Χρόνια τώρα παρακολουθώ την, κάποιες φορές, φανερή αλλά συχνότερα, κρυμμένη αντιπάθεια προς την περιφέρεια, πολλών, που κινούνται και μεγαλουργούν στο αθηναϊκό κέντρο.

Το συγκεντρωτικό κράτος, παρά την πανθομολογούμενη διαχρονική του αποτυχία, δεν παύει να δυναστεύει το σύνολο της χώρας και ό,τι ορίζεται ως ανά τον κόσμο Ελληνισμός και να βρυχάται με αλαζονεία, όποτε του δίνεται η ευκαιρία. Καθώς, ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες, έννοιες όπως «αποκέντρωση», «περιφερειακή ανάπτυξη», «τοπικότητα», ερχόμενες κυρίως από την διοικητικά προηγμένη Εσπερία, ανέδειξαν τη σημασία της αυτοδιοίκησης και την υπεραξία της εγγύτητας στον πολίτη, οι αυτάρεσκες φωνές της πρωτεύουσας είχαν χαμηλώσει. Βεβαίως, αρκετές αρμοδιότητες και ευθύνες που είχαν τις τρείς προηγούμενες δεκαετίες μεταβιβαστεί σε περιφερειακούς θεσμούς, όχι πάντα αναίμακτα, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο γυρνούν στους παντογνώστες των υπουργείων, στα οποία, να θυμίσουμε, γίνεται μάχη, όταν προκύπτει πιθανότητα να μετακινηθούν από το κέντρο της Αθήνας, στην περιφέρειά της Αττικής. Εκτός λεκανοπεδίου, ούτε λόγος!

Παρότι υποψιασμένη για όλα αυτά, ομολογώ ότι ξαφνιάστηκα, διαβάζοντας το άρθρο του κ. Αντώνη Καρακούση, διευθυντή της εφημερίδας, στο ΒΗΜΑ της 15^ης Μαΐου, με τίτλο «Το χάος των 13 «μικρών πρωθυπουργών». Επιλέγω δύο παραγράφους, αντιπροσωπευτικές των απόψεών του αλλά και του ύφους γραφής του. Μεταφέρω: «Οι οξυδερκέστεροι των παρατηρητών επισημαίνουν ότι το ελληνικό κράτος ασθένησε βαρύτατα από τότε που αντικαταστάθηκαν οι κρατικοί νομάρχες και περιφερειάρχες από αιρετούς. Και αυτό γιατί διασπάστηκε η ενότητα του κράτους και υπονομεύθηκε το ενιαίο της διοίκησης του κράτους και της χώρας.» Φαίνεται πως νωρίτερα το κράτος ήταν υγιέστατο, φαίνεται πως στην πρωτεύουσα είχε αντιμετωπιστεί η γραφειοκρατία, είχε παταχθεί η διαφθορά, είχε επιτευχθεί η αποτελεσματική διοίκηση και τα εμπόδια που έμειναν για τον πλήρη εθνικό μας θρίαμβο είναι ο νομάρχης Φλώρινας και ο Περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης! Καθώς δε η θεσμοθετημένη αυτοδιοίκηση είναι κατά κύριο λόγο μεταπολιτευτική καινοτομία στη νεότερη υδροκεφαλική Ελλάδα, μπορούμε βασίμως να θεωρήσουμε ότι, μάλλον, στις προηγούμενες δεκαετίες, η ελληνική διοίκηση δαφνοστεφανώθηκε και ήρθε αυτή η «μόδα» της αποκέντρωσης, που εκμαύλισε την αθώα Μπλανς Επιφανί, την Αθήνα.

Και συνεχίζει το άρθρο με περαιτέρω αναλύσεις της κακοδαιμονίας και του διοικητικού χάους, αναφέροντας ότι οι περισσότεροι των περιφερειαρχών «έχουν στήσει τοπικά βιλαέτια ρουσφετιού και επικοινωνίας, υπονομεύοντας την όποια αποτελεσματικότητα της κεντρικής κυβέρνησης»!

Ένας τρίτος, παρατηρητής, μπορεί να συμπεράνει ότι για τη θέση της Ελλάδας (60^η στους 180) στους δείκτες διαφθοράς, έχουν βαριά ευθύνη η δήμαρχος Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων! Αν όχι, σίγουρα ο Περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου! Να πρόκειται άραγε για μεμονωμένες απόψεις ή για την έντυπη έκφραση των πεποιθήσεων μεγάλης ομάδας πολιτικών, δημοσιογράφων, επιχειρηματιών, που, και μόνον στο άκουσμα κάποιων παράξενων τοπωνυμιών όπου κανείς γνωστός τους δεν έχει εξοχικό, όπως, ας πούμε, Ανταρτικό ή Δίκαια Έβρου, κάποιων ιδιότυπων προβλημάτων όπως, ας πούμε, δίκαιη αναπτυξιακή μετάβαση της Κοζάνης, δυσφορούν και πολλά πολλά δεν θέλουν καν να γνωρίζουν; Φοβάμαι ότι πρόκειται για τη δεύτερη εκδοχή.

