Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Μείωσης Φυσικών Καταστροφών, που εορτάζεται σήμερα Σάββατο 13 Οκτωβρίου, σας παραθέτουμε ορισμένες ταινίες με φυσικές (καιρικές) καταστροφές, που προκαλούν συχνά και θεωρίες συνωμοσίας. Τα δημοσιεύματα και οι τηλεοπτικές αναφορές είναι πλέον συνεχείς.Οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ υποπτεύονται πως οι εχθροί τους (όποιοι κι αν είναι αυτοί) έχουν βρει τρόπους να επηρεάζεται ο καιρός εκεί. Σ΄ αυτή την υπόγεια δράση – κι όχι στο φαινόμενο θερμοκηπίου- αποδίδουν τα ακραία καιρικά φαινόμενα των τελευταίων ετών. Πλημμύρες, τυφώνες ,περίοδοι τρομερού ψύχους, ξηρασίας επαναλαμβάνονται σε τακτικά διαστήματα και επιφέρουν μεγάλες ζημιές και διαταραχές στον κοινωνικό ιστό. Έτσι ενεκρίθησαν μυθικά ποσά για ειδικές υπηρεσίες όπου νέοι φιλόδοξοι και εξειδικευμένοι επιστήμονες εργάζονται σε προγράμματα για τα «μυστηριώδη» όπλα του καιρού ή τα αντίμετρά τους. Έτσι η αρκετά ιλαρά ιστορία των ψεκασμένων επανέρχεται στα σοβαρά πλέον…

ΕΔΩ ΚΑΙ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΧΡΟΝΙΑ

Ο καιρός ως φυσικές καταστροφές μας απασχολεί εδώ και χιλιάδες χρόνια. Και επειδή κανείς μύθος δεν είναι απόλυτα μυθικός, να θυμηθούμε τον κατακλυσμό και την Κιβωτό του Νώε και τον σχετικά πρόσφατο τυφώνα Κατρίνα, που επέφερε ισοπεδωτικές καταστροφές στη Νέα Ορλεάνη. Ο κινηματογράφος δεν θα μπορούσε με τίποτα να αφήσει ανεκμετάλλευτο το θέμα των φυσικών καταστροφών και τα προβλήματα που προέρχονται από τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Αρκεί να θυμηθούμε ότι ένα ολόκληρο κινηματογραφικό είδος –αυτό των ταινιών καταστροφής- άνθισε την δεκαετία του ΄70 με την μεγάλη πετρελαϊκή κρίση και τα πολλαπλά συμπτώματά της. Ας δούμε αρχικά δύο γνωστά φιλμ που έχουν ως βασικούς ήρωες άτομα που ασχολήθηκαν με το δελτίο καιρού στην τηλεόραση.

ΣΤΑ ΠΡΟΠΟΛΕΜΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ

Να θυμηθώ λοιπόν το « Έχει ο καιρός γυρίσματα» του Γκορ Βερμπίνσκι με τον Νίκολας Κέιτζ και το «Έτοιμη για όλα» του Γκας Βαν Σαντ με την Νικόλ Κίντμαν. Κατά τα άλλα πρέπει να γυρίσουμε δεκαετίες πίσω για να συναντήσουμε την πρώτη σημαντική ταινία καταστροφής βασισμένη βέβαια στην Παλαιά Διαθήκη. Έχουμε την «Κιβωτό του Νώε»(1928).Την δεκαετία του ΄60 ο Τζον Χιούστον στη «Βίβλο» σε ένα σημείο της ταινίας θα αναφερθεί και πάλι στον κατακλυσμό και στην Κιβωτό του Νώε. Αφού αναφερθώ στον προπολεμικό «Τυφώνα» του Μάικλ Κάρτιζ να σημειώσω πως και ο μέγας Τζον Φορντ ασχολήθηκε με το θέμα γυρίζοντας την «Καταιγίδα»(1937) με τους Ντόροθι Λαμούρ ,Τζον Καραντάιν. Φιλμ πολύπλοκο στην μυθοπλασία με πολύ καλά οπτικά και ηχητικά εφέ και γι’ αυτό κέρδισε το Όσκαρ καλύτερου ήχου. Από εκεί και μετά είχαμε τις ταινίες και πολλών άλλων δημιουργών που όπως ο Φορντ διαθέτουν ειδικό καλλιτεχνικό βάρος, και ασχολήθηκαν με τα ακραία καιρικά φαινόμενα χωρίς όμως να στοχεύουν στον φτηνό εντυπωσιασμό.

