Η είδηση πως ο μοναχός Επιφάνιος ο Μυλοποταμινός έχασε τη μάχη για τη ζωή στα 64 του μόλις χρόνια σκορπά από το πρωί θλίψη.

Όσοι τον γνώριζαν μιλούν για έναν φωτισμένο μοναχό, όμως και το ευρύ κοινό τον έμαθε μέσα από τις μοναστηριακές γεύσεις του και μια κουζίνα που ο ίδιος έκανε διάσημη. Μάλιστα, τον περασμένο Μάρτιο, η "Μακεδονία της Κυριακής" και το ένθετο περιοδικό της "The Food Magazine" είχαν την τιμή και τη χαρά να περάσουν ένα μεσημέρι με τον Επιφάνιο και να μοιραστούν με τους αναγνώστες τις μοναδικές του γαστρονομικές προτάσεις.

Θυμηθείτε την συνέντευξη 

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΗΣ, ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΜΑΧΤΣΙΡΑΣ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΩΥΣΙΑΔΗΣ

Ο Αγιορείτης master της γαστρονομίας, ο μοναχός Επιφάνιος, ταξίδεψε από τον Πολύγυρο όπου βρισκόταν μέχρι την Καλαμαριά και συγκεκριμένα το εστιατόριο «Πλατεία Σκρα» προκειμένου να μαγειρέψει τις σαρακοστιανές νοστιμιές του για λογαριασμό του περιοδικού FOOD (ένθετο της εφημερίδας ΜτΚ).

Ένα ηλιόλουστο μεσημέρι, με ένα ελαφρύ αεράκι να μας φέρνει τις μυρωδιές από τα εστιατόρια της Καλαμαριάς, βρεθήκαμε στην πλατεία Σκρα με τον πατέρα Επιφάνιο, τον «ηγέτη» της γαστρονομίας στο όρος Άθως. Τον άνθρωπο, ο οποίος «έχοντας μεράκι από μικρός με την μαγειρική», από το 1993 έκανε το χόμπι του βασική ενασχόληση, καλλιεργώντας τα αμπέλια της περιοχής του Μυλοποτάμου όπου μονάζει και φτιάχνοντας το δικό του κρασί, μαγειρεύοντας παράλληλα, για τους χιλιάδες επισκέπτες στο Όρος.

Όπως μας είπε, το γεγονός τότε προκάλεσε την αντίδραση των περισσότερων μοναχών αφού κατά τον Επιφάνιο «η δράση φέρνει αντίδραση» ενώ όλα αυτά τα χρόνια δέχεται ακόμα και κατηγορίες περί εμπορίας. Όμως, ο ίδιος συνεχίζει απτόητος καθώς όπως μας λέει «πλέον, στο Όρος έχουμε φτάσει στο σημείο 15 μοναστήρια να εμφιαλώνουν και να πωλούν ακόμα και στο εξωτερικό, τα δικά τους κρασιά, γεγονός για το οποίο είμαι υπερήφανος αφού εγώ έκανα την αρχή και ουδεμία στιγμή «δεν βλέπω τους υπόλοιπους μοναχούς ανταγωνιστικά. Ο πρωταθλητής στο γήπεδο φαίνεται από τα… γκολ που θα βάλει!».

Η εξοικείωση του «σεφ» της μονής Μυλοποτάμου μάλιστα, με τον κόσμο της γαστρονομίας έχει φτάσει σε τέτοιο επίπεδο, που και «μόνο από τη μυρωδιά, μπορώ να καταλάβω αν κάποιο φαγητό είναι καλό ή ωμό, βρασμένο ή καμένο». Παρότι γνωρίζαμε όπως και οι περισσότεροι τη φήμη του στον κόσμο της γαστρονομίας, η τελευταία δήλωση μάς άνοιξε περισσότερο την όρεξη κι έτσι μπήκαμε μαζί του στην κουζίνα της «Πλατείας Σκρα» για να δοκιμάσουμε τις συνταγές του και να αποφανθούμε κι εμείς αν τα πιάτα είναι «μπουκιά και συχώριο».

Μέσα σε μία ώρα, ο μοναχός Επιφάνιος μαγείρεψε κι έστησε τρία πιάτα! Το μενού είχε κριθαρότο με θαλασσινά, χταπόδι με μελιτζάνα και καλαμάρι με χορταρικά. Δεν ξέραμε τι να πρωτοδοκιμάσουμε…

Σερβιριστήκαμε και πέσαμε με τα… μούτρα για να δοκιμάσουμε τις «ταπεινές» μα και τόσο ιδιαίτερες συνταγές. Πραγματικά, το φαγητό ήταν υπέροχο. Ευφάνταστο, διαφορετικό –ειδικά αυτό με τη μελιτζάνα, και νοστιμότατο! Με τη συνοδεία μάλιστα, ενός γευστικότατου λευκού κρασιού, το πράγμα ήρθε κι έδεσε!

