Κάποιοι πέρασαν στη σχολή που ονειρεύονταν, άλλοι θα συμβιβαστούν με μία σχολή δεύτερης ή τρίτης επιλογής, κάποιοι θα προσπαθήσουν ξανά του χρόνου και κάποιοι δεν μπήκαν καν στη διαδικασία. Η συνέχεια μπορεί να οδηγήσει τους νέους φοιτητές σε εντελώς διαφορετικούς επαγγελματικούς δρόμους από το αντικείμενο των σπουδών τους. Ένα είναι σίγουρο: οι πανελλήνιες είναι μόνο η αρχή και η συνέχεια μπορεί να κρύβει πολλές εκπλήξεις.
Τέσσερις επαγγελματίες, μια μηχανικός Υπολογιστών που ασχολείται με το μάρκετινγκ, ένας τεχνολόγος Ιατρικών Εργαστηρίων, που από τα ΤΕΙ κάνει έρευνα στο UCL για την ανάλυση δεδομένων στην έρευνα του καρκίνου, ένας αρχαιολόγος που εργάζεται ως ξεναγός και μια ψυχολόγος και λογοθεραπεύτρια που απέχουν άλλος λίγα, άλλος περισσότερα χρόνια από το «σημείο μηδέν» των πανελλαδικών και την περίοδο των φοιτητικών χρόνων γράφουν στο makthes.gr απευθυνόμενοι στους νέους φοιτητές αλλά και σε όσους δεν πέρασαν στις εξετάσεις και ψάχνουν τι θα κάνουν από εδώ και πέρα. Κάποιοι ανακάλυψαν ότι η σχολή δεν ήταν ακριβώς αυτό που πίστευαν. Πολλοί συνέχισαν να μην ξέρουν «τι ήθελαν να κάνουν όταν θα μεγαλώσουν» ακόμα και μετά την αποφοίτηση. Κάποιοι ανακάλυψαν ότι άλλες δεξιότητες που είχαν ήταν πιο χρήσιμες στην αγορά εργασίας. Και άλλοι διαπίστωσαν ότι μετά το πτυχίο τα ηνία παίρνει η ζωή και μπορεί να σε οδηγήσει σε άλλους δρόμους.
Βάσω Καλαϊτζίδου, business development manager, Skroutz
Να αλλάζεις κατεύθυνση όσες φορές χρειαστεί μέχρι να πεις «εδώ είμαι καλά»
Μία καθηγήτρια στο λύκειο μου είχε πει «μακριά από τη διαφήμιση, εκεί ο κόσμος πεινάει, θα χαθείς». Αν την είχα μπροστά μου, θα της έλεγα: «το λατρεύω, είμαι καλή σε αυτό, το θεωρώ πιο πολύ παιχνίδι παρά δουλειά, δεν υπάρχει περίπτωση να χαθώ». Και ασχολήθηκα με το Μάρκετινγκ
«Στα 31 μου δεν είμαι ακόμα απόλυτα σίγουρη τι θέλω να γίνω όταν μεγαλώσω. Εννοείται ότι ούτε στα 18 μου ήξερα. Ήξερα ότι έγραψα καλά στις πανελλήνιες. Ήξερα και ότι δεν υπάρχει τίποτα που να μου αρέσει αρκετά, για να πω με σιγουριά ‘αυτό θέλω να κάνω’. Οπότε με μια βαθιά ανάσα διάλεξα τη σχολή των Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών γιατί, λέει, έχει καλό όνομα, θα βρω εύκολα δουλειά, έχει υψηλή βάση, άρα θα έχει και υψηλό επίπεδο και μετά θα μπορώ να κάνω ό,τι θέλω. Για όλους τους λάθος λόγους δηλαδή. Ήξερα ότι μου αρέσει η τεχνολογία και φαντάστηκα ότι θα είναι μια πιο εξελιγμένη πληροφορική. Αμ δε!
Η σχολή αυτή, ειδικά στην αρχή της, είναι 80% μαθηματικά και φυσική -και σιχαίνομαι τη φυσική. Κάπου στο 5ο έτος συνειδητοποίησα ότι χρωστάω 32 από τα 61 μαθήματα για πτυχίο. Δηλαδή άλλα 5 χρόνια με το ρυθμό αυτό. Γεμάτα φυσική. Και δεν ξέρω αν το είπα, σιχαίνομαι τη φυσική. Έκατσα και υπολόγισα τότε ότι ο πιο σύντομος τρόπος να πάρω ένα, οποιοδήποτε πτυχίο, ήταν να στρωθώ και να την τελειώσω. Χρειάστηκε 10 φορές περισσότερο διάβασμα και πείσμα από τις πανελλήνιες, όμως κατάφερα να τη βγάλω στα 8 χρόνια. Επιτέλους...
Το καλό είναι ότι στο ενδιάμεσο βρήκα πράγματα που ‘θέλω να κάνω’. Βρήκα τις startups. Εταιρείες τεχνολογίας που ψάχνουν τον εαυτό τους ή με όρους αγοράς το ‘product-market fit’. Εταιρείες που συνεχώς αλλάζουν και χρειάζονται ανθρώπους που θέλουν συνεχώς να μαθαίνουν, να προσαρμόζονται και να εξελίσσονται με αυτές. Και ασχολήθηκα με Startups.
Βρήκα το μάρκετινγκ, που μου είχε πει μια καθηγήτριά μου στο λύκειο «μακριά από τη διαφήμιση, εκεί ο κόσμος πεινάει, θα χαθείς». Αν την είχα μπροστά μου θα της έλεγα: «το λατρεύω, είμαι καλή σε αυτό, το θεωρώ πιο πολύ παιχνίδι παρά δουλειά, δεν υπάρχει περίπτωση να χαθώ». Και ασχολήθηκα με το Μάρκετινγκ.
Βρήκα την οργάνωση που πάντα έκανα για μένα προσωπικά, να έχει εφαρμογή σε ολόκληρες εταιρείες. Ανακάλυψα ότι το να διοργανώσεις μια μικρή εκδήλωση δεν διαφέρει πολύ από τα πάρτι που έκανα μικρή για τους φίλους μου. Ότι το να είσαι τυπικός, να σκέφτεσαι τις λεπτομέρειες, να τηρείς χρονοδιαγράμματα και να μπορείς να ψάξεις πράγματα στο internet είναι πολύ πιο σημαντικά για την καλή οργάνωση μιας εταιρείας απ’ ό,τι οι τεχνικές γνώσεις. Και ασχολήθηκα με την Οργάνωση.
Βρήκα τη διοίκηση. Να ξεκινάς να πας μπροστά με ένα όραμα και να εμπνέεις ανθρώπους να δουλέψουν μαζί σου πάνω σε αυτό. Να αντιμετωπίζεις τα εμπόδια σαν κάτι αναμενόμενο και να επιμένεις κάθε μέρα σαν να είναι η πρώτη. Να κάνεις σχέδια, να τα αλλάζεις, να τα βλέπεις να υλοποιούνται, να δημιουργείς, να κάνεις τη ζωή των ανθρώπων ευκολότερη. Και ασχολήθηκα με τη Διοίκηση.
