09/09/2022 07:10
Η ενεργειακή κρίση θα βρεθεί στο επίκεντρο της σημερινής συνεδρίασης των υπουργών Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά την ευθεία απειλή του Βλαντιμίρ Πούτιν για ενεργειακό μπλακ άουτ στην Ευρώπη. Στόχος της κρίσιμης συνεδρίασης που θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες, είναι η επίτευξη συμφωνίας σε μέτρα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Την ίδια ώρα ο Γερμανός Καγκελάριος απευθύνει έκκληση, για κοινό ευρωπαϊκό μέτωπο.
Στις 09:30 το πρωί ώρα Ελλάδας ξεκινούν οι αφίξεις των υπουργών Ενέργειας δίνοντας ένα πρώτο κλίμα από τις δηλώσεις που θα κάνουν προσερχόμενοι. Ωστόσο κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης των μόνιμων αντιπροσώπων την Τετάρτη και με την Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν υπήρξαν εκ νέου διαφωνίες σχετικά με το πλαφόν στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου, διότι κάτι τέτοιο θα ήταν σαν να συνδέεται και με τις κυρώσεις. Αυτό που λένε οι Ευρωπαίοι είναι ότι αυτό που προέχει είναι να βρεθούν τρόποι για να μειωθούν οι τιμές.
Πρόκειται για δύσκολες συζητήσεις υπάρχουν ακόμα διαφωνίες αλλά και διάθεση για να βρεθεί λύση.
Αναδιανομή των «υπερκερδών»
Η Κομισιόν προτείνει να επιβληθεί πλαφόν στα έσοδα των εταιρειών πυρηνικής ενέργειας και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αιολικής, ηλιακής, βιομάζας, υδροηλεκτρικής) που πωλούν σε τιμή πολύ υψηλότερη από τα κόστη παραγωγής τους.
Τα κράτη μπορεί να αφαιρούν τη διαφορά μεταξύ του πλαφόν (συζητείται το επίπεδο των 200 ευρώ ανά μεγαβατώρα) και της τιμής της αγοράς και να αναδιανέμουν τα «υπερκέρδη» σε ευάλωτα νοικοκυριά και σε επιχειρήσεις.
«Η ιδέα έλαβε τεράστια υποστήριξη από τα κράτη», όμως «ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες, πρέπει να αποφασιστεί το πλαφόν», τόνισε ευρωπαίος διπλωμάτης. Βερολίνο και Παρίσι πρότειναν αυτόν τον μηχανισμό.
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει να δημιουργηθεί «προσωρινό τέλος αλληλεγγύης» στους παραγωγούς και στους διανομείς αερίου, άνθρακα και πετρελαίου, που ευνοούνται από την απογείωση των τιμών σε παγκόσμια κλίμακα.
Χρειάζεται «συζήτηση χωρίς ταμπού» για «τους ενεργειακούς ομίλους που καταγράφουν εξαιρετικά κέρδη σε καιρό πολέμου», δήλωσε χθες Πέμπτη η αυστριακή υπουργός Λεονόρε Γκέβεσλερ.
«Μη εποικοδομητική»
Μετά τη συμφωνία των 27 στα τέλη του Ιουλίου με σκοπό να περιοριστεί η κατανάλωση αερίου στην ΕΕ, η Κομισιόν προτείνει εξάλλου να οριστούν «δεσμευτικοί στόχοι» για τη μείωση της ζήτησης ηλεκτρισμού, με πτώση για κάθε κράτος μέλος κατά «τουλάχιστον 10% της καθαρής μηνιαίας κατανάλωσης» και κατά «τουλάχιστον 5%» τις ώρες αιχμής.
Και αυτή η πρόταση έτυχε θετικής υποδοχής. Ευρωπαίος διπλωμάτης σημείωσε εξάλλου τη «μεγάλη σύγκλιση απόψεων» για την υποστήριξη των προμηθευτών ενέργειας, που είναι αντιμέτωποι με ελλείψεις ρευστότητας μπροστά στη μεταβλητότητα των αγορών: οι ευρωπαϊκοί κανόνες πρέπει να χαλαρώσουν για να επιτραπεί γρήγορα να τους προσφερθούν κρατικές εγγυήσεις.
Αντίθετα, πολλές χώρες υποδέχθηκαν με ψυχρότητα την ιδέα να επιβληθεί πλαφόν στην τιμή του ρωσικού αερίου που εισάγει η Ευρωπαϊκή Ένωση, κάτι που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να περιοριστούν ακόμη περισσότερο τα έσοδα του Κρεμλίνου.
Ο δυνητικός αντίκτυπος του μέτρου στην αγορά προκαλεί σκεπτικισμό σε ορισμένες ευρωπαϊκές πρωτεύουσας, ενώ το ρωσικό αέριο δεν αποτελεί πλέον παρά το 9% των ευρωπαϊκών εισαγωγών (από 40% πριν από τον πόλεμο). Και ορισμένες χώρες, που παραμένουν πολύ εξαρτημένες από τη Μόσχα σε ό,τι αφορά την ενέργεια, φοβούνται καταστροφικές οικονομικές συνέπειες.
