Έφθασε λοιπόν η ώρα της κορυφαίας τελετής των βρετανικών Όσκαρ, μιας και σήμερα το βράδυ -μετά την λήξη των απαγορεύσεων του Covid- θα απονεμηθούν στο Λονδίνο σε μια λαμπρή τελετή τα φετινά BAFTA.

Ο βραβευμένος ηθοποιός, παρουσιαστής και συγγραφέας Ρίτσαρντ Γκραντ θα επιμεληθεί την παρουσίαση, ενώ η Άλισον Χάμοντ, μέσα από νέα στοιχεία, θα προσφέρει στους θεατές μια εμπειρία πρόσβασης. Οι φετινές ταινίες που διαγωνίζονται προέρχονται από μερικές παράξενες επιλογές τις οποίες αξίζει στη συνέχεια να αναλύσω.

Η μεγάλη έκπληξη, από κάθε πλευρά, είναι ότι ένα μεγάλης διάρκειας γερμανικό φιλμ ,το «Ουδέν νεώτερο από το δυτικό μέτωπο» κατέχει το ρεκόρ υποψηφιοτήτων με… 16(!) συνολικά.

Το θέμα είναι πως αποτελεί μια παραγωγή της ψηφιακής πλατφόρμας NETFLIX, δεν πήρε κινηματογραφικό διανομή κι αυτό από μόνο του λέει πολλά.

Εξαιρετικά «πνεύματα»

Δέκα υποψηφιότητες έχουν τα εξαιρετικά «Πνεύματα του Ινισέριν», για τα οποία έγραψα ήδη αναλυτικά κριτική, και εξέρχονται στις Ελληνικές αίθουσες από την προσεχή Πέμπτη. Δέκα υποψηφιότητες έχει το φιλμ «Τα πάντα όλα», θυμίζοντας πως έχει και 11 υποψηφιότητες για Όσκαρ, «Έλβις» εννέα και το «Tar» πέντε.

Κατά τα άλλα, δέκα φιλμ διεκδικούν τα BAFTA καλύτερης βρετανικής ταινίας και μέσα σ’ αυτά βρίσκεται μια μικρή και ευαίσθητη δημιουργία, που αγαπήθηκε πολύ και στην Ελλάδα, το «Aftersun».

Η δικτατορία της Αργεντινής

Δέκα επίσης φιλμ διεκδικούν το βραβείο καλύτερης μη αγγλόφωνης ταινίας. Εδώ τα πράγματα είναι ιδιαίτερα ρευστά. Μεγάλο φαβορί δείχνει ο «Κορσές», αλλά ισχυρότατο αντίπαλο θα βρει από την νοτιοκορεάτικη δημιουργία «Απόφαση φυγής».

Φυσικά υπάρχει μέσα και το «Ουδέν νεώτερο από το δυτικό μέτωπο». Έκπληξη μπορεί να κάνει και «Το ήσυχο κορίτσι», ενώ, για τον γράφοντα, μακράν καλύτερη όλων είναι μια ταινία από την Αργεντινή η «Αργεντινή 1985» φορτισμένη από ιδεολογία και βασισμένη σε δραματικά γεγονότα. Δύο τολμηροί άνδρες αναλαμβάνουν τη δίκη των υπευθύνων της περιβόητης δικτατορίας του Βιντέλα και η αφήγηση μας συναρπάζει.

Η ασυναρτησία επικεφαλής

Στα κινούμενα σκίτσα θα βρούμε τον Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο στον δικό του «Πινόκιο» και την μεγάλη εμπορική επιτυχία «Παπουτσωμένος γάτος: Η τελευταία επιθυμία». Παρατηρούμε ότι στη σκηνοθεσία είναι και ο Κορεάτης Τσου Γουν Παρκ για την «Απόφαση φυγής» που κέρδισε το ίδιο βραβείο στο περσινό φεστιβάλ των Καννών. Ποια από τις πέντε υποψήφιες για καλύτερη ταινία θα κερδίσει τα BAFTA αποτελεί ένα είδος αινίγματος. Αν ακολουθηθεί το ρεύμα, η μόδα και η πριμοδότηση, τότε νικήτρια θα είναι το «Τα πάντα όλα». Πρόκειται για ένα απερίγραπτα κακό φιλμ στα όρια της ασυναρτησίας και του κακώς εννοούμενου σουρεαλισμού. Για τον γράφοντα, αυτές που αξίζουν πραγματικά είναι «Τα πνεύματα του Ινισέριν» και η «Tar», με μεγάλη διάρκεια η τελευταία.

Χαμαιλεοντισμός στις σχέσεις εξουσίας

Τα «πνεύματα του Ινισέριν» αποτελούν τον θρίαμβο του μινιμαλιστικού σινεμά. Με αφορμή μια παραδοσιακή πολυετή φιλία ανδρών, που καταστρέφεται φαινομενικά αναίτια στην Ιρλανδία του 1923, η αφήγηση ακολουθεί διάφορα ίχνη, βασικά κοινωνικά, ψυχολογικά, οικιστικά. Είναι μια δημιουργία μελαγχολική, απαισιόδοξη, που καταγράφει την αρχή μιας δυστοπικής εποχής. Η «Tar» διαθέτει μια καθαρά προσχηματική μυθοπλασία. Η ιστορία μιας άκρως πετυχημένης διευθύντριας ορχήστρας (Κέιτ Μπλάνσετ) δίνει την αφορμή για να αναλυθούν πολιτικά, κοινωνιολογικά, ψυχαναλυτικά τα στοιχεία ενός οπορτουνισμού και χαμαιλεοντισμού στις σχέσεις εξουσίας. Είναι μια πανέξυπνη, έξοχη δημιουργία.

Η απουσία του Σπίλμπεργκ

Το γερμανικό «Ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο» είναι εντυπωσιακή υπερπαραγωγή με υψηλές κατασκευαστικές αξίες. Υιοθετεί τις συμβάσεις της ταινίας τρόμου με στοιχεία γκορ. Ιδεολογικά «φορτώνει» όλη την σφαγή του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, στον τρόπο με τον οποίο ο Κάιζερ ξεγέλασε τους φοιτητές και τους έπεισε να πάρουν τα όπλα για να σώσουν την πατρίδα ενώ εκείνοι θυσιάστηκαν άδικα. Είναι μια εύκολη δικαιολογία που στοχεύει στον επιφανειακό ανθρωπισμό, χωρίς αναλύσεις ουσίας. Τίποτα άλλο παρά εντυπωσιασμός. Αυτό δεν είναι δυνατόν να βραβεύεται.

Ο Σπίλμπεργκ λείπει από την τελικά καλύτερη πεντάδα κι αυτό είναι μεγάλο λάθος. Αλγεινή εντύπωση μου προκαλεί ότι απουσιάζει και από την σκηνοθεσία. Οι Βρετανοί προτίμησαν να έχουν στη λίστα μέχρι και την Τζίνα Πρινς Μπάιδιγουντ (μάλλον για λόγους πολιτικού φιλελευθερισμού) του φιλμ «Η γυναίκα βασιλιάς» παρά τον Στίβεν. Είναι η κλασική ισορροπία. Προτείνουμε έναν μαύρο σκηνοθέτη και αφήνουμε έξω έναν πραγματικό άξιο.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 19.02.2023