Βρήκα την ανάλυση δεδομένων. Να παρατηρείς συμπεριφορές, να σκέφτεσαι, να βγάζεις συμπεράσματα, να τα μετουσιώνεις σε προϊόν, να το βγάζεις στην παραγωγή, να βλέπεις το αποτέλεσμα της ανάλυσής σου να δουλεύει. Να μειώνεις την αβεβαιότητα σε κάθε σημαντική ή λιγότερο σημαντική απόφαση. Και ασχολήθηκα με την Ανάλυση.
Στη συνέντευξη για την τωρινή μου δουλειά με ρώτησαν: «Έχεις κάνει τόσα διαφορετικά πράγματα, πώς ξέρουμε ότι δεν θα φύγεις να πας να κάνεις κάτι άλλο σε έναν χρόνο;» και αυθόρμητα απάντησα ότι όλα όσα έκανα μέχρι τώρα ήταν κομμάτια ενός παζλ που με οδήγησαν εδώ και είμαι έτοιμη να το φτιάξω.
Εδώ και μερικούς μήνες είμαι business development manager στο Skroutz. Μαζί με την ομάδα μου, και την υπόλοιπη εταιρεία, ετοιμάζουμε την έκδοση του Skroutz για επαγγελματίες. Spoiler alert, είμαστε ήδη στον αέρα. Έχουμε δηλαδή κάτι σαν startup. Η καθημερινότητά μου έχει Ανάλυση, Οργάνωση, Διοίκηση και φυσικά, τα πάντα είναι Μάρκετινγκ. Βλέπεις;
Δεν ξέρω τι θέλω να γίνω όταν μεγαλώσω, αλλά ξέρω ότι εδώ που είμαι, είμαι καλά. Έφτασα με ελαφρώς ανορθόδοξο τρόπο, αλλά δεν έχω ιδέα με ποιον άλλον θα μπορούσα. Προσπάθησα να δημιουργώ ευκαιρίες, να δουλεύω σαν να είναι εντελώς δικό μου αυτό που φτιάχνω (που είναι δηλαδή), να περνάω καλά και να φεύγω όταν δεν μου αρέσει αυτό που κάνω, γιατί ξέρω ότι δεν θα γίνω ποτέ καλή σε αυτό.
Όποια και να είναι η πορεία, πιστεύω ότι σημασία έχει να την απολαμβάνεις. Όχι στο τέλος. Κάθε στιγμή. Να βλέπεις τον εαυτό σου να γίνεται καλύτερος σε κάτι που σου αρέσει. Κι αν δεν σου αρέσει αυτό που κάνεις, σε όποιο σημείο της πορείας κι αν είσαι, να ψάχνεις άλλα πράγματα, να διαβάζεις, να ρωτάς, να μαθαίνεις. Δεν υπάρχει μόνο ένα μονοπάτι, υπάρχουν χιλιάδες. Αν συγκέντρωνα την εμπειρία μου σε μια συμβουλή, αυτή θα ήταν: Συνέχισε να εξελίσσεσαι και να αλλάζεις κατεύθυνση όσες φορές χρειαστεί μέχρι να πεις ‘εδώ είμαι καλά’. Και μετά γίνε ο καλύτερος που μπορείς σε αυτό».
Νίκος Παπαχρήστου, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο UCL
Δοκιμάστε πολλές φορές, αποτύχετε άλλες τόσες, μην κλείνετε πόρτες
Ως μαθητής ήμουν απουσιολόγος και σημαιοφόρος. Πέρασα όμως με την τρίτη σε ένα τμήμα ΤΕΙ. Μάλλον κατά τύχη. Από τον Σεπτέμβριο θα βρίσκομαι στο UCL ως research fellow, συνεχίζοντας την έρευνά μου πάνω στην ανάλυση δεδομένων για την έρευνα στον καρκίνο. Ο δρόμος μου δεν ήταν πάντα ευθύς
«Αν μπορούσα να μιλήσω στον εαυτό μου πριν από 22 χρόνια, δεν είμαι σίγουρος τι θα ήθελα να του πω. Νομίζω πως θα ήθελα απλά να του πω την αλήθεια για ό,τι έζησα.
Κατ' αρχήν είμαι 40 χρόνων. Βρίσκομαι εδώ και 7 χρόνια στο εξωτερικό και από τον Σεπτέμβριο θα βρίσκομαι στο University College London ως research fellow, συνεχίζοντας, έως έναν βαθμό, κομμάτι της έρευνάς μου πάνω στην ανάλυση δεδομένων για την έρευνα στον καρκίνο. Ο δρόμος μου δεν ήταν πάντα ευθύς.
Ως μαθητής ήμουν απουσιολόγος και σημαιοφόρος. Πέρασα όμως με την τρίτη σε ένα τμήμα ΤΕΙ. Μάλλον κατά τύχη, μιας και την τρίτη φορά διάβασα σε μία νύχτα μισό βιβλίο βιολογίας, που αρνιόμουν πεισματικά να διαβάσω μέχρι τότε, και ήμουν τυχερός να πιάσω συνδυαστικές ερωτήσεις. Εδώ να σημειώσω πως δύο φορές στη ζωή μου χρειάστηκε να περάσω κάποια περιπέτεια υγείας. Το μεγαλύτερο μάθημα ήταν αυτές, και όχι απαραίτητα τα βιβλία.
Έχοντας την τύχη λοιπόν ως σύμμαχο, πέρασα στα Ιατρικά Εργαστήρια στο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης. Δεν είμαι σίγουρος αν αγαπούσα το αντικείμενο, γιατί είχα άλλα πράγματα στο μυαλό μου. Απλά αποφάσισα να το τελειώσω με μεγάλο βαθμό. Δεν καταλάβαινα τότε μέχρι πού μπορούσα να φτάσω ή τι άλλο θα μπορούσα να κάνω με το πτυχίο μου. Παράλληλα ασχολιόμουν με την πληροφορική και με πολυμέσα. Χομπίστικα.
Τελείωσαν οι σπουδές για το βασικό πτυχίο και έπρεπε να συνεχίσω να κάνω κάτι άλλο. Δεν ένιωθα πως είχα γεμίσει με γνώσεις ή δεξιότητες και έψαξα για ένα μεταπτυχιακό. Μετά το μεταπτυχιακό πήγα φαντάρος, μετά έπρεπε να βρω δουλειά. Είχα φτάσει ήδη τα 28 και δεν ήξερα τι ακριβώς θα ήθελα να κάνω.