Προχθές Τετάρτη, ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν μίλησε για «εντελώς βλακώδη απόφαση» απειλώντας να διακόψει κάθε παράδοση αερίου σε όποια χώρα υιοθετήσει τέτοιο μηχανισμό.
«Η πρόταση αυτή δεν είναι εποικοδομητική. Είναι μια άλλη μορφή κύρωσης σε βάρος της Μόσχας μάλλον, παρά αληθινή λύση στην ενεργειακή κρίση», ήταν η αντίδραση του τσέχου υπουργού Ενέργειας Γιόζεφ Σίκελα, η χώρα του οποίου ασκεί το τρέχον διάστημα την εναλλασσόμενη προεδρία του ευρωπαϊκού συμβουλίου.
Η Ουγγαρία από την πλευρά της λέει πως «δεν καταλαβαίνει» αυτό το μέτρο, που εγείρει κίνδυνο να «προκληθεί έλλειψη». Η πρόταση της Κομισιόν να επιβληθεί πλαφόν στο αέριο το οποίο εισάγεται από τη Ρωσία στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ενάντια στα ευρωπαϊκά και στα ουγγρικά συμφέροντα, έκρινε σήμερα ο υπουργός Εξωτερικών της Ουγγαρίας, ο Πέτερ Σιγιάρτο, ο οποίος εκφράστηκε ενόψει του έκτακτου συμβουλίου των υπουργών Ενέργειας.
Ο κ. Σιγιάρτο εξήγησε πως προεξοφλεί ότι η επιβολή τέτοιου ορίου θα οδηγούσε στην άμεση διακοπή όλων των παραδόσεων από τη Μόσχα στην Ευρώπη.
Από τη δική της πλευρά, η Ιταλία προβλέπει πλήρες πλαφόν για έξι μήνες στις τιμές του αερίου που αγοράζει η ΕΕ, ανεξαρτήτως της προέλευσής του, συμπεριλαμβανομένου του υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) που μεταφέρεται με πλοία. Το Βέλγιο και η Ελλάδα συμφωνούν με την ιδέα.
«Για να αντιμετωπιστεί το κακό στη ρίζα, χρειάζεται πλαφόν τιμής στο σύνολο της αγοράς αερίου» και όχι μόνο στις ποσότητες αερίου που εισάγονται από τη Ρωσία, κρίνει ο βέλγος πρωθυπουργός Αλεξάντερ Ντε Κρο.
Η Επιτροπή καλεί να «εξερευνηθούν τρόποι» να μειωθεί το κόστος των εισαγωγών ΥΦΑ ώστε να «αποτραπεί το ενδεχόμενο να καταβάλλονται τιμές πολύ πιο υψηλές» από ό,τι στην Ασία, όμως προειδοποιεί πως η ΕΕ πρέπει να παραμείνει επαρκώς «ελκυστική» για τους προμηθευτές, καθώς η προσφορά στην παγκόσμια αγορά είναι τεντωμένη και τα πλοία που μεταφέρουν ΥΦΑ μπορούν εύκολα να βρουν άλλους προορισμούς.
Ο υπουργός Ενέργειας Κώστας Σκρέκας θα αντιταχθεί στο σημερινό συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας στην επιβολή πλαφόν στο ρωσικό φυσικό αέριο.
Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που αντιδρά, καθώς τόσο η Ιταλία, όσο και η Τσεχία θεωρούν ότι το πλαφόν που προτείνει η Κομισιόν αποτελεί περισσότερο πολιτική κίνηση και όχι αποτελεσματικό ενεργειακό εργαλείο.
Το αποτέλεσμα της πρότασης της Κομισιόν θα είναι ότι θα κοπεί η τροφοδοσία και στις χώρες που την διατηρούν ακόμα, όπως η δική μας μέσω του αγωγού Turk Stream, επηρεάζοντας αρνητικά το ενεργειακό τους ισοζύγιο σε μια ευαίσθητη χρονική συγκυρία.
Η Ελλάδα εκτιμά ότι το δικό της μοντέλο με πλαφόν ανά τεχνολογία ηλεκτροπαραγωγής σε συνδυασμό με ένα πλαφόν στο ίδιο το TTF θα έχει πολύ καλύτερα αποτελέσματα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Ως προς το ανώτατο όριο των 200 ευρώ οριζόντια που ζητά η Κομισιόν στις τεχνολογίες πλην του αερίου, εκτιμάται ότι στην Ελλάδα ήδη εφαρμόζεται πλαφόν ύψους 112 ευρώ για την υδροηλεκτρική ενέργεια και 85 ευρώ για τις ΑΠΕ. Μια καθολική εφαρμογή του μέτρου της Επιτροπής θα οδηγούσε στο να μειωθούν τα έσοδα του δημοσίου από τα υπερκέρδη των ηλεκτροπαραγωγών, με αποτέλεσμα τη συνεπαγόμενη μείωση των κονδυλίων για επιδοτήσεις των καταναλωτών.