Έπειτα, καθίσαμε σε ένα ήσυχο, γωνιακό τραπέζι, με τον ήλιο να μας λούζει και να μας δίνει ενέργεια, και πιάσαμε την κουβεντούλα, θέλοντας να μάθουμε όλο και περισσότερα για έναν μοναχό με άρωμα από… μπαχάρι!

Την πίστη και τα συναισθήματα δεν τα κατευθύνεις!

«Την πίστη και τα συναισθήματα δεν τα κατευθύνεις!» μας είπε ο Επιφάνιος. Παρά το γεγονός πως ο νους είναι η κινητήριος δύναμη του ανθρώπου, εντούτοις «πολλές φορές καλύτερο είναι να ακούμε την καρδιά μας και τα συναισθήματά μας, παρά αυτό που μας λέει το μυαλό μας» συμπλήρωσε.

Ξεχωριστός σε όλα του, ο μοναχός Επιφάνιος, μας έφερε και τον ΠΑΟΚ σαν παράδειγμα για του λόγου το αληθές. «Ό,τι και να πεις σε έναν ΠΑΟΚτσή, δεν αλλάζει. Αγαπάει την ομάδα του και την ακολουθεί ακόμη και στις ήττες. Γεννήθηκε ΠΑΟΚτσής κι έτσι θα πεθάνει!». Από αυτό και μόνο καταλαβαίνει κανείς λοιπόν, πως η πίστη ούτε καθορίζεται, ούτε ελέγχεται, καθώς η καρδιά και τα συναισθήματα έχουν την δική τους πορεία, διαφορετική από αυτή της λογικής. Άλλωστε, για τον Επιφάνιο τον Μυλοποταμίτη, το πιστεύω στον άνθρωπο είναι μεγάλη δύναμη, φτάνει να επιλεγεί το σωστό και να το ακολουθεί!

Ο λόγος του κυλάει σαν γάργαρο ρυάκι, δημιουργώντας στον συνομιλητή του υπέροχες εικόνες. Πρόκειται για μια συζήτηση ασυνήθιστη, διαφορετική από όσες έχουν οι περισσότεροι κάνει με ανθρώπους από τον χώρο της εκκλησίας. «Το λάθος μας σήμερα είναι ότι μάθαμε να κατηγορούμε τους άλλους και να ασχολούμαστε με τα ξένα προβλήματα! Ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω, είχε πει ο Χριστός στο εξαγριωμένο πλήθος ενάντια στη Μαρία Μαγδαληνή, η οποία είχε πιαστεί επ’ αυτοφώρω να διαπράττει το αδίκημα της μοιχείας».

Ακούγοντάς τον να μιλάει με ηρεμία και πραότητα, αίφνης σου έρχεται η σκέψη να επισκεφτείς και μάλιστα γρήγορα το Άγιο Όρος, ένα μέρος το οποίο «σε καθυποβάλλει με το φυσικό του περιβάλλον, την αρχιτεκτονική των μοναστηριών και την αρμονία μεταξύ των δύο». Τα μοναστήρια δε, στέκονται επιβλητικά σε όλη την έκταση και σε γυρίζουν σε παλαιότερες εποχές, μεσαιωνικές θα λέγαμε, καθώς φαντάζουν στα μάτια των επισκεπτών αληθινά οχυρά, με κάγκελα τριγύρω και με μία πόρτα τεράστια που κλείνει τις βραδινές ώρες…

Περισσότεροι από 250.000 οι επισκέπτες το χρόνο

Το Άγιο Όρος μάλιστα, όπως μας ανέφερε ο πατέρας Επιφάνιος, δέχεται γύρω στις 250.000 προσκυνητές το χρόνο, αριθμός αρκετά μεγάλος, με αποτέλεσμα κάποιες φορές οι μοναχοί να μην μπορούν να το διαχειριστούν δεδομένου του τριπλάσιου αριθμού επισκεπτών από τους 60 μοναχούς –ξεναγούς. «Πιστεύω ότι μέσα σε λίγα χρόνια θα βρεθεί μια λύση καθώς η έννοια της φιλοξενίας πια έχει καταστρατηγηθεί. Τι καλύτερο από το να έρχονται οι προσκυνητές το πρωί , να ξεναγούνται στα μοναστήρια και το απόγευμα να φεύγουν» προτείνει ο μοναχός.

Ήδη, υπάρχει υπερπληθώρα ενδιαφερομένων στο γραφείο προσκυνητών για να επισκεφτούν το Όρος. Πολλές φορές, η άδεια για την είσοδο των προσκυνητών λόγω της πληρότητας, μετατίθεται μια-δυο μέρες αργότερα. Καθημερινά, ο επιτρεπόμενος αριθμός δεν ξεπερνά τους 150 εξαιρουμένων των ατόμων των οποίων «τα στοιχεία στέλνει μέσω ενός email ο κάθε μοναχός στο γραφείο και μπορούν να επισκεφτούν το Άγιο Όρος εκτός λίστας», με τη διαφορά ότι έχουν δικαίωμα να διαμείνουν μόνο στο μοναστήρι που ανήκει ο εκάστοτε μοναχός-προστάτης.