Μέσω ΑΣΕΠ μπήκα σε ένα μεγάλο νοσοκομείο με το βασικό πτυχίο. Και πάλι δεν ήξερα αν μου αρέσει ακριβώς η συγκεκριμένη δουλειά, ήξερα όμως ότι ήθελα να δουλέψω και να γίνω καλύτερος. Ήξερα, επίσης, πως σε 5 χρόνια θα αφήσω τη συγκεκριμένη δουλειά, για να κάνω κάτι άλλο. Όπως και έγινε, πηγαίνοντας για ένα δεύτερο μεταπτυχιακό στο εξωτερικό, αλλάζοντας δύο χώρες και βλέποντας πώς λειτουργούν δύο σημαντικά πανεπιστήμια. Όλα αυτά στα 33 μου χρόνια, λίγο στα χαμένα, λίγο με φάρο με ελπίδα.
Πλέον ήμουν πιο κοντά σε αυτά που θα μου άρεσε να κάνω. Μου άρεσε η έρευνα, μου άρεσε να μαθαίνω καινούργια πράγματα. Περισσότερο από όλα όμως μου άρεσε πως άρχιζα να καταλαβαίνω πώς λειτουργεί ο κόσμος. Κάπου εδώ μου χτύπησε την πόρτα για δεύτερη φορά ένα πρόβλημα υγείας.
Τότε κατάλαβα πως σημασία δεν έχει να καταλάβω μόνο ή απαραίτητα πώς λειτουργεί ο κόσμος, αλλά κυρίως να καταλάβω πώς λειτουργεί ο κόσμος μέσα μου. Είχα πάρει τις αποφάσεις μου όταν ήδη είχα παραιτηθεί από το νοσοκομείο και το οποιοδήποτε πρόβλημα δεν θα με σταματούσε. Όχι, πριν τουλάχιστον προσπαθήσω να κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ.
Σε μάλλον κακή κατάσταση υγείας βρήκα μία προσφορά με υποτροφία για διδακτορικό. Συνέχισα να κάνω έρευνα, από υπηρεσίες υγείας σε πιο κλινικό επίπεδο πλέον. Με τη βοήθεια της ανάλυσης δεδομένων κατάλαβα καλύτερα πώς σκεφτόμαστε αλλά και πώς μπορεί να αρωσταίνουμε. Είχα κάποιες αξιόλογες δημοσιεύσεις, ενδιαφέροντα ταξίδια και γνωριμίες. Εξακολουθούσα να έχω την πείνα για κάτι παραπάνω.
Κάπως έτσι, έπειτα από 7 χρόνια από τα οποία 6 έμενα σε φοιτητικές και εργατικές εστίες, θα βρεθώ σε λίγες μέρες στο UCL. Άφησα μια σταθερή δουλειά, ένα μηχανάκι και ένα αμάξι, για κάτι καλύτερο. Σε αυτά τα 7 χρόνια γνώρισα πολλούς ανθρώπους. Πίσω από τις λαμπερές εικόνες των media θα βρείτε πάρα πολλές τέτοιες από όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου. Έχω ακούσει ζωντανές μαρτυρίες λαθρομεταναστών φοιτητών που πέρασαν πράγματα που ούτε μπορούμε να τα φανταστούμε. Το έκαναν όμως για ένα καλύτερο αύριο και δεν το έβαλαν κάτω.
Δεν γνωρίζω τι θα μπορούσα, ακριβώς να σας προσφέρω ως κουράγιο ή ελπίδα στις στιγμές αγωνίας, ή καλύτερα άγχους, που περνάτε. Εκείνο που κράτησε εμένα μέχρι τώρα ήταν η όρεξη για ζωή. Και η επιμονή/εμμονή να προσπαθώ παρ’ όλα τα λάθη μου ή τις αντιρρήσεις των άλλων.
Δεν χρειάζεται να φτάνουμε τον εαυτό μας στα άκρα, για να πετύχουμε κάτι. Ούτε να υπεραναλύουμε τις επιλογές μας. Δεν χρειάζεται, επίσης, να ξεχνάμε πως η ζωή περνάει και πως η εργασία είναι απλά ένα κομμάτι της ζωής μας. Αν θέλετε κάτι, δοκιμάστε. Δοκιμάστε πολλές φορές και αποτύχετε άλλες τόσες. Φροντίστε όμως να μαθαίνετε και να φροντίζετε τον εαυτό σας. Να είστε ευγνώμονες σε όσους σας δίνουν βοήθεια ή αγάπη και ποτέ μην κλείνετε πόρτες. Καλή τύχη και υγεία εύχομαι σε όλους σας. Η ζωή είναι, πάντα, τώρα».
Μπορεί να σπούδασες στο χημικό και να βρεθείς να κάνεις μεταπτυχιακό στη μουσειολογία, να πέρασες στο πολυτεχνείο και να ασχοληθείς με τις κοινωνικές επιστήμες, να απογοητεύτηκες από την είσοδό σου σε ένα επαρχιακό ΤΕΙ και να βρεθείς οινολόγος στη Γαλλία. Οι απογοητεύσεις θα έρθουν και δεν θα είναι λίγες, λίγες όμως δεν θα είναι και οι χαρές
«Έχουν περάσει περίπου 22 χρόνια από τότε που έδωσα πανελλήνιες εξετάσεις και ακόμα δεν έχω ξεπεράσει αυτό το συναίσθημα του άγχους και της νευρικότητας που ένιωθα -όσο και αν έλεγα ότι δεν με νοιάζει- τόσο έντονα τότε. Για αυτόν το λόγο κάθε χρόνο τέτοια εποχή, αν και σαραντάρης πλέον, βιώνω με το δικό μου τρόπο λίγο από το άγχος των παιδιών που περιμένουν με αγωνία την ανακοίνωση των βάσεων.
Ας πούμε πως εγώ ήμουν από τους τυχερούς, πέρασα στην πρώτη μου επιλογή, το τμήμα της Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ. Το είχα ξεκαθαρισμένο μέσα μου από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, πάντα ήθελα να γίνω αρχαιολόγος… Τελικά έγινα; Η απάντηση είναι και ναι και όχι… Δούλεψα ως συμβασιούχος αρχαιολόγος για περίπου 9 χρόνια, 9 χρόνια που αγάπησα και μίσησα. Ένιωσα το πολυπόθητο συναίσθημα της ανακάλυψης όταν μέσα από το έρεβος των αιώνων εμφανιζόταν ένας σκελετός συνοδευόμενος με τα κτερίσματά του, έχω ακόμα στα ρουθούνια μου τη μυρωδιά του φρεσκοσκαμμένου ανοιξιάτικου χώματος όταν έπιαναν δουλειά οι αξίνες των εργατών με το πρώτο φως του ήλιου, ο αναστοχασμός πάνω στη ζωή και το θάνατο που προέρχεται από τη διατάραξη που προκαλεί ο αρχαιολόγος όταν ουσιαστικά εισβάλλει στο χώρο της λήθης, στο χώρο αυτών που έφυγαν… Χους ει και εις χουν απελεύσει…
Αυτά μπορεί να ακούγονται ρομαντικά, αλλά για ένα πράγμα σας διαβεβαιώ, δεν είναι! Στη σχολή διδασκόμασταν -ανάμεσα σε πολλά και θαυμαστά- για την τέχνη του Φειδία, τα βυζαντινά ψηφιδωτά της Ραβέννας, τη νεολιθική επανάσταση και τις συνέπειές της, και όταν βγήκαμε να εργαστούμε, αντιμετωπίσαμε την πλεονεξία των εργολάβων, τα σφιχτά χρονοδιαγράμματα, την έλλειψη υλικοτεχνικής υποδομής, την παγωνιά και τον καύσωνα, που με ελάχιστα μέσα στοιχειώδους προστασίας προσπαθούσαμε να αντιμετωπίσουμε, τις έριδες και τις διχόνοιες,και μία συνεχή επισφάλεια για το εργασιακό μας μέλλον. Η πραγματικότητα απλά με ισοπέδωσε και από ό,τι ξέρω δεν είμαι ο μόνος.