Επιπλέον, παράγοντες της αγοράς ενέργειας εκτιμούν ότι το πλαφόν στο ρωσικό αέριο θα είχε ως συνέπεια να σπάσουν οι ευρωπαϊκές εταιρείες ενέργειας τα συμβόλαιά τους με την Gazprom, κάτι το οποίο θα οδηγούσε σε δικαστικές περιπέτειες με αβέβαιη έκβαση και πιθανές σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις.
Η Ελληνική πρόταση
Σύμφωνα με την πρόταση που έχει καταθέσει εδώ και καιρό ο Έλληνας πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης, προτείνεται η έμμεση επιβολή "πλαφόν” στην τιμή TTF, δηλαδή στη χρηματιστηριακή τιμή του φυσικού αερίου, όπως αυτή διαμορφώνεται στον μεγαλύτερο ευρωπαϊκό κόμβο εμπορίας αερίου στην Ολλανδία.
Πώς μπορεί να τεθεί περιορισμός στην τιμή TTF του φυσικού αερίου; Μια καλύτερη εικόνα για το πλαίσιο της ελληνικής πρότασης έδωσε ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΠΑ Κ. Ξιφαράς, ο οποίος στάθηκε στην ανάγκη να υπάρξει από πλευράς ΕΕ παρέμβαση για τη δημιουργία ενός νέου δείκτη για την αγορά φυσικού αερίου. "Θα είναι πιο αποδοτικό για την Ε.Ε. να δημιουργήσει έναν νέο δείκτη αγοράς που θα βασίζεται στη ρευστότητα της αγοράς και στην πραγματική ισορροπία προσφοράς και ζήτησης” αναφέρει ο κ. Ξιφαράς, ο οποίος σημειώνει ότι το TTF ουσιαστικά λειτουργεί με κερδοσκοπικές πιέσεις από την αγορά παραγώγων και δεν αντανακλά το πραγματικό κόστος αλλά και τις πραγματικές συνθήκες προσφοράς και ζήτησης στην αγορά του φυσικού αερίου.
Πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό; Όπως εξηγούν αρμόδιες κυβερνητικές πηγές η διαμόρφωση των τιμών του φυσικού αερίου στην Ευρώπη θα μπορούσε να συνδεθεί με άλλους δείκτες που σχετίζονται με τις χρηματιστηριακές τιμές του φυσικού αερίου και σε άλλες αγορές πχ των ΗΠΑ (Henry Hub) ή της Ασίας.
Το σχέδιο πρότασης της Κομισιόν περιλαμβάνει τα εξής σημεία δράσης:
Πρώτον, η Επιτροπή θα προτείνει έναν υποχρεωτικό στόχο για τη μείωση της χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας κατά τις ώρες αιχμής. Η στρατηγική αυτή στοχεύει στη μείωση της ζήτησης, που κατ’ επέκτασιν θα χαλιναγωγήσει την αύξηση των τιμών.
Το δεύτερο σημείο του σχεδίου της Κομισιόν αφορά στην επιβολή ενός ανώτατου ορίου στα έσοδα των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας εκτός του φυσικού αερίου, με το επιπλέον ποσό να ανακατευθύνεται προς τη στήριξη των ευάλωτων καταναλωτών και επιχειρήσεων.
Το τρίτο σημείο αφορά στα υπερκέρδη των εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου, που θα πρέπει να καταβάλουν μια «συνεισφορά αλληλεγγύης». Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να επενδύσουν τα σχετικά έσοδα για τη στήριξη των νοικοκυριών και σε καθαρές εγχώριες πηγές ενέργειας.
Το τέταρτο σημείο σχετίζεται με την αστάθεια στις αγορές που έχει πλήξει τις εταιρείες παροχής ενέργειας. Προβλέπει παροχή διευκόλυνσης για τη διασφάλιση της ρευστότητας μέσω κρατικών εγγυήσεων το συντομότερο δυνατόν.
Τέλος, σε σχέση με το πλαφόν στο ρωσικό αέριο, στόχος είναι ξεκάθαρα η αποδυνάμωση του Βλαντιμίρ Πούτιν και της δυνατότητας της Ρωσίας να συνεχίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ωστόσο, η επιβολή πλαφόν μόνο στο ρωσικό αέριο δεν θεωρείται ικανοποιητική από την ελληνική πλευρά, που επιθυμεί την επιβολή πλαφόν στο TTF και στις τιμές ανά τεχνολογία παραγωγής ρεύματος με βάση το ελληνικό μοντέλο στο οποίο αποπληρώνονται οι παραγωγοί. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η Ιταλία έχει καταθέσει δική της πρόταση πολύ κοντά στη θέση της Αθήνας, η οποία προβλέπει πλαφόν εν γένει στις τιμές του φυσικού αερίου και στην αγορά του TTF.
