αναλυτικά, τον Δεκέμβριο του 2020 οι ελληνικές εξαγωγές αγαθών διαμορφώθηκαν σε 2.979,8 εκατ. έναντι 2.907,8 εκατ. τον αντίστοιχο μήνα του 2019, με την αύξηση να ανέρχεται σε 72,0 εκατ., δηλαδή 2,5%. Αντίθετα, οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά 104,4 εκατ., δηλαδή 2,3%, ενώ και το εμπορικό έλλειμμα της χώρας για τον μήνα Δεκέμβριο μειώθηκε από 1.636,4 εκατ. πέρυσι σε 1.460,0 εκατ. φέτος.

Καθοριστικό ρόλο στην ανοδική πορεία των ελληνικών εξαγωγών για το 2020 είχαν οι κλάδοι των τροφίμων και των χημικών. Οι εξαγωγές τροφίμων κατέγραψαν αύξηση κατά 10,3%.

Αναλύοντας τις εξαγωγικές επιδόσεις των επιμέρους κλάδων, προκύπτει αδήριτη ανάγκη υποστήριξης και ενίσχυσης του βιομηχανικού τομέα, ο οποίος δέχθηκε καίριο πλήγμα από την πανδημία. Συγκεκριμένα, οι εξαγωγές των βιομηχανικών προϊόντων μειώθηκαν κατά 149,7 εκατ. ενώ και τα διάφορα βιομηχανικά προϊόντα κατέγραψαν μείωση εξαγωγών κατά 412,5 εκατ.