Η ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΦΥΡΑ

Να αναφερθώ λοιπόν στην πολύκροτη και καλτ «Λάμψη» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ από το μυθιστόρημα του Στίβεν Κινγκ. Σε αυτή την ταινία ο φύλακας και επιστάτης του παράξενου σπιτιού αποκόβεται μαζί με τη οικογένειά του από τον υπόλοιπο κόσμο λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων που επιφέρουν παγετό. Έχουμε ακόμα την ιδιοφυή οσκαρική δημιουργία των Κοέν «Fargo»: Η μυθοπλασία είναι βέβαια αυτή του νεονουάρ, αλλά οι τρομεροί πάγοι και χιονοπτώσεις που κυκλώνουν την περιοχή επηρεάζουν πολλαπλά τους ήρωες. Να σημειώσω πως προ ετών είδαμε ένα επίσης οσκαρικό φιλμ ,πολύ ευαίσθητο , υπερβατικό, ψυχολογικό, υπαρξιακό δράμα, «Τα μυθικά πλάσματα του Νότου». Η μικρή μαυρούλα ηρωίδα βρίσκεται μέσα στις δύσκολες συνθήκες που έχουν ακολουθήσει μετά τον τυφώνα Κατρίνα στην Νέα Ορλεάνη. Κάτω από αυτές τις πιεστικές καταστάσεις βρίσκει την ισορροπία και την «ενηλικίωσή» της.

ΣΤΑ ΚΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ

Ακόμα στα 1996 ο Ρίντλεϊ Σκοτ θα γυρίσει την «Λευκή καταιγίδα» έχοντας και άλλους στόχους ,πέραν του υπερθεάματος. Ένα καράβι με εφήβους πέφτει πάνω σε μια τρομερή καταιγίδα που βάζει σε δοκιμασία τους πάντες. Ο Βόλφγκανγκ Πίτερσεν με την «Τέλεια καταιγίδα», και τον Τζορτζ Κλούνεϊ στον βασικό ρόλο ,έχει διπλό στόχο: Τόσο το υπερθέαμα ,όταν βλέπουμε τα εντυπωσιακά πολλών μέτρων ύψους κύματα που εφορμούν και στο τέλος θα τσακίσουν και θα καταπιούν το μικρό πλοίο, όσο και την προσπάθεια του καπετάνιου να νικήσει την ίδια την φύση. Πολλές φορές πάντως τα φυσικά φαινόμενα είναι το πρόσχημα για να «τρέξουν» άλλες ιστορίες και περιπέτειες. Τυπικό παράδειγμα είναι η ταινία «Καταδίωξη μέσα στην καταιγίδα» όπου παράλληλα με μια τρομερή βροχή εξελίσσεται και η αστυνομική μυθοπλασία.

ΘΑ ΜΑΣ ΠΑΡΟΥΝ ΟΙ ΑΝΕΜΟΣΤΡΟΒΙΛΟΙ

Ακόμα όποιος δει το «Twister» θα απορήσει γιατί γυρίστηκε: Με μια ισχνότατη μυθοπλασία θα μπορούσε να ήταν και ντοκιμαντέρ των καταστροφών που μπορούν να επιφέρουν οι ανεμοστρόβιλοι. Όλη η ταινία δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια συνεχής συσσώρευση οπτικών εφέ που δημιουργούν μεν έναν τρομερό εντυπωσιασμό αλλά πέραν τούτου ουδέν.

ΟΤΑΝ ΘΑ ΛΥΩΣΟΥΝ ΟΙ ΠΑΓΟΙ

Κάποιες φορές όμως τα πιο μεγαλεπήβολα οράματα καταλήγουν στην καταστροφή. Αυτό συνέβη και στα 1995 όταν ο « Υδάτινος κόσμος» του Κέβιν Ρέινολντς με τον Κέβιν Κόσνερ θα αποτύχει πλήρως εμπορικά παρά το ενδιαφέρον που κρύβει η μυθοπλασία του. Κάποτε λοιπόν στο μέλλον, όταν θα’ χουν λιώσει οι πάγοι , η γη θα’ χει μεταβληθεί σε έναν υδάτινο κόσμο. Ωστόσο το εύρημα δεν λειτούργησε. Όταν μιλάμε για πάγους να μην ξεχνάμε τις εξαιρετικές ταινίες κινουμένων σκίτσων «Η εποχή των παγετώνων» που αναφέρονται στα προϊστορικά χρόνια. Εντυπωσίασε ,είχε μεγάλη εμπορική καριέρα αλλά διαθέτει και άποψη η ταινία καταστροφής του Ρόλαντ ΄Εμεριχ «Μετά την επόμενη μέρα».Εξ αιτίας του φαινομένου του θερμοκηπίου εμφανίζονται τρομερές πλημύρες αλλά και πάγοι(βλέπουμε παγωμένη και την δική μας Ακρόπολη) που γεμίζουν τη γη. Η κριτική για την μη τήρηση του πρωτοκόλλου του Κιότο είναι ενδιαφέρουσα αλλά το φιλμ ιδίως εντυπωσιάζει για την άψογη αναπαράσταση των ακραίων φαινομένων. Σε επίπεδο πραγματικότητας μένει τώρα να δούμε που θα καταλήξουν οι αμερικανικές έρευνες συνωμοσίας…