Τι έκανα λοιπόν; Έκανα μεταπτυχιακό, ξεκίνησα διδακτορικό, έδωσα κατατακτήριες για το ιστορικό. Η αρχαιολογία δεν με άφηνε, με είχε τυλίξει βαθιά στα σαγηνευτικά της πλοκάμια…
Τι κάνω τώρα; Δουλεύω ως ξεναγός και όχι ως αρχαιολόγος τα τελευταία 5 χρόνια. Για αλλού ξεκινήσαμε λοιπόν και αλλού βρεθήκαμε… όπως και τόσοι άλλοι στη σύγχρονη Ελλάδα.
Αν είχα να πω κάτι στα παιδιά που έδωσαν πανελλήνιες και είτε πέρασαν στη σχολή που επιθυμούσαν είτε όχι, θα ήταν το εξής: Μη χολοσκάτε και μην αγχώνεστε, η εποχή μας είναι ένας μεταβαλλόμενος λαβύρινθος, οι πανελλήνιες δεν είναι το τέλος του κόσμου αλλά η αρχή ενός καινούργιου, το εποικοδόμημα της γνώσης είναι περισσότερο ενοποιημένο από ποτέ, ο δρόμος θα βρεθεί. Μπορεί να σπούδασες στο χημικό και να βρεθείς να κάνεις μεταπτυχιακό στη μουσειολογία, να πέρασες στο πολυτεχνείο και να ασχοληθείς με τις κοινωνικές επιστήμες, να απογοητεύτηκες από την είσοδό σου σε ένα επαρχιακό ΤΕΙ και να βρεθείς οινολόγος στη Γαλλία. Οι απογοητεύσεις θα έρθουν και δεν θα είναι λίγες, λίγες όμως δεν θα είναι και οι χαρές.
Και κάτι τελευταίο, είτε πέρασες στην Ιατρική του ΑΠΘ είτε σε επαρχιακό ΤΕΙ, είτε πουθενά και πήγες σε ιδιωτικό ΙΕΚ ή έψαξες άμεσα για δουλειά, μόνο αυτό: Ζήσε αυτά τα χρόνια με πάθος γιατί δεν είναι τυχαίο ότι όλοι συμφωνούν πως αυτά τα χρόνια (18-24) είναι τα καλύτερα. Ναι, ισχύει!».
Τι θα σας συμβεί από εδώ και πέρα; Κανείς δεν ξέρει!
Αν κάτι κατάλαβα από την ιστορία των πανελληνίων, το κυνήγι των πτυχίων και των περγαμηνών, είναι ότι τίποτα απολύτως από αυτά δεν είναι ούτε σίγουρο ούτε καθοριστικό για τη ζωή και την ευτυχία σου
«Λίγα λόγια για το τι θα σας συμβεί από εδώ και πέρα: κανείς δεν ξέρει! Εγώ άλλα πράγματα είχα στο μυαλό μου όταν έφτιαχνα το μηχανογραφικό, αλλού βρέθηκα, στα μισά αποφάσισα ότι δεν μου ταιριάζει, κάπου κι ένας τότε έρωτας με κράταγε στα Γιάννινα, ε, μην τα πολυλογώ, βρέθηκα με ένα πτυχίο ψυχολογίας από τη φιλοσοφική (όπως το βλέπετε: Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας Ιωαννίνων, βεβαίως και μάλιστα) και ένα πτυχίο λογοθεραπείας στα Γιάννινα επίσης (το οποίο αργότερα διαπίστωσα ότι είναι λιγότερο από ένα μεταπτυχιακό. Αλλά αυτά είναι τυπικότητες). Αυτά όλα τα γράφω στην Αγγλία, όπου κάνω αξιολογήσεις πλαισίων και διαχείριση κρίσεων για άτομα που δουλεύουν με εσωτερικούς φροντιστές. Ε, αυτό, ούτε κι εγώ το περίμενα! Αν κάτι κατάλαβα από την ιστορία των πανελληνίων, το κυνήγι των πτυχίων και των περγαμηνών, είναι ότι τίποτα απολύτως από αυτά δεν είναι ούτε σίγουρο ούτε καθοριστικό για τη ζωή και την ευτυχία σου. Η οικονομία είναι τόσο εύθραυστη, που κανένας δεν σου εγγυάται ότι θα επιβιώσεις, όσο καλός κι αν είσαι στη δουλειά σου. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τελείωσε και η ζωή! Κάνε ένα βήμα στο πλάι. Όλα θα ξαναγίνουν.
Όταν πρωτοέπιασα δουλειά πριν από δέκα χρόνια ως λογοθεραπεύτρια, πληρωνόμουν από τους γονείς, εκείνοι από τον ασφαλιστικό τους φορέα, η μηνιαία κίνηση ευνοούσε ένα σωστό ρυθμό θεραπείας, όλοι ήμασταν καλά. Και στο δικό μου κλάδο, να επισημάνω, ότι όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά, κυρίως δεν πάνε καλά για τον θεραπευόμενο, όχι για τον θεραπευτή. Όσοι θέλετε να ακολουθήσετε το επάγγελμα, ετοιμαστείτε! Έχουμε να δώσουμε αγώνες για την ειδική αγωγή, στον καιρό της ύφεσης. Διότι δεν πρόκειται για κρίση, η κρίση έχει χαρακτήρα επεισοδιακό και εμείς παλεύουμε για τα παιδιά μας πάνω από δύο χρόνια τώρα. Κάνοντας βήματα στο πλάι, χωρίς να χάνουμε το κέφι μας και αναζητώντας συνεχώς καινούριες, βιώσιμες προτάσεις και λύσεις πάνω στο αντικείμενο της λογοθεραπείας. Όσοι θέλετε να μας κάνετε παρέα, πολύ θα χαρούμε! Σηκώστε τα μανίκια σας κι ελάτε!».