Παράγοντες της αγοράς ενέργειας σχολιάζουν ότι το πλαφόν στο ρωσικό αέριο θα είχε ως συνέπεια να σπάσουν οι ευρωπαϊκές εταιρείες ενέργειας τα συμβόλαιά τους με την Gazprom, κάτι το οποίο θα οδηγούσε σε δικαστικές περιπέτειες με αβέβαιη έκβαση και πιθανές σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις.
Εξάλλου, η υιοθέτηση ενός πλαφόν στο ρωσικό αέριο θα έπρεπε να εφαρμοστεί υποχρεωτικά και από την Ελλάδα – εξέλιξη που θα είχε ως αποτέλεσμα τη διακοπή της ροής ρωσικού φυσικού αερίου προς τη χώρα μας μέσω του αγωγού Turk Stream, που προς το παρόν συνεχίζεται κανονικά.
Ως προς το ανώτατο όριο των 200 ευρώ, οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι στην Ελλάδα ήδη εφαρμόζεται πλαφόν ύψους 112 ευρώ για την υδροηλεκτρική ενέργεια και 85 ευρώ για τις ΑΠΕ. Μια καθολική εφαρμογή του μέτρου της Επιτροπής θα οδηγούσε στο να μειωθούν τα υπερκέρδη από τους παραγωγούς, με αποτέλεσμα τη συνεπαγόμενη μείωση των κονδυλίων για επιδοτήσεις των λογαριασμών ρεύματος.
Υπ. Οικονομικών Γερμανίας: Είμαστε ανεξάρτητοι και οι δεξαμενές συνεχίζουν να γεμίζουν
Ο Γερμανός υπουργός οικονομίας αισιοδοξεί. «Εδώ και μία εβδομάδα είμαστε ανεξάρτητοι από το ρώσικο αέριο και οι δεξαμενές συνεχίζουν να γεμίζουν» δήλωσε ο Χάμπεκ. Το κόστος βέβαια είναι υψηλό, αλλά μετά τη διακοπή της ρωσικής προμήθειας η τιμή δεν εκτινάχτηκε. Επιπρόσθετα για πρώτη φορά γίνεται εφικτή, η τροφοδοσία της Γερμανίας με φυσικό αέριο από τη Γαλλία.
Η γερμανική κυβέρνηση θέλει να αποσύνδεση την τιμή του φυσικού αερίου από την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Σχεδιάζει την επιβολή πλαφόν για την στήριξη της βασικής κατανάλωσης, το κόστος του οποίου θα καλυφθεί από τα συγκυριακά υπερκέρδη που έχουν άλλες μονάδες παραγωγής εξαιτίας της εκτίναξης της τιμής του φυσικού αερίου.
Ο διευθυντής του thing τανκ «γερμανική εταιρία εξωτερικής πολιτικής» κάλεσε την γερμανική κυβέρνηση να υποστηρίξει τις προτάσεις της κομισιόν για το φυσικό αέριο τονίζοντας ότι η ΕΕ πρεπει να αντιμετωπίσει από κοινού Ρωσία.
Ο Πούτιν απειλεί και προειδοποιεί την Ευρώπη
Την ίδια στιγμή νέες απειλές εξαπολύει ο Βλαντιμίρ Πούτιν, κάνοντας λόγο για οριστικό τέλος στην παροχή φυσικού αερίου και πετρελαίου, αν μπει οποιοδήποτε πλαφόν στις τιμές, από τη Δύση. Η Ευρώπη ετοιμάζει την ομόθυμη απάντησή της, με εισηγήσεις προς τα κράτη-μέλη, τα οποία καλεί να επιδείξουν αλληλεγγύη και ενότητα.
Η πρόεδρος της Κομισιόν ανακοίνωσε την επιβολή πλαφόν, αποκλειστικά, στην τιμή του ρωσικού αερίου και μόνο. Αυτό εξαγρίωσε τον Ρώσο πρόεδρο γιατί η Ευρώπη δεν βάζει πλαφόν και στο αμερικανικό LNG. Θεωρώντας πως το μέτρο ισοδυναμεί με παραβίαση της ενεργειακής συμφωνίας απειλεί την Ευρώπη με οριστικό ενεργειακό μπλακ άουτ. Ο Ερντογάν έσπευσε εκ νέου να δικαιολογήσει τη στάση της Ρωσίας μιλώντας για προκλητικότητα της Δύσης: «όταν όλοι επιτίθενται στη Ρωσία, τι θα κάνει η Ρωσία; Θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα και τα όπλα. Τόσο απλά!».
