Ένα νέο εργαλείο ενημέρωσης των δημοτών για τις καιρικές συνθήκες και την ποιότητα του αέρα έχει ήδη θέσει σε πιλοτική λειτουργία ο δήμος Θεσσαλονίκης, ενισχύοντας τις διαθέσιμες ψηφιακές υπηρεσίες.

Πρόκειται για την ηλεκτρονική πλατφόρμα «Ενοποιημένο Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης» (σ.σ. https://sirius.devav.gr/), η οποία αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου LIFE SIRIUS και δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να λαμβάνουν, σε πραγματικό χρόνο, αναλυτικές πληροφορίες για την ατμοσφαιρική ρύπανση και προγνώσεις εστιασμένες σε κάθε μία από τις έξι Δημοτικές Κοινότητες για διάστημα τριών ημερών. Ταυτόχρονα, η πλατφόρμα δίνει και τη βασική πρόγνωση του καιρού για τον ίδιο χρονικό ορίζοντα, ενώ θα υπάρχει αρχείο για κάθε ημέρα από την ημέρα έναρξης λειτουργίας της πλατφόρμας.

Με μία περιήγηση στη νέα πλατφόρμα, η οποία θα αναπτυχθεί πλήρως εντός του Αυγούστου, ο επισκέπτης μπορεί να δει τα δεδομένα που μεταδίδουν απευθείας οι έξι σταθμοί μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που είναι εγκατεστημένοι στην Κουντουριώτου, στην περιοχή του «Ιπποκράτειου», στη ΧΑΝΘ, στο Επταπύργιο, στην Εγνατία και τη Μαρτίου.

Οι κλίμακες του κινδύνου και η ενημέρωση των ευπαθών ομάδων

Η πρώτη πληροφορία που βλέπει ο επισκέπτης της πλατφόρμας είναι ο πίνακας «Σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης υγείας». Σε αυτόν υπάρχουν τέσσερα επίπεδα προειδοποίησης. Από το 0 που σημαίνει ότι δεν υπάρχει κίνδυνος, το 1 που παραπέμπει σε ετοιμότητα, το 2 που αφορά συναγερμό και το 3 που ισούται με κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Κάθε ένα από αυτά τα επίπεδα παρέχει οδηγίες προς τους πολίτες με έμφαση στις ευπαθείς ομάδες που των οποίων η υγεία είναι επιβαρυμένη.

Ένα άλλο πεδίο ενημέρωσης της πλατφόρμας αφορά τον συνολικό δείκτη ποιότητας του αέρα. Σε αυτό υπάρχει μία εξαβάθμια κλίμακα (έξοχος, καλός, έκθεση, ανθυγιεινός, κακός και πολύ κακός). Κάθε ένα από αυτά τα επίπεδα αναφέρει πιο συγκεκριμένες πληροφορίες για τα μέτρα που πρέπει να λάβουν οι κάτοικοι που αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας, ενώ δίνει και γενικότερες οδηγίες για το σύνολο του πληθυσμού, εφόσον εκτίθεται επί μακρόν σε δυσμενείς ατμοσφαιρικές συνθήκες.

Πέρα από αυτές τις δυνατότητες η πλατφόρμα ενημερώνει τους επισκέπτες της για τα επίπεδα των βλαβερών μικροσωματιδίων στον αέρα, τα οποία κατατάσσονται επίσης σε εξαβάθμια κλίμακα, όπως και ο δείκτης συνολικής ποιότητας του αέρα. Πιο αναλυτικά οποιοσδήποτε πολίτης μπορεί να δει σε πραγματικό χρόνο τις τιμές του διοξειδίου του άνθρακα, των μικροσωματιδίων PM 10 και PM 2,5, του μονοξειδίου του άνθρακα, του διοξείδιου του αζώτου, του όζοντος, καθώς επίσης και τον λόγο της υγρασίας.

Επιπλέον, οι επισκέπτες της πλατφόρμας αφού επιλέξουν την περιοχή που τους ενδιαφέρει, βάσει των σταθμών μέτρησης, έχουν τη δυνατότητα να δουν ποιες ώρες της ημέρας κορυφώνονται οι τιμές των επικίνδυνων ρύπων, προκειμένου να λάβουν τα μέτρα τους και να προγραμματίσουν τις δραστηριότητές τους.