Δεν θα διαφωνήσω καθόλου με τα βιλαέτια πολλών αυτοδιοικητικών. Μόνον που πρότυπό τους έχουν τη νοοτροπία του κέντρου. Δεν θα διαφωνήσω με τη διαπίστωση περί του ελληνικού διοικητικού χάους και την επικάλυψη αρμοδιοτήτων. Μόνον που την ευθύνη για την παραλυτική πολυνομία και την παλινδρόμηση αναφορικά με τις αρμοδιότητες, την έχει ακέραιη η Κυβέρνηση. Δηλαδή η Αθήνα. Υπάρχουν χώρες που επέλεξαν νομοθετική γκιλοτίνα για να μειώσουν τους νόμους. Υπάρχουμε και εμείς που νομοθετούμε ακατάπαυστα. Υπάρχουν χώρες με ολιγομελείς κυβερνήσεις. Υπάρχουμε και εμείς με ολοένα διαστελλόμενο αριθμό μελών. Υπάρχουν χώρες με διαυγή σύνορα αρμοδιοτήτων ανάμεσα στο κεντρικό κράτος και την Αυτοδιοίκηση. Υπάρχουν κράτη που η Παιδεία είναι αποκλειστικά ευθύνη του Δήμου. Υπάρχουμε και εμείς που δεν μπορούμε να ολοκληρώσουμε μία ολιγόμηνη πρόσληψη εάν δεν υπογράψουν μερικές δεκάδες υπαλλήλων των Υπουργείων. Πράγματι υπάρχει διοικητικό χάος. Μόνον που αυτές οι προσεγγίσεις, όχι μόνον δεν λειτουργούν στην κατεύθυνση βελτίωσης της διοικητικής λειτουργίας, αλλά, θεμελιώνουν υποθέσεις και απόψεις επικίνδυνες και για την εθνική ολοκλήρωση και για την «ευρωπαϊκή σύγκλιση».

ΚΑΙ ΟΤΑΝ Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΕΧΕΙ ΔΕΜΕΝΑ ΧΕΡΙΑ

Από πρόσφατο άρθρο του πρώην αντιδημάρχου Θεσσαλονίκης Θανάση Παππά στην «Μακεδονία», που εκτιμώ ότι απηχεί τις απόψεις πολλών αυτοδιοικητικών, αντιγράφω: «Παράδειγμα που προκαλεί θλίψη είναι ότι αν ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης αποφασίσει να τοποθετήσει ένα γλυπτό στη Νέα Παραλία θα πρέπει να γνωμοδοτήσουν καμιά 50αριά φορείς και να υπογραφεί η… σχετική υπουργική απόφαση, μετά από 2-3 χρόνια διαδικασιών!». Και : «Δεν είναι δυνατόν αν ένας δήμος θέλει να προσλάβει έναν μηχανικό περιβάλλοντος λόγου χάρη, να χρειάζεται έγκριση από πλήθος υπουργών και οργάνων και αυτό να γίνεται όταν ενδεχομένως θα έχει εκλείψει ο λόγος της πρόσληψης!». Σε αυτά τα ανεκδοτολογικά και όμως αληθινά, μπορούμε να προσθέσουμε την ανυπαρξία μητροπολιτικών λειτουργιών χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού αλλά και συγκοινωνιών. Η Θεσσαλονίκη το ξέρει καλά. Μπορούμε να προσθέσουμε την κατάργηση Οργανισμών που θεσμοθετήθηκαν τη δεκαετία του ‘80 σχετικά με τον στρατηγικό Σχεδιασμό της περιοχής μας. Αναφέρομαι στην κατάργηση του Οργανισμού Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης και την υποκατάστασή του από μία υπηρεσία του κεντρικού υπουργείου (με ευθύνη όλων των κυβερνήσεων της προηγούμενης δεκαετίας). Μπορούμε να προσθέσουμε την κατάργηση της κατακτημένης αυτονομίας του μοναδικού δημόσιου τηλεοπτικού σταθμού που εδρεύει εκτός Αθηνών, της ΕΤ3. Μπορούμε να προσθέσουμε πλήθος νομοθετικών παλινδρομήσεων σχετικά με αρμοδιότητες στους δύο βαθμούς αυτοδιοίκησης και βέβαια, να μην ξεχάσουμε, την απουσία οποιουδήποτε δημόσιου διαλόγου στην Περιφέρεια σχετικά με την κατανομή των ευρωπαϊκών κονδυλίων, όπως του πολυαναμενόμενου, ως άλλου «Σχεδίου Μάρσαλ», Ταμείου Ανάκαμψης. Δεν φταίει η έννοια της Αυτοδιοίκησης, ούτε του κεντρικού κράτους. Φταίνε η έλλειψη σχεδιασμών, απολογισμών και συνεργασίας. Σε κάθε περίπτωση, καμία πρόοδος δεν μπορεί να προκληθεί από την απαίτηση της Αθήνας να υπογράφει για τα αναλώσιμα μιας δομής στην Λάρισα και από τον εκφυλισμό της αποκέντρωσης μέσω ταπεινών χαρακτηρισμών, προς δόξαν του μεγάλου άστεως που γνωρίζει καλύτερα «πώς να κάνει δουλειές». Από την άλλη, καμία δικαιολογία δεν υπάρχει για τους αυτοδιοικητικούς που ικανοποιούνται με χαριστικές παραχωρήσεις ενόψει εκλογών. Όσο για την Θεσσαλονίκη, με εμβληματικές ανεπάρκειες που απομακρύνουν την πόλη από τον ευρωπαϊκό, ανατολικό και δυτικό πολιτισμό, και που αφορούν σε αδιανόητες καθυστερήσεις έργων όπως το μετρό, σε πρωτοφανή αδυναμία επίλυσης του συγκοινωνιακού, στην υποβάθμιση της ΕΡΤ3, στην έλλειψη Ρυθμιστικού Σχεδίου, οι ευθύνες είναι της Αθήνας που δεν θέλει να βρει λύσεις αλλά κυρίως της ίδιας της πόλης που διακρίνεται, τα τελευταία χρόνια για την απροθυμία της να διεκδικήσει συλλογικά και συντεταγμένα.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 29.05.2022