Η ενεργειακή κρίση θα βρεθεί στο επίκεντρο της σημερινής συνεδρίασης των υπουργών Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά την ευθεία απειλή του Βλαντιμίρ Πούτιν για ενεργειακό μπλακ άουτ στην Ευρώπη. Στόχος της κρίσιμης συνεδρίασης που θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες, είναι η επίτευξη συμφωνίας σε μέτρα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Την ίδια ώρα ο Γερμανός Καγκελάριος απευθύνει έκκληση, για κοινό ευρωπαϊκό μέτωπο.
Στις 09:30 το πρωί ώρα Ελλάδας ξεκινούν οι αφίξεις των υπουργών Ενέργειας δίνοντας ένα πρώτο κλίμα από τις δηλώσεις που θα κάνουν προσερχόμενοι. Ωστόσο κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης των μόνιμων αντιπροσώπων την Τετάρτη και με την Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν υπήρξαν εκ νέου διαφωνίες σχετικά με το πλαφόν στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου, διότι κάτι τέτοιο θα ήταν σαν να συνδέεται και με τις κυρώσεις. Αυτό που λένε οι Ευρωπαίοι είναι ότι αυτό που προέχει είναι να βρεθούν τρόποι για να μειωθούν οι τιμές.
Πρόκειται για δύσκολες συζητήσεις υπάρχουν ακόμα διαφωνίες αλλά και διάθεση για να βρεθεί λύση.
Αναδιανομή των «υπερκερδών»
Η Κομισιόν προτείνει να επιβληθεί πλαφόν στα έσοδα των εταιρειών πυρηνικής ενέργειας και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αιολικής, ηλιακής, βιομάζας, υδροηλεκτρικής) που πωλούν σε τιμή πολύ υψηλότερη από τα κόστη παραγωγής τους.
Τα κράτη μπορεί να αφαιρούν τη διαφορά μεταξύ του πλαφόν (συζητείται το επίπεδο των 200 ευρώ ανά μεγαβατώρα) και της τιμής της αγοράς και να αναδιανέμουν τα «υπερκέρδη» σε ευάλωτα νοικοκυριά και σε επιχειρήσεις.
«Η ιδέα έλαβε τεράστια υποστήριξη από τα κράτη», όμως «ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες, πρέπει να αποφασιστεί το πλαφόν», τόνισε ευρωπαίος διπλωμάτης. Βερολίνο και Παρίσι πρότειναν αυτόν τον μηχανισμό.
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει να δημιουργηθεί «προσωρινό τέλος αλληλεγγύης» στους παραγωγούς και στους διανομείς αερίου, άνθρακα και πετρελαίου, που ευνοούνται από την απογείωση των τιμών σε παγκόσμια κλίμακα.
Χρειάζεται «συζήτηση χωρίς ταμπού» για «τους ενεργειακούς ομίλους που καταγράφουν εξαιρετικά κέρδη σε καιρό πολέμου», δήλωσε χθες Πέμπτη η αυστριακή υπουργός Λεονόρε Γκέβεσλερ.
«Μη εποικοδομητική»
Μετά τη συμφωνία των 27 στα τέλη του Ιουλίου με σκοπό να περιοριστεί η κατανάλωση αερίου στην ΕΕ, η Κομισιόν προτείνει εξάλλου να οριστούν «δεσμευτικοί στόχοι» για τη μείωση της ζήτησης ηλεκτρισμού, με πτώση για κάθε κράτος μέλος κατά «τουλάχιστον 10% της καθαρής μηνιαίας κατανάλωσης» και κατά «τουλάχιστον 5%» τις ώρες αιχμής.
Και αυτή η πρόταση έτυχε θετικής υποδοχής. Ευρωπαίος διπλωμάτης σημείωσε εξάλλου τη «μεγάλη σύγκλιση απόψεων» για την υποστήριξη των προμηθευτών ενέργειας, που είναι αντιμέτωποι με ελλείψεις ρευστότητας μπροστά στη μεταβλητότητα των αγορών: οι ευρωπαϊκοί κανόνες πρέπει να χαλαρώσουν για να επιτραπεί γρήγορα να τους προσφερθούν κρατικές εγγυήσεις.
Αντίθετα, πολλές χώρες υποδέχθηκαν με ψυχρότητα την ιδέα να επιβληθεί πλαφόν στην τιμή του ρωσικού αερίου που εισάγει η Ευρωπαϊκή Ένωση, κάτι που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να περιοριστούν ακόμη περισσότερο τα έσοδα του Κρεμλίνου.
Ο δυνητικός αντίκτυπος του μέτρου στην αγορά προκαλεί σκεπτικισμό σε ορισμένες ευρωπαϊκές πρωτεύουσας, ενώ το ρωσικό αέριο δεν αποτελεί πλέον παρά το 9% των ευρωπαϊκών εισαγωγών (από 40% πριν από τον πόλεμο). Και ορισμένες χώρες, που παραμένουν πολύ εξαρτημένες από τη Μόσχα σε ό,τι αφορά την ενέργεια, φοβούνται καταστροφικές οικονομικές συνέπειες.