Μαζί με όλα τα παραπάνω, η πλατφόρμα συνυπολογίζει και τα μετεωρολογικά δεδομένα που αφορούν τις καιρικές συνθήκες. Έτσι, σε περίπτωση καύσωνα ή αυξημένης παρουσίας αφρικανικής σκόνης, εκδίδει και τις ανάλογες οδηγίες για την προστασία της δημόσιας υγείας τις οποίες ο δήμος θα πρέπει να αξιοποιήσει για να προβεί στη λήψη των ενδεδειγμένων μέτρων προστασίας.

Ο στόχος του LIFE SIRIUS

Η εντατικοποίηση της αστικοποίησης έχει επιφέρει ήδη μείζονες επιπτώσεις σε διάφορες πτυχές του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος. Ειδικά οι αυξημένες θερμοκρασίες και η ένταση του φαινομένου της Αστικής Θερμικής Νησίδας και της υποβάθμισης της ποιότητας του αέρα, συνδέονται άμεσα με την αστικοποίηση.

Το LIFE SIRIUS αποσκοπεί στη λειτουργία ενός συστήματος ολοκληρωμένης περιβαλλοντικής πληροφόρησης σε Θεσσαλονίκη, Ρώμη και Λευκωσία με στόχο να καταγράψει την ποικιλία γεωμορφολογικών χαρακτηριστικών, δημογραφικών δεδομένων και κοινωνικο-οικονομικών παραγόντων.

Υπό αυτό το πρίσμα το πρόγραμμα:

• Παρέχει εξειδικευμένα προϊόντα πρόγνωσης της Αστικής Θερμικής Νησίδας και ποιότητας του αέρα, κυρίως για εφαρμογές στην κοινωνία.

• Αναπτύσσει και εφαρμόζει σύστημα πληροφόρησης και προειδοποίησης υγείας εξαιτίας καυσώνων και υποβαθμισμένης ποιότητας αέρα.

• Παρέχει εργαλεία διάχυσης και ανοιχτή πρόσβαση σε πληροφορίες καιρού και υγείας υψηλής ανάλυσης σε φορείς πολιτικής, οι οποίοι θα βελτιώσουν τη γνώση τους σχετικά με τις ευπάθειες και τους κινδύνους του αστικού κλίματος.

• Διασφαλίζει την ανάληψη δράσεων προστασίας.

• Επιτυγχάνει την επικοινωνία με φορείς διοίκησης, τοπικές πρωτοβουλίες και ενδιαφερόμενα μέρη, ώστε να διασφαλίσει τη μετάδοση της επιστημονικής πληροφορίας στους τελικούς χρήστες και την παροχή ανατροφοδότησης για τη βελτίωση των υπηρεσιών. Το ήδη υπάρχον και λειτουργικό δίκτυο επαφών του LIFE ASTI, που διαθέτει ο δήμος Θεσσαλονίκης, θα χρησιμοποιηθεί και θα επεκταθεί περαιτέρω ώστε να συμπεριλάβει περισσότερες οντότητες, ομάδες κατοίκων και ΜΚΟ.

• Αναπτύσσει εξειδικευμένο σχέδιο απόκρισης στη συνδυασμένη πίεση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης κα των καυσώνων.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου, που έχει διάρκεια 36 μήνες, είναι 1,2 εκατομμύριο ευρώ, από τα οποία οι 85.600 ευρώ αφορούν τις δράσεις του δήμου Θεσσαλονίκης.

Να σημειωθεί ότι και για το πρόγραμμα LIFE SIRIUS ο δήμος Θεσσαλονίκης συνεργάζεται με το Εργαστήριο Φυσικής της Ατμόσφαιρας του Τμήματος Φυσικής της Σχολής Θετικών Επιστημών του ΑΠΘ, ενώ το επόμενο διάστημα θα υπογραφεί μνημόνιο συνεργασίας. Στόχος του θα είναι η υλοποίηση δράσεων για την πόλη που θα εστιάζουν στην πληροφόρηση και στην προστασία των πολιτών από επιβλαβείς, για την υγεία, περιβαλλοντικές πιέσεις.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 30.06.2024