Βαριά η… καλογερική!

Κατά τη διάρκεια της κουβέντας μας δε μπορούσαμε παρά να αναφερθούμε και για στην καθημερινότητα ενός μοναχού. «Είναι βαριά η καλογερική, όπως λέγεται!» παραδέχεται ο Επιφάνιος. «Ο μοναχός, κυρίως προσεύχεται και μελετά. Όλοι οι μοναχοί οπωσδήποτε διαβάζουν, άλλος πολύ, άλλος λίγο. Εμείς οι μοναχοί μάλιστα, έχουμε το Μέγα Γεροντικόν, μικρές ιστορίες της ζωής γερόντων από τον 5^ο αιώνα ακόμη, που έζησαν διδάσκοντας» λέει. Για τον πατέρα Επιφάνιο, η μελέτη είναι «η τροφή της ψυχής. Ένας άνθρωπος που δεν έχει ενδιαφέροντα περιορίζεται. Ειδικά για την θρησκεία μας, δεν είναι δυνατόν να λέει κάποιος πως πιστεύει κι όμως, να μην κάνει το σταυρό του έστω και μια φορά το πρωί ή να μην κάνει την προσευχή του». Συγχρόνως, παραθέτει κι ένα πιο κοντινό παράδειγμα για τη νέα γενιά υποστηρίζοντας χαρακτηριστικά πως το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με την περίπτωση αυτού που λέει ότι αγαπά μια κοπέλα, αλλά «την παίρνει τηλέφωνο και ενδιαφέρεται για εκείνη μόνο όταν θυμάται!». Οι μοναχοί επιπλέον, εκτελούν και το ατομικό τους διακόνημα: «άλλος ετοιμάζει το φαγητό, άλλος ξεναγεί τους επισκέπτες (αρχοντάρης), άλλος είναι ο ξυλουργός, πράγματα όμως, δευτερεύοντα».

Ποιος είναι ο καλός άνθρωπος

Πλησιάζοντας σιγά-σιγά στο τέλος της κουβέντας μας, στεκόμαστε και στα στοιχεία που καθιστούν το άτομο «καλό άνθρωπο». Το παν είναι για τον μοναχό, να εκλείπει ο εγωισμός και να υπερτερεί το ενδιαφέρον μας για τις δυσκολίες του άλλου. «Έρχονται μέρες γιορτινές και οι περισσότεροι θα θα διασκεδάσουν με τη παρέα τους, δεν θα θυσιάσουν την προσωπική τους διασκέδαση πηγαίνοντας να κάνουν παρέα στον παππού τους, ο οποίος και μόνο από ένα χαμόγελο και μια αγκαλιά θα είναι ευτυχισμένος». Το σημαντικότερο όπως κατέληξε ο μοναχός, είναι «να είμαστε ταπεινοί. Ακόμα κι αν κάποιος μιλάει πέντε γλώσσες κι έχει πέντε πτυχία, εντούτοις να κάθεται μαζί σου και να συνομιλεί. Οι ταπεινοί άνθρωποι προκόβουν».

Ο μοναχικός δείπνος και ο ίδιος ο Επιφάνιος μάς άφησαν μια δυνατή γεύση και μια νοστιμιά που χόρτασε όχι μόνο το σώμα αλλά και την ψυχή.

ΟΙ ΣΥΝΤΑΓΕΣ

Κριθαρότο με θαλασσινά

100 γρ κριθαράκι

1 κρεμμύδι ξερό ψιλοκομμένο

400 γρ ζωμό λαχανικών

8 γαρίδες

Αλάτι

Πιπέρι

1 ντομάτα

1 κ.γ πελτέ

1 σκελίδα σκόρδο

Ελαιόλαδο

Χταπόδι με μελιτζάνα

1 κονκασέ

1 κ.γ μέλι

Αλάτι

Πιπέρι

Κύμινο

2 μελιτζάνες

2 πλοκάμια χταπόδι βρασμένο

1 κρεμμύδι ξερό

1 σκελίδα σκόρδο

Ελαιόλαδο

Καλαμάρι με χορταρικά

2 καλαμάρια φρέσκα σωταρισμένα

Αλάτι

Πιπέρι

Ελαιόλαδο

500 γρ ζοχους

1 κρεμμυδάκι φρέσκο

1 πράσο

1 κρεμμύδι ξερό

Λεμόνι χυμό και ξύσμα

Άνηθος

* Ευχαριστούμε θερμά το εστιατόριο «Πλατεία Σκρα» στην Καλαμαριά για τη φιλοξενία.