Προχθές Τετάρτη, ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν μίλησε για «εντελώς βλακώδη απόφαση» απειλώντας να διακόψει κάθε παράδοση αερίου σε όποια χώρα υιοθετήσει τέτοιο μηχανισμό.
«Η πρόταση αυτή δεν είναι εποικοδομητική. Είναι μια άλλη μορφή κύρωσης σε βάρος της Μόσχας μάλλον, παρά αληθινή λύση στην ενεργειακή κρίση», ήταν η αντίδραση του τσέχου υπουργού Ενέργειας Γιόζεφ Σίκελα, η χώρα του οποίου ασκεί το τρέχον διάστημα την εναλλασσόμενη προεδρία του ευρωπαϊκού συμβουλίου.
Η Ουγγαρία από την πλευρά της λέει πως «δεν καταλαβαίνει» αυτό το μέτρο, που εγείρει κίνδυνο να «προκληθεί έλλειψη». Η πρόταση της Κομισιόν να επιβληθεί πλαφόν στο αέριο το οποίο εισάγεται από τη Ρωσία στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ενάντια στα ευρωπαϊκά και στα ουγγρικά συμφέροντα, έκρινε σήμερα ο υπουργός Εξωτερικών της Ουγγαρίας, ο Πέτερ Σιγιάρτο, ο οποίος εκφράστηκε ενόψει του έκτακτου συμβουλίου των υπουργών Ενέργειας.
Ο κ. Σιγιάρτο εξήγησε πως προεξοφλεί ότι η επιβολή τέτοιου ορίου θα οδηγούσε στην άμεση διακοπή όλων των παραδόσεων από τη Μόσχα στην Ευρώπη.
Από τη δική της πλευρά, η Ιταλία προβλέπει πλήρες πλαφόν για έξι μήνες στις τιμές του αερίου που αγοράζει η ΕΕ, ανεξαρτήτως της προέλευσής του, συμπεριλαμβανομένου του υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) που μεταφέρεται με πλοία. Το Βέλγιο και η Ελλάδα συμφωνούν με την ιδέα.
«Για να αντιμετωπιστεί το κακό στη ρίζα, χρειάζεται πλαφόν τιμής στο σύνολο της αγοράς αερίου» και όχι μόνο στις ποσότητες αερίου που εισάγονται από τη Ρωσία, κρίνει ο βέλγος πρωθυπουργός Αλεξάντερ Ντε Κρο.
Η Επιτροπή καλεί να «εξερευνηθούν τρόποι» να μειωθεί το κόστος των εισαγωγών ΥΦΑ ώστε να «αποτραπεί το ενδεχόμενο να καταβάλλονται τιμές πολύ πιο υψηλές» από ό,τι στην Ασία, όμως προειδοποιεί πως η ΕΕ πρέπει να παραμείνει επαρκώς «ελκυστική» για τους προμηθευτές, καθώς η προσφορά στην παγκόσμια αγορά είναι τεντωμένη και τα πλοία που μεταφέρουν ΥΦΑ μπορούν εύκολα να βρουν άλλους προορισμούς.
Ο υπουργός Ενέργειας Κώστας Σκρέκας θα αντιταχθεί στο σημερινό συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας στην επιβολή πλαφόν στο ρωσικό φυσικό αέριο.
Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που αντιδρά, καθώς τόσο η Ιταλία, όσο και η Τσεχία θεωρούν ότι το πλαφόν που προτείνει η Κομισιόν αποτελεί περισσότερο πολιτική κίνηση και όχι αποτελεσματικό ενεργειακό εργαλείο.
Το αποτέλεσμα της πρότασης της Κομισιόν θα είναι ότι θα κοπεί η τροφοδοσία και στις χώρες που την διατηρούν ακόμα, όπως η δική μας μέσω του αγωγού Turk Stream, επηρεάζοντας αρνητικά το ενεργειακό τους ισοζύγιο σε μια ευαίσθητη χρονική συγκυρία.
Η Ελλάδα εκτιμά ότι το δικό της μοντέλο με πλαφόν ανά τεχνολογία ηλεκτροπαραγωγής σε συνδυασμό με ένα πλαφόν στο ίδιο το TTF θα έχει πολύ καλύτερα αποτελέσματα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Ως προς το ανώτατο όριο των 200 ευρώ οριζόντια που ζητά η Κομισιόν στις τεχνολογίες πλην του αερίου, εκτιμάται ότι στην Ελλάδα ήδη εφαρμόζεται πλαφόν ύψους 112 ευρώ για την υδροηλεκτρική ενέργεια και 85 ευρώ για τις ΑΠΕ. Μια καθολική εφαρμογή του μέτρου της Επιτροπής θα οδηγούσε στο να μειωθούν τα έσοδα του δημοσίου από τα υπερκέρδη των ηλεκτροπαραγωγών, με αποτέλεσμα τη συνεπαγόμενη μείωση των κονδυλίων για επιδοτήσεις των καταναλωτών.
