Παρανοήσεις από μαθητές και φοιτητές διαφορετικών ηλικιών, σχετικά με διάφορες πτυχές της ανθρώπινης αναπαραγωγής, διαπιστώθηκαν σε επισκόπηση της βιβλιογραφίας για το θέμα που παρουσιάστηκε στο 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Πανελλήνιας Ένωσης Βιοεπιστημόνων, στη Θεσσαλονίκη.

Σύμφωνα με τον επίκουρο καθηγητή στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Γεώργιο Αμπατζίδη, οι μαθητές, μέχρι την ηλικία των 11 ετών έχουν ήδη σχηματίσει μια θεμελιώδη κατανόηση για την ανθρώπινη αναπαραγωγή. Ωστόσο, όπως προέκυψε από τη βιβλιογραφική επισκόπηση που έγινε σε συνεργασία με την Πηνελόπη Παπαδοπούλου, καθηγήτρια του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, αγόρια και κορίτσια, άνδρες και γυναίκες, απαντώντας στο ερώτημα ποια είναι τα ανδρικά και τα γυναικεία αναπαραγωγικά όργανα, ανέφεραν λιγότερο συχνά ή και καθόλου τα εξωτερικά αναπαραγωγικά όργανα των γυναικών.

«Αυτό συμβαίνει ανεξάρτητα από το φύλο των συμμετεχόντων στις σχετικές έρευνες», εξηγεί ο κ. Αμπατζίδης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και προσθέτει ότι το ίδιο εύρημα εντοπίστηκε και σε έρευνα στην οποία συμμετείχε και ο ίδιος, με σκοπό την επιμόρφωση πτυχιούχων ώστε να διδάξουν στην εκπαίδευση. Στο ερώτημα γιατί συμβαίνει αυτό, ο επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας απαντάει ότι «γενικότερα, τα εξωτερικά γυναικεία αναπαραγωγικά όργανα δεν αναφέρονται εύκολα στα σχολικά βιβλία καθώς φαίνεται ότι από τη σχολική εκπαίδευση απουσιάζουν αναφορές στην έννοια της ευχαρίστησης και στον ρόλο της στην αναπαραγωγή».

«Έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι σε μια έρευνα που κάνουμε για τα σχολικά βιβλία διαφόρων ετών στην Ελλάδα (πάνω από εκατό σχολικά βιβλία Βιολογίας από τη συλλογή του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής από το 1890 μέχρι σήμερα), βρήκαμε ότι μόνο εννέα περιείχαν κεφάλαιο για την ανθρώπινη αναπαραγωγή και από αυτά, μόνο σε ένα σύγχρονο βιβλίο του Λυκείου παρουσιάζονται τα εξωτερικά αναπαραγωγικά όργανα της γυναίκας (αδένες, χείλη, κλειτορίδα κ.ά.) ενώ αναφέρονται συχνά τα εσωτερικά αναπαραγωγικά όργανα (μήτρα, σάλπιγγες κ.ά.)», σημειώνει, επισημαίνοντας ότι το θέμα αυτό «θεωρείται ταμπού και για τον λόγο αυτό το θέμα της ευχαρίστησης δεν τίθεται συχνά».

Από την άλλη πλευρά, ο κ. Αμπατζίδης επισημαίνει πως μία ακόμη παρανόηση για τη διαδικασία της ανθρώπινης αναπαραγωγής αφορά το πού γίνεται η σύλληψη. «Ακόμη και το πού γίνεται η σύλληψη δεν φαίνεται να το γνωρίζουν οι μαθητές. Συνήθως απαντούν στη μήτρα ή στις ωοθήκες και δεν απαντούν στη σάλπιγγα, που είναι η σωστή απάντηση», συμπληρώνει.

Παρόμοια ευρήματα σε έρευνες που έγιναν στη Σουηδία

Σε ό,τι αφορά τον ρόλο του εκπαιδευτικού πλαισίου στη κατανόηση της λειτουργίας του ανθρώπινου αναπαραγωγικού συστήματος, ο κ. Αμπατζίδης διευκρινίζει ότι αντίστοιχες παρανοήσεις με εκείνες που παρουσιάζονται στην Ελλάδα, παρουσιάζονται και σε έρευνες που έγιναν στη Σουηδία, όπου κι εκεί φαίνεται ότι παιδιά ηλικίας Γυμνασίου αλλά και νεαροί φοιτητές πιο εύκολα και σε μεγαλύτερη συχνότητα βρίσκουν τα αναπαραγωγικά όργανα του άνδρα παρά τα αναπαραγωγικά όργανα της γυναίκας.

Τι συμβαίνει στις μικρές ηλικίες;

«Στις μικρότερες ηλικίες, άλλωστε, παιδιά του νηπιαγωγείου και του δημοτικού συνήθως δυσκολεύονται να καταλάβουν τον ρόλο του πατέρα ή θεωρούν ότι το μωρό το έχει βάλει ο γιατρός στην κοιλιά της μητέρας. Συναντούμε τέτοιες απαντήσεις πιο πολύ στο νηπιαγωγείο. Επίσης υπάρχουν αναφορές, σύμφωνα με τις οποίες το παιδί έρχεται όταν το θέλει πολύ η μητέρα ή το στέλνει ακόμη και ο Θεός ή η Παναγία», σχολιάζει ο κ. Αμπατζίδης.

Στο πλαίσιο, τέλος, της διατύπωσης προτάσεων για αλλαγές στα σχετικά σχολικά βιβλία σημειώνει την ανάγκη να συμπεριλαμβάνονται σε αυτά τα εξωτερικά γυναικεία αναπαραγωγικά όργανα, άρα και η ευχαρίστηση ως κομμάτι της αναπαραγωγής. Συμπληρωματικά προτείνονται καλύτερες εκπαιδευτικές τεχνικές για να καταφέρουν οι μαθητές να οικοδομήσουν πιο σωστές αντιλήψεις για τη διαδικασία της ανθρώπινης αναπαραγωγής.