Κάποιοι πέρασαν στη σχολή που ονειρεύονταν, άλλοι θα συμβιβαστούν με μία σχολή δεύτερης ή τρίτης επιλογής, κάποιοι θα προσπαθήσουν ξανά του χρόνου και κάποιοι δεν μπήκαν καν στη διαδικασία. Η συνέχεια μπορεί να οδηγήσει τους νέους φοιτητές σε εντελώς διαφορετικούς επαγγελματικούς δρόμους από το αντικείμενο των σπουδών τους. Ένα είναι σίγουρο: οι πανελλήνιες είναι μόνο η αρχή και η συνέχεια μπορεί να κρύβει πολλές εκπλήξεις.
Τέσσερις επαγγελματίες, μια μηχανικός Υπολογιστών που ασχολείται με το μάρκετινγκ, ένας τεχνολόγος Ιατρικών Εργαστηρίων, που από τα ΤΕΙ κάνει έρευνα στο UCL για την ανάλυση δεδομένων στην έρευνα του καρκίνου, ένας αρχαιολόγος που εργάζεται ως ξεναγός και μια ψυχολόγος και λογοθεραπεύτρια που απέχουν άλλος λίγα, άλλος περισσότερα χρόνια από το «σημείο μηδέν» των πανελλαδικών και την περίοδο των φοιτητικών χρόνων γράφουν στο makthes.gr απευθυνόμενοι στους νέους φοιτητές αλλά και σε όσους δεν πέρασαν στις εξετάσεις και ψάχνουν τι θα κάνουν από εδώ και πέρα. Κάποιοι ανακάλυψαν ότι η σχολή δεν ήταν ακριβώς αυτό που πίστευαν. Πολλοί συνέχισαν να μην ξέρουν «τι ήθελαν να κάνουν όταν θα μεγαλώσουν» ακόμα και μετά την αποφοίτηση. Κάποιοι ανακάλυψαν ότι άλλες δεξιότητες που είχαν ήταν πιο χρήσιμες στην αγορά εργασίας. Και άλλοι διαπίστωσαν ότι μετά το πτυχίο τα ηνία παίρνει η ζωή και μπορεί να σε οδηγήσει σε άλλους δρόμους.
Βάσω Καλαϊτζίδου, business development manager, Skroutz
Να αλλάζεις κατεύθυνση όσες φορές χρειαστεί μέχρι να πεις «εδώ είμαι καλά»
Μία καθηγήτρια στο λύκειο μου είχε πει «μακριά από τη διαφήμιση, εκεί ο κόσμος πεινάει, θα χαθείς». Αν την είχα μπροστά μου, θα της έλεγα: «το λατρεύω, είμαι καλή σε αυτό, το θεωρώ πιο πολύ παιχνίδι παρά δουλειά, δεν υπάρχει περίπτωση να χαθώ». Και ασχολήθηκα με το Μάρκετινγκ
«Στα 31 μου δεν είμαι ακόμα απόλυτα σίγουρη τι θέλω να γίνω όταν μεγαλώσω. Εννοείται ότι ούτε στα 18 μου ήξερα. Ήξερα ότι έγραψα καλά στις πανελλήνιες. Ήξερα και ότι δεν υπάρχει τίποτα που να μου αρέσει αρκετά, για να πω με σιγουριά ‘αυτό θέλω να κάνω’. Οπότε με μια βαθιά ανάσα διάλεξα τη σχολή των Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών γιατί, λέει, έχει καλό όνομα, θα βρω εύκολα δουλειά, έχει υψηλή βάση, άρα θα έχει και υψηλό επίπεδο και μετά θα μπορώ να κάνω ό,τι θέλω. Για όλους τους λάθος λόγους δηλαδή. Ήξερα ότι μου αρέσει η τεχνολογία και φαντάστηκα ότι θα είναι μια πιο εξελιγμένη πληροφορική. Αμ δε!
Η σχολή αυτή, ειδικά στην αρχή της, είναι 80% μαθηματικά και φυσική -και σιχαίνομαι τη φυσική. Κάπου στο 5ο έτος συνειδητοποίησα ότι χρωστάω 32 από τα 61 μαθήματα για πτυχίο. Δηλαδή άλλα 5 χρόνια με το ρυθμό αυτό. Γεμάτα φυσική. Και δεν ξέρω αν το είπα, σιχαίνομαι τη φυσική. Έκατσα και υπολόγισα τότε ότι ο πιο σύντομος τρόπος να πάρω ένα, οποιοδήποτε πτυχίο, ήταν να στρωθώ και να την τελειώσω. Χρειάστηκε 10 φορές περισσότερο διάβασμα και πείσμα από τις πανελλήνιες, όμως κατάφερα να τη βγάλω στα 8 χρόνια. Επιτέλους...
Το καλό είναι ότι στο ενδιάμεσο βρήκα πράγματα που ‘θέλω να κάνω’. Βρήκα τις startups. Εταιρείες τεχνολογίας που ψάχνουν τον εαυτό τους ή με όρους αγοράς το ‘product-market fit’. Εταιρείες που συνεχώς αλλάζουν και χρειάζονται ανθρώπους που θέλουν συνεχώς να μαθαίνουν, να προσαρμόζονται και να εξελίσσονται με αυτές. Και ασχολήθηκα με Startups.
Βρήκα το μάρκετινγκ, που μου είχε πει μια καθηγήτριά μου στο λύκειο «μακριά από τη διαφήμιση, εκεί ο κόσμος πεινάει, θα χαθείς». Αν την είχα μπροστά μου θα της έλεγα: «το λατρεύω, είμαι καλή σε αυτό, το θεωρώ πιο πολύ παιχνίδι παρά δουλειά, δεν υπάρχει περίπτωση να χαθώ». Και ασχολήθηκα με το Μάρκετινγκ.
Βρήκα την οργάνωση που πάντα έκανα για μένα προσωπικά, να έχει εφαρμογή σε ολόκληρες εταιρείες. Ανακάλυψα ότι το να διοργανώσεις μια μικρή εκδήλωση δεν διαφέρει πολύ από τα πάρτι που έκανα μικρή για τους φίλους μου. Ότι το να είσαι τυπικός, να σκέφτεσαι τις λεπτομέρειες, να τηρείς χρονοδιαγράμματα και να μπορείς να ψάξεις πράγματα στο internet είναι πολύ πιο σημαντικά για την καλή οργάνωση μιας εταιρείας απ’ ό,τι οι τεχνικές γνώσεις. Και ασχολήθηκα με την Οργάνωση.
Βρήκα τη διοίκηση. Να ξεκινάς να πας μπροστά με ένα όραμα και να εμπνέεις ανθρώπους να δουλέψουν μαζί σου πάνω σε αυτό. Να αντιμετωπίζεις τα εμπόδια σαν κάτι αναμενόμενο και να επιμένεις κάθε μέρα σαν να είναι η πρώτη. Να κάνεις σχέδια, να τα αλλάζεις, να τα βλέπεις να υλοποιούνται, να δημιουργείς, να κάνεις τη ζωή των ανθρώπων ευκολότερη. Και ασχολήθηκα με τη Διοίκηση.