Επιπλέον, παράγοντες της αγοράς ενέργειας εκτιμούν ότι το πλαφόν στο ρωσικό αέριο θα είχε ως συνέπεια να σπάσουν οι ευρωπαϊκές εταιρείες ενέργειας τα συμβόλαιά τους με την Gazprom, κάτι το οποίο θα οδηγούσε σε δικαστικές περιπέτειες με αβέβαιη έκβαση και πιθανές σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις.
Η Ελληνική πρόταση
Σύμφωνα με την πρόταση που έχει καταθέσει εδώ και καιρό ο Έλληνας πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης, προτείνεται η έμμεση επιβολή "πλαφόν” στην τιμή TTF, δηλαδή στη χρηματιστηριακή τιμή του φυσικού αερίου, όπως αυτή διαμορφώνεται στον μεγαλύτερο ευρωπαϊκό κόμβο εμπορίας αερίου στην Ολλανδία.
Πώς μπορεί να τεθεί περιορισμός στην τιμή TTF του φυσικού αερίου; Μια καλύτερη εικόνα για το πλαίσιο της ελληνικής πρότασης έδωσε ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΠΑ Κ. Ξιφαράς, ο οποίος στάθηκε στην ανάγκη να υπάρξει από πλευράς ΕΕ παρέμβαση για τη δημιουργία ενός νέου δείκτη για την αγορά φυσικού αερίου. "Θα είναι πιο αποδοτικό για την Ε.Ε. να δημιουργήσει έναν νέο δείκτη αγοράς που θα βασίζεται στη ρευστότητα της αγοράς και στην πραγματική ισορροπία προσφοράς και ζήτησης” αναφέρει ο κ. Ξιφαράς, ο οποίος σημειώνει ότι το TTF ουσιαστικά λειτουργεί με κερδοσκοπικές πιέσεις από την αγορά παραγώγων και δεν αντανακλά το πραγματικό κόστος αλλά και τις πραγματικές συνθήκες προσφοράς και ζήτησης στην αγορά του φυσικού αερίου.
Πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό; Όπως εξηγούν αρμόδιες κυβερνητικές πηγές η διαμόρφωση των τιμών του φυσικού αερίου στην Ευρώπη θα μπορούσε να συνδεθεί με άλλους δείκτες που σχετίζονται με τις χρηματιστηριακές τιμές του φυσικού αερίου και σε άλλες αγορές πχ των ΗΠΑ (Henry Hub) ή της Ασίας.
Το σχέδιο πρότασης της Κομισιόν περιλαμβάνει τα εξής σημεία δράσης:
Πρώτον, η Επιτροπή θα προτείνει έναν υποχρεωτικό στόχο για τη μείωση της χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας κατά τις ώρες αιχμής. Η στρατηγική αυτή στοχεύει στη μείωση της ζήτησης, που κατ’ επέκτασιν θα χαλιναγωγήσει την αύξηση των τιμών.
Το δεύτερο σημείο του σχεδίου της Κομισιόν αφορά στην επιβολή ενός ανώτατου ορίου στα έσοδα των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας εκτός του φυσικού αερίου, με το επιπλέον ποσό να ανακατευθύνεται προς τη στήριξη των ευάλωτων καταναλωτών και επιχειρήσεων.
Το τρίτο σημείο αφορά στα υπερκέρδη των εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου, που θα πρέπει να καταβάλουν μια «συνεισφορά αλληλεγγύης». Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να επενδύσουν τα σχετικά έσοδα για τη στήριξη των νοικοκυριών και σε καθαρές εγχώριες πηγές ενέργειας.
Το τέταρτο σημείο σχετίζεται με την αστάθεια στις αγορές που έχει πλήξει τις εταιρείες παροχής ενέργειας. Προβλέπει παροχή διευκόλυνσης για τη διασφάλιση της ρευστότητας μέσω κρατικών εγγυήσεων το συντομότερο δυνατόν.
Τέλος, σε σχέση με το πλαφόν στο ρωσικό αέριο, στόχος είναι ξεκάθαρα η αποδυνάμωση του Βλαντιμίρ Πούτιν και της δυνατότητας της Ρωσίας να συνεχίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ωστόσο, η επιβολή πλαφόν μόνο στο ρωσικό αέριο δεν θεωρείται ικανοποιητική από την ελληνική πλευρά, που επιθυμεί την επιβολή πλαφόν στο TTF και στις τιμές ανά τεχνολογία παραγωγής ρεύματος με βάση το ελληνικό μοντέλο στο οποίο αποπληρώνονται οι παραγωγοί. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η Ιταλία έχει καταθέσει δική της πρόταση πολύ κοντά στη θέση της Αθήνας, η οποία προβλέπει πλαφόν εν γένει στις τιμές του φυσικού αερίου και στην αγορά του TTF.
