Η επιστήμη της Μετεωρολογίας σήμερα είναι σε θέση με σημαντική ακρίβεια να προβλέψει τον καιρό για τις επόμενες περίπου 7 ημέρες. Ωστόσο δεν είναι ακόμα εφικτή η πρόγνωση του καιρού για μεγαλύτερα διαστήματα μηνών, εποχών ή και περισσότερο. Ο λόγος είναι ότι η ατμόσφαιρα είναι ένα μη γραμμικό σύστημα, καθώς διέπεται απ’ αυτό που ονομάζεται χαοτική συμπεριφορά.

Η έρευνα για την εποχιακή πρόγνωση του καιρού έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια, στοχεύοντας όχι στην πρόγνωση των καιρικών συνθηκών από μέρα σε μέρα, αλλά στην πρόβλεψη της απόκλισης των μέσων τιμών θερμοκρασίας και βροχόπτωσης για από τα κανονικά επίπεδα. Σημειώνεται ότι οι μακροπρόθεσμες προγνώσεις δεν έχουν την ακρίβεια των καθημερινών προγνώσεων και μάλιστα η ακρίβειά τους είναι διαφορετική για τις διάφορες περιοχές και για συγκεκριμένες εποχές του έτους.

Παρόλο που ακόμα βρίσκονται σε πειραματικό και ερευνητικό στάδιο οι μηνιαίες και εποχιακές προβλέψεις για τη μέση θερμοκρασία και τη βροχόπτωση αρχίζουν ολοένα και περισσότερο να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη σε μεγάλους τομείς της οικονομίας όπως στον αγροτικό και στον τομέα της ενέργειας.

Αν και οι προγνώσεις αυτές είναι «πιθανοκρατικές» και υπόκεινται σε μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας, ωστόσο η επιστήμη της Μετεωρολογίας προσβλέπει με αισιοδοξία ότι η χρησιμότητά τους θα αυξηθεί σημαντικά με τη ραγδαία βελτίωση των υπολογιστικών μοντέλων και των στατιστικών μεθόδων.

Μακροπρόθεσμες ή εποχιακές προβλέψεις ήδη παρέχονται από διάφορα μεγάλα μετεωρολογικά κέντρα, όπως από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Προγνώσεων (ECMWF), η Βρετανική Μετεωρολογική Υπηρεσία (UKMO), το Αμερικανικό ερευνητικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου Κολούμπια (IRIS), κ.ά.

Πρόγνωση για το 2022-23

Οι περισσότερες προβλέψεις για το φετινό χειμώνα συγκλίνουν στην επικράτηση στη χώρα μας κανονικών ή ελαφρά υψηλότερων θερμοκρασιών. Πιθανές για λίγο υψηλότερες από τις κανονικές θερμοκρασίες προβλέπει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Προγνώσεων (ECMWF), καθώς και η Βρετανική Μετεωρολογική Υπηρεσία. Στις περιοχές με αυξημένη πιθανότητα για πιο ήπιες θερμοκρασίες και μικρότερης διάρκειας ψυχρά διαστήματα περιλαμβάνεται η Κεντρική Μακεδονία, η Θράκη, η δυτική Ελλάδα, η Κρήτη, τα Δωδεκάνησα και τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Κανονικές θερμοκρασίες, με αυξομειώσεις πάνω και κάτω από τα κανονικά επίπεδα προβλέπει για τη χώρα μας το Αμερικανικό ερευνητικό ινστιτούτο του Πανεπιστημίου Κολούμπια.

Στις βροχοπτώσεις υπάρχει μεγαλύτερη συμφωνία των προγνωστικών δεδομένων, προβλέποντας τον προσεχή χειμώνα κανονικές προς αυξημένες βροχοπτώσεις στις περισσότερες περιοχές της δυτικής και βόρειας Ελλάδα, ενώ πιθανόν είναι μειωμένες στην περιοχή του Αιγαίου.

Οι χιονοπτώσεις αναμένονται μειωμένες εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, καθώς είναι εμφανής η μείωσή τους τις τελευταίες δεκαετίες στις περισσότερες περιοχές του πλανήτη. Με βάση τις προβλέψεις του Ευρωπαϊκού κέντρου προγνώσεων (ECMWF) για τη χώρα μας τον προσεχή Δεκέμβριο είναι πιθανές αυξημένες βροχές αρκετούς Νοτιάδες και χιονοπτώσεις κυρίως στις ορεινές περιοχές. Οι περισσότερες χιονοπτώσεις αναμένονται από τα μέσα Ιανουαρίου και το Φεβρουάριο τόσο στα ορεινά όσο και σε πεδινά τμήματα της χώρας.

Τα «νέα» χαρακτηριστικά του χειμώνα

Ο χειμώνας στη χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες παρουσιάζει σχετικά ήπια χαρακτηριστικά, με μείωση της διάρκειας των ψυχρών διαστημάτων και παγετού και αρκετά μεγάλη μείωση των χιονοπτώσεων ακόμα και σε ορεινές και ηπειρωτικές πε περιοχές. Μάλιστα παρατηρείται μια ανακατανομή των χιονοπτώσεων με συχνότερα κύματα χιονοπτώσεων στην κεντρική και νότια Ελλάδα και συγκριτικά λιγότερες χιονοπτώσεις στη βόρεια Ελλάδα. Επίσης συχνά παρατηρείται μια μετατόπιση των χειμωνιάτικων συνθηκών και στο Μάρτιο. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά εξετάζονται ως πιθανή επίδραση της κλιματικής αλλαγής και διαμορφώνουν τη νέα κλιματική κανονικότητα του χειμώνα, γεγονός που συνεπάγεται ότι πολύ πιθανόν να εμφανίζονται ολοένα και συχνότερα τους προσεχείς χειμώνες στη χώρα μας.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 09.10.2022