Βρήκα την ανάλυση δεδομένων. Να παρατηρείς συμπεριφορές, να σκέφτεσαι, να βγάζεις συμπεράσματα, να τα μετουσιώνεις σε προϊόν, να το βγάζεις στην παραγωγή, να βλέπεις το αποτέλεσμα της ανάλυσής σου να δουλεύει. Να μειώνεις την αβεβαιότητα σε κάθε σημαντική ή λιγότερο σημαντική απόφαση. Και ασχολήθηκα με την Ανάλυση.
Στη συνέντευξη για την τωρινή μου δουλειά με ρώτησαν: «Έχεις κάνει τόσα διαφορετικά πράγματα, πώς ξέρουμε ότι δεν θα φύγεις να πας να κάνεις κάτι άλλο σε έναν χρόνο;» και αυθόρμητα απάντησα ότι όλα όσα έκανα μέχρι τώρα ήταν κομμάτια ενός παζλ που με οδήγησαν εδώ και είμαι έτοιμη να το φτιάξω.
Εδώ και μερικούς μήνες είμαι business development manager στο Skroutz. Μαζί με την ομάδα μου, και την υπόλοιπη εταιρεία, ετοιμάζουμε την έκδοση του Skroutz για επαγγελματίες. Spoiler alert, είμαστε ήδη στον αέρα. Έχουμε δηλαδή κάτι σαν startup. Η καθημερινότητά μου έχει Ανάλυση, Οργάνωση, Διοίκηση και φυσικά, τα πάντα είναι Μάρκετινγκ. Βλέπεις;
Δεν ξέρω τι θέλω να γίνω όταν μεγαλώσω, αλλά ξέρω ότι εδώ που είμαι, είμαι καλά. Έφτασα με ελαφρώς ανορθόδοξο τρόπο, αλλά δεν έχω ιδέα με ποιον άλλον θα μπορούσα. Προσπάθησα να δημιουργώ ευκαιρίες, να δουλεύω σαν να είναι εντελώς δικό μου αυτό που φτιάχνω (που είναι δηλαδή), να περνάω καλά και να φεύγω όταν δεν μου αρέσει αυτό που κάνω, γιατί ξέρω ότι δεν θα γίνω ποτέ καλή σε αυτό.
Όποια και να είναι η πορεία, πιστεύω ότι σημασία έχει να την απολαμβάνεις. Όχι στο τέλος. Κάθε στιγμή. Να βλέπεις τον εαυτό σου να γίνεται καλύτερος σε κάτι που σου αρέσει. Κι αν δεν σου αρέσει αυτό που κάνεις, σε όποιο σημείο της πορείας κι αν είσαι, να ψάχνεις άλλα πράγματα, να διαβάζεις, να ρωτάς, να μαθαίνεις. Δεν υπάρχει μόνο ένα μονοπάτι, υπάρχουν χιλιάδες. Αν συγκέντρωνα την εμπειρία μου σε μια συμβουλή, αυτή θα ήταν: Συνέχισε να εξελίσσεσαι και να αλλάζεις κατεύθυνση όσες φορές χρειαστεί μέχρι να πεις ‘εδώ είμαι καλά’. Και μετά γίνε ο καλύτερος που μπορείς σε αυτό».
Νίκος Παπαχρήστου, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο UCL
Δοκιμάστε πολλές φορές, αποτύχετε άλλες τόσες, μην κλείνετε πόρτες
Ως μαθητής ήμουν απουσιολόγος και σημαιοφόρος. Πέρασα όμως με την τρίτη σε ένα τμήμα ΤΕΙ. Μάλλον κατά τύχη. Από τον Σεπτέμβριο θα βρίσκομαι στο UCL ως research fellow, συνεχίζοντας την έρευνά μου πάνω στην ανάλυση δεδομένων για την έρευνα στον καρκίνο. Ο δρόμος μου δεν ήταν πάντα ευθύς
«Αν μπορούσα να μιλήσω στον εαυτό μου πριν από 22 χρόνια, δεν είμαι σίγουρος τι θα ήθελα να του πω. Νομίζω πως θα ήθελα απλά να του πω την αλήθεια για ό,τι έζησα.
Κατ' αρχήν είμαι 40 χρόνων. Βρίσκομαι εδώ και 7 χρόνια στο εξωτερικό και από τον Σεπτέμβριο θα βρίσκομαι στο University College London ως research fellow, συνεχίζοντας, έως έναν βαθμό, κομμάτι της έρευνάς μου πάνω στην ανάλυση δεδομένων για την έρευνα στον καρκίνο. Ο δρόμος μου δεν ήταν πάντα ευθύς.
Ως μαθητής ήμουν απουσιολόγος και σημαιοφόρος. Πέρασα όμως με την τρίτη σε ένα τμήμα ΤΕΙ. Μάλλον κατά τύχη, μιας και την τρίτη φορά διάβασα σε μία νύχτα μισό βιβλίο βιολογίας, που αρνιόμουν πεισματικά να διαβάσω μέχρι τότε, και ήμουν τυχερός να πιάσω συνδυαστικές ερωτήσεις. Εδώ να σημειώσω πως δύο φορές στη ζωή μου χρειάστηκε να περάσω κάποια περιπέτεια υγείας. Το μεγαλύτερο μάθημα ήταν αυτές, και όχι απαραίτητα τα βιβλία.
Έχοντας την τύχη λοιπόν ως σύμμαχο, πέρασα στα Ιατρικά Εργαστήρια στο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης. Δεν είμαι σίγουρος αν αγαπούσα το αντικείμενο, γιατί είχα άλλα πράγματα στο μυαλό μου. Απλά αποφάσισα να το τελειώσω με μεγάλο βαθμό. Δεν καταλάβαινα τότε μέχρι πού μπορούσα να φτάσω ή τι άλλο θα μπορούσα να κάνω με το πτυχίο μου. Παράλληλα ασχολιόμουν με την πληροφορική και με πολυμέσα. Χομπίστικα.
Τελείωσαν οι σπουδές για το βασικό πτυχίο και έπρεπε να συνεχίσω να κάνω κάτι άλλο. Δεν ένιωθα πως είχα γεμίσει με γνώσεις ή δεξιότητες και έψαξα για ένα μεταπτυχιακό. Μετά το μεταπτυχιακό πήγα φαντάρος, μετά έπρεπε να βρω δουλειά. Είχα φτάσει ήδη τα 28 και δεν ήξερα τι ακριβώς θα ήθελα να κάνω.