Παράγοντες της αγοράς ενέργειας σχολιάζουν ότι το πλαφόν στο ρωσικό αέριο θα είχε ως συνέπεια να σπάσουν οι ευρωπαϊκές εταιρείες ενέργειας τα συμβόλαιά τους με την Gazprom, κάτι το οποίο θα οδηγούσε σε δικαστικές περιπέτειες με αβέβαιη έκβαση και πιθανές σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις.
Εξάλλου, η υιοθέτηση ενός πλαφόν στο ρωσικό αέριο θα έπρεπε να εφαρμοστεί υποχρεωτικά και από την Ελλάδα – εξέλιξη που θα είχε ως αποτέλεσμα τη διακοπή της ροής ρωσικού φυσικού αερίου προς τη χώρα μας μέσω του αγωγού Turk Stream, που προς το παρόν συνεχίζεται κανονικά.
Ως προς το ανώτατο όριο των 200 ευρώ, οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι στην Ελλάδα ήδη εφαρμόζεται πλαφόν ύψους 112 ευρώ για την υδροηλεκτρική ενέργεια και 85 ευρώ για τις ΑΠΕ. Μια καθολική εφαρμογή του μέτρου της Επιτροπής θα οδηγούσε στο να μειωθούν τα υπερκέρδη από τους παραγωγούς, με αποτέλεσμα τη συνεπαγόμενη μείωση των κονδυλίων για επιδοτήσεις των λογαριασμών ρεύματος.
Υπ. Οικονομικών Γερμανίας: Είμαστε ανεξάρτητοι και οι δεξαμενές συνεχίζουν να γεμίζουν
Ο Γερμανός υπουργός οικονομίας αισιοδοξεί. «Εδώ και μία εβδομάδα είμαστε ανεξάρτητοι από το ρώσικο αέριο και οι δεξαμενές συνεχίζουν να γεμίζουν» δήλωσε ο Χάμπεκ. Το κόστος βέβαια είναι υψηλό, αλλά μετά τη διακοπή της ρωσικής προμήθειας η τιμή δεν εκτινάχτηκε. Επιπρόσθετα για πρώτη φορά γίνεται εφικτή, η τροφοδοσία της Γερμανίας με φυσικό αέριο από τη Γαλλία.
Η γερμανική κυβέρνηση θέλει να αποσύνδεση την τιμή του φυσικού αερίου από την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Σχεδιάζει την επιβολή πλαφόν για την στήριξη της βασικής κατανάλωσης, το κόστος του οποίου θα καλυφθεί από τα συγκυριακά υπερκέρδη που έχουν άλλες μονάδες παραγωγής εξαιτίας της εκτίναξης της τιμής του φυσικού αερίου.
Ο διευθυντής του thing τανκ «γερμανική εταιρία εξωτερικής πολιτικής» κάλεσε την γερμανική κυβέρνηση να υποστηρίξει τις προτάσεις της κομισιόν για το φυσικό αέριο τονίζοντας ότι η ΕΕ πρεπει να αντιμετωπίσει από κοινού Ρωσία.
Ο Πούτιν απειλεί και προειδοποιεί την Ευρώπη
Την ίδια στιγμή νέες απειλές εξαπολύει ο Βλαντιμίρ Πούτιν, κάνοντας λόγο για οριστικό τέλος στην παροχή φυσικού αερίου και πετρελαίου, αν μπει οποιοδήποτε πλαφόν στις τιμές, από τη Δύση. Η Ευρώπη ετοιμάζει την ομόθυμη απάντησή της, με εισηγήσεις προς τα κράτη-μέλη, τα οποία καλεί να επιδείξουν αλληλεγγύη και ενότητα.
Η πρόεδρος της Κομισιόν ανακοίνωσε την επιβολή πλαφόν, αποκλειστικά, στην τιμή του ρωσικού αερίου και μόνο. Αυτό εξαγρίωσε τον Ρώσο πρόεδρο γιατί η Ευρώπη δεν βάζει πλαφόν και στο αμερικανικό LNG. Θεωρώντας πως το μέτρο ισοδυναμεί με παραβίαση της ενεργειακής συμφωνίας απειλεί την Ευρώπη με οριστικό ενεργειακό μπλακ άουτ. Ο Ερντογάν έσπευσε εκ νέου να δικαιολογήσει τη στάση της Ρωσίας μιλώντας για προκλητικότητα της Δύσης: «όταν όλοι επιτίθενται στη Ρωσία, τι θα κάνει η Ρωσία; Θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα και τα όπλα. Τόσο απλά!».
ΣΧΟΛΙΑ