Μέσω ΑΣΕΠ μπήκα σε ένα μεγάλο νοσοκομείο με το βασικό πτυχίο. Και πάλι δεν ήξερα αν μου αρέσει ακριβώς η συγκεκριμένη δουλειά, ήξερα όμως ότι ήθελα να δουλέψω και να γίνω καλύτερος. Ήξερα, επίσης, πως σε 5 χρόνια θα αφήσω τη συγκεκριμένη δουλειά, για να κάνω κάτι άλλο. Όπως και έγινε, πηγαίνοντας για ένα δεύτερο μεταπτυχιακό στο εξωτερικό, αλλάζοντας δύο χώρες και βλέποντας πώς λειτουργούν δύο σημαντικά πανεπιστήμια. Όλα αυτά στα 33 μου χρόνια, λίγο στα χαμένα, λίγο με φάρο με ελπίδα.
Πλέον ήμουν πιο κοντά σε αυτά που θα μου άρεσε να κάνω. Μου άρεσε η έρευνα, μου άρεσε να μαθαίνω καινούργια πράγματα. Περισσότερο από όλα όμως μου άρεσε πως άρχιζα να καταλαβαίνω πώς λειτουργεί ο κόσμος. Κάπου εδώ μου χτύπησε την πόρτα για δεύτερη φορά ένα πρόβλημα υγείας.
Τότε κατάλαβα πως σημασία δεν έχει να καταλάβω μόνο ή απαραίτητα πώς λειτουργεί ο κόσμος, αλλά κυρίως να καταλάβω πώς λειτουργεί ο κόσμος μέσα μου. Είχα πάρει τις αποφάσεις μου όταν ήδη είχα παραιτηθεί από το νοσοκομείο και το οποιοδήποτε πρόβλημα δεν θα με σταματούσε. Όχι, πριν τουλάχιστον προσπαθήσω να κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ.
Σε μάλλον κακή κατάσταση υγείας βρήκα μία προσφορά με υποτροφία για διδακτορικό. Συνέχισα να κάνω έρευνα, από υπηρεσίες υγείας σε πιο κλινικό επίπεδο πλέον. Με τη βοήθεια της ανάλυσης δεδομένων κατάλαβα καλύτερα πώς σκεφτόμαστε αλλά και πώς μπορεί να αρωσταίνουμε. Είχα κάποιες αξιόλογες δημοσιεύσεις, ενδιαφέροντα ταξίδια και γνωριμίες. Εξακολουθούσα να έχω την πείνα για κάτι παραπάνω.
Κάπως έτσι, έπειτα από 7 χρόνια από τα οποία 6 έμενα σε φοιτητικές και εργατικές εστίες, θα βρεθώ σε λίγες μέρες στο UCL. Άφησα μια σταθερή δουλειά, ένα μηχανάκι και ένα αμάξι, για κάτι καλύτερο. Σε αυτά τα 7 χρόνια γνώρισα πολλούς ανθρώπους. Πίσω από τις λαμπερές εικόνες των media θα βρείτε πάρα πολλές τέτοιες από όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου. Έχω ακούσει ζωντανές μαρτυρίες λαθρομεταναστών φοιτητών που πέρασαν πράγματα που ούτε μπορούμε να τα φανταστούμε. Το έκαναν όμως για ένα καλύτερο αύριο και δεν το έβαλαν κάτω.
Δεν γνωρίζω τι θα μπορούσα, ακριβώς να σας προσφέρω ως κουράγιο ή ελπίδα στις στιγμές αγωνίας, ή καλύτερα άγχους, που περνάτε. Εκείνο που κράτησε εμένα μέχρι τώρα ήταν η όρεξη για ζωή. Και η επιμονή/εμμονή να προσπαθώ παρ’ όλα τα λάθη μου ή τις αντιρρήσεις των άλλων.
Δεν χρειάζεται να φτάνουμε τον εαυτό μας στα άκρα, για να πετύχουμε κάτι. Ούτε να υπεραναλύουμε τις επιλογές μας. Δεν χρειάζεται, επίσης, να ξεχνάμε πως η ζωή περνάει και πως η εργασία είναι απλά ένα κομμάτι της ζωής μας. Αν θέλετε κάτι, δοκιμάστε. Δοκιμάστε πολλές φορές και αποτύχετε άλλες τόσες. Φροντίστε όμως να μαθαίνετε και να φροντίζετε τον εαυτό σας. Να είστε ευγνώμονες σε όσους σας δίνουν βοήθεια ή αγάπη και ποτέ μην κλείνετε πόρτες. Καλή τύχη και υγεία εύχομαι σε όλους σας. Η ζωή είναι, πάντα, τώρα».
Μπορεί να σπούδασες στο χημικό και να βρεθείς να κάνεις μεταπτυχιακό στη μουσειολογία, να πέρασες στο πολυτεχνείο και να ασχοληθείς με τις κοινωνικές επιστήμες, να απογοητεύτηκες από την είσοδό σου σε ένα επαρχιακό ΤΕΙ και να βρεθείς οινολόγος στη Γαλλία. Οι απογοητεύσεις θα έρθουν και δεν θα είναι λίγες, λίγες όμως δεν θα είναι και οι χαρές
«Έχουν περάσει περίπου 22 χρόνια από τότε που έδωσα πανελλήνιες εξετάσεις και ακόμα δεν έχω ξεπεράσει αυτό το συναίσθημα του άγχους και της νευρικότητας που ένιωθα -όσο και αν έλεγα ότι δεν με νοιάζει- τόσο έντονα τότε. Για αυτόν το λόγο κάθε χρόνο τέτοια εποχή, αν και σαραντάρης πλέον, βιώνω με το δικό μου τρόπο λίγο από το άγχος των παιδιών που περιμένουν με αγωνία την ανακοίνωση των βάσεων.
Ας πούμε πως εγώ ήμουν από τους τυχερούς, πέρασα στην πρώτη μου επιλογή, το τμήμα της Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ. Το είχα ξεκαθαρισμένο μέσα μου από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, πάντα ήθελα να γίνω αρχαιολόγος… Τελικά έγινα; Η απάντηση είναι και ναι και όχι… Δούλεψα ως συμβασιούχος αρχαιολόγος για περίπου 9 χρόνια, 9 χρόνια που αγάπησα και μίσησα. Ένιωσα το πολυπόθητο συναίσθημα της ανακάλυψης όταν μέσα από το έρεβος των αιώνων εμφανιζόταν ένας σκελετός συνοδευόμενος με τα κτερίσματά του, έχω ακόμα στα ρουθούνια μου τη μυρωδιά του φρεσκοσκαμμένου ανοιξιάτικου χώματος όταν έπιαναν δουλειά οι αξίνες των εργατών με το πρώτο φως του ήλιου, ο αναστοχασμός πάνω στη ζωή και το θάνατο που προέρχεται από τη διατάραξη που προκαλεί ο αρχαιολόγος όταν ουσιαστικά εισβάλλει στο χώρο της λήθης, στο χώρο αυτών που έφυγαν… Χους ει και εις χουν απελεύσει…
Αυτά μπορεί να ακούγονται ρομαντικά, αλλά για ένα πράγμα σας διαβεβαιώ, δεν είναι! Στη σχολή διδασκόμασταν -ανάμεσα σε πολλά και θαυμαστά- για την τέχνη του Φειδία, τα βυζαντινά ψηφιδωτά της Ραβέννας, τη νεολιθική επανάσταση και τις συνέπειές της, και όταν βγήκαμε να εργαστούμε, αντιμετωπίσαμε την πλεονεξία των εργολάβων, τα σφιχτά χρονοδιαγράμματα, την έλλειψη υλικοτεχνικής υποδομής, την παγωνιά και τον καύσωνα, που με ελάχιστα μέσα στοιχειώδους προστασίας προσπαθούσαμε να αντιμετωπίσουμε, τις έριδες και τις διχόνοιες,και μία συνεχή επισφάλεια για το εργασιακό μας μέλλον. Η πραγματικότητα απλά με ισοπέδωσε και από ό,τι ξέρω δεν είμαι ο μόνος.
Τι έκανα λοιπόν; Έκανα μεταπτυχιακό, ξεκίνησα διδακτορικό, έδωσα κατατακτήριες για το ιστορικό. Η αρχαιολογία δεν με άφηνε, με είχε τυλίξει βαθιά στα σαγηνευτικά της πλοκάμια…
Τι κάνω τώρα; Δουλεύω ως ξεναγός και όχι ως αρχαιολόγος τα τελευταία 5 χρόνια. Για αλλού ξεκινήσαμε λοιπόν και αλλού βρεθήκαμε… όπως και τόσοι άλλοι στη σύγχρονη Ελλάδα.
Αν είχα να πω κάτι στα παιδιά που έδωσαν πανελλήνιες και είτε πέρασαν στη σχολή που επιθυμούσαν είτε όχι, θα ήταν το εξής: Μη χολοσκάτε και μην αγχώνεστε, η εποχή μας είναι ένας μεταβαλλόμενος λαβύρινθος, οι πανελλήνιες δεν είναι το τέλος του κόσμου αλλά η αρχή ενός καινούργιου, το εποικοδόμημα της γνώσης είναι περισσότερο ενοποιημένο από ποτέ, ο δρόμος θα βρεθεί. Μπορεί να σπούδασες στο χημικό και να βρεθείς να κάνεις μεταπτυχιακό στη μουσειολογία, να πέρασες στο πολυτεχνείο και να ασχοληθείς με τις κοινωνικές επιστήμες, να απογοητεύτηκες από την είσοδό σου σε ένα επαρχιακό ΤΕΙ και να βρεθείς οινολόγος στη Γαλλία. Οι απογοητεύσεις θα έρθουν και δεν θα είναι λίγες, λίγες όμως δεν θα είναι και οι χαρές.
Και κάτι τελευταίο, είτε πέρασες στην Ιατρική του ΑΠΘ είτε σε επαρχιακό ΤΕΙ, είτε πουθενά και πήγες σε ιδιωτικό ΙΕΚ ή έψαξες άμεσα για δουλειά, μόνο αυτό: Ζήσε αυτά τα χρόνια με πάθος γιατί δεν είναι τυχαίο ότι όλοι συμφωνούν πως αυτά τα χρόνια (18-24) είναι τα καλύτερα. Ναι, ισχύει!».
Τι θα σας συμβεί από εδώ και πέρα; Κανείς δεν ξέρει!
Αν κάτι κατάλαβα από την ιστορία των πανελληνίων, το κυνήγι των πτυχίων και των περγαμηνών, είναι ότι τίποτα απολύτως από αυτά δεν είναι ούτε σίγουρο ούτε καθοριστικό για τη ζωή και την ευτυχία σου
«Λίγα λόγια για το τι θα σας συμβεί από εδώ και πέρα: κανείς δεν ξέρει! Εγώ άλλα πράγματα είχα στο μυαλό μου όταν έφτιαχνα το μηχανογραφικό, αλλού βρέθηκα, στα μισά αποφάσισα ότι δεν μου ταιριάζει, κάπου κι ένας τότε έρωτας με κράταγε στα Γιάννινα, ε, μην τα πολυλογώ, βρέθηκα με ένα πτυχίο ψυχολογίας από τη φιλοσοφική (όπως το βλέπετε: Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας Ιωαννίνων, βεβαίως και μάλιστα) και ένα πτυχίο λογοθεραπείας στα Γιάννινα επίσης (το οποίο αργότερα διαπίστωσα ότι είναι λιγότερο από ένα μεταπτυχιακό. Αλλά αυτά είναι τυπικότητες). Αυτά όλα τα γράφω στην Αγγλία, όπου κάνω αξιολογήσεις πλαισίων και διαχείριση κρίσεων για άτομα που δουλεύουν με εσωτερικούς φροντιστές. Ε, αυτό, ούτε κι εγώ το περίμενα! Αν κάτι κατάλαβα από την ιστορία των πανελληνίων, το κυνήγι των πτυχίων και των περγαμηνών, είναι ότι τίποτα απολύτως από αυτά δεν είναι ούτε σίγουρο ούτε καθοριστικό για τη ζωή και την ευτυχία σου. Η οικονομία είναι τόσο εύθραυστη, που κανένας δεν σου εγγυάται ότι θα επιβιώσεις, όσο καλός κι αν είσαι στη δουλειά σου. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τελείωσε και η ζωή! Κάνε ένα βήμα στο πλάι. Όλα θα ξαναγίνουν.
Όταν πρωτοέπιασα δουλειά πριν από δέκα χρόνια ως λογοθεραπεύτρια, πληρωνόμουν από τους γονείς, εκείνοι από τον ασφαλιστικό τους φορέα, η μηνιαία κίνηση ευνοούσε ένα σωστό ρυθμό θεραπείας, όλοι ήμασταν καλά. Και στο δικό μου κλάδο, να επισημάνω, ότι όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά, κυρίως δεν πάνε καλά για τον θεραπευόμενο, όχι για τον θεραπευτή. Όσοι θέλετε να ακολουθήσετε το επάγγελμα, ετοιμαστείτε! Έχουμε να δώσουμε αγώνες για την ειδική αγωγή, στον καιρό της ύφεσης. Διότι δεν πρόκειται για κρίση, η κρίση έχει χαρακτήρα επεισοδιακό και εμείς παλεύουμε για τα παιδιά μας πάνω από δύο χρόνια τώρα. Κάνοντας βήματα στο πλάι, χωρίς να χάνουμε το κέφι μας και αναζητώντας συνεχώς καινούριες, βιώσιμες προτάσεις και λύσεις πάνω στο αντικείμενο της λογοθεραπείας. Όσοι θέλετε να μας κάνετε παρέα, πολύ θα χαρούμε! Σηκώστε τα μανίκια σας κι ελάτε!».
ΣΧΟΛΙΑ