Όταν ο Μίκης «συνάντησε» το Ζορμπά στα Σκόπια
Η θρυλική επίσκεψη του μουσικοσυνθέτη στον τάφο του Ζορμπά στην πρωτεύουσα της Βόρειας Μακεδονίας
03/09/2021 12:33
Για μια μοναδική στιγμή «συναντήθηκαν», έστω και ετεροχρονισμένα θα λέγαμε, στο έδαφος των Σκοπίων, ο μεγάλος μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης και ο Ζορμπάς, ο φημισμένος ήρωας του συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη που ήξερε να γλεντά και να χαίρεται τη ζωή του.
«Αυτός πήγε κατά Βορρά και καταστάλαξε στη Σερβία, σ’ ένα βουνό δίπλα στα Σκόπια, όπου ξεπάτωσε, λέει, πλούσια φλέβα λευκόλιθο, τύλιξε μερικούς παραλήδες, αγόρασε σύνεργα, στρατολόγησε εργάτες κι άρχισε πάλι να ανοίγει μέσα στη γης γαλαρίες. Τίναξε βράχους, έφτιαξε δρόμους, έφερε νερό, έχτισε σπίτι, παντρεύτηκε, γέρος κοτσανάτος, μια όμορφη γλεντοχήρα, τη Λιούμπα και έκανε παιδί μαζί της», έγραψε ο Καζαντζάκης για τα τελευταία χρόνια του πρωταγωνιστή του αφηγήματός του. Και πράγματι έτσι έγινε.
Η ανακάλυψη του τάφου του Γιώργου Ζορμπά (και όχι Αλέξη όπως επέλεξε ο ίδιος ο Καζαντζάκης να τον αναφέρει στο βιβλίο του) το Μάρτιο του 1997 σύμφωνα με δημοσιεύματα της εφημερίδας «Έθνος», ήταν για όλους μια μεγάλη έκπληξη.
Σχεδόν αντανακλαστικά, τον επόμενο κιόλας μήνα ο Μίκης Θεοδωράκης ταξιδεύει στη γειτονική χώρα και το νεκροταφείο «Μπούτελ» για να προσκυνήσει τον οικογενειακό τάφο της οικογένειας Γιάντα στον οποίο τάφηκε και ο Γιώργος Ζορμπάς. Αυτή η αφορμή στάθηκε ευκαιρία για να κατευναστούν τα εθνικιστικά πνεύματα που είχαν αναδυθεί και στα δύο κράτη στη δεκαετία του ’90.
Το διάστημα εκείνο η σχέση Ελλάδας-ΠΓΔΜ ήταν τεταμένη εξαιτίας του ονοματολογικού ζητήματος της βαλκανικής χώρας που βρισκόταν στο προσκήνιο. Ο Θεοδωράκης όμως είχε επιλέξει να οργανώσει και να παρουσιάσει στην όπερα του Λαϊκού Θεάτρου το έργο του «Ζορμπάς ο Έλληνας», το οποίο και γνώρισε μεγάλη επιτυχία στα Σκόπια, με την ΕΡΤ να παρακολουθεί αυτές τις μοναδικές στιγμές καταγράφοντάς τες σε ντοκιμαντέρ.
Οι μελωδίες του Έλληνα μουσικοσυνθέτη που «έντυσε» την ταινία του Ζορμπά και έκανε το συρτάκι να αντηχεί στις άκρες του πλανήτη, αποτέλεσαν συνδετικό κρίκο, θα λέγαμε, εκείνη την εποχή για την αναθέρμανση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Οι μελωδίες του Θεοδωράκη πάντα είχαν κάτι το μαγικό, κάτι που τις έκανε να ακούγονται από χώρα σε χώρα και να στέλνουν μηνύματα ενότητας και όχι διχόνοιας. Οι μελωδίες του Θεοδωράκη ήταν οικουμενικές, εξημέρωναν τα ήθη και τα πλήθη.
Σχετικά Άρθρα
Για μια μοναδική στιγμή «συναντήθηκαν», έστω και ετεροχρονισμένα θα λέγαμε, στο έδαφος των Σκοπίων, ο μεγάλος μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης και ο Ζορμπάς, ο φημισμένος ήρωας του συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη που ήξερε να γλεντά και να χαίρεται τη ζωή του.
«Αυτός πήγε κατά Βορρά και καταστάλαξε στη Σερβία, σ’ ένα βουνό δίπλα στα Σκόπια, όπου ξεπάτωσε, λέει, πλούσια φλέβα λευκόλιθο, τύλιξε μερικούς παραλήδες, αγόρασε σύνεργα, στρατολόγησε εργάτες κι άρχισε πάλι να ανοίγει μέσα στη γης γαλαρίες. Τίναξε βράχους, έφτιαξε δρόμους, έφερε νερό, έχτισε σπίτι, παντρεύτηκε, γέρος κοτσανάτος, μια όμορφη γλεντοχήρα, τη Λιούμπα και έκανε παιδί μαζί της», έγραψε ο Καζαντζάκης για τα τελευταία χρόνια του πρωταγωνιστή του αφηγήματός του. Και πράγματι έτσι έγινε.
Η ανακάλυψη του τάφου του Γιώργου Ζορμπά (και όχι Αλέξη όπως επέλεξε ο ίδιος ο Καζαντζάκης να τον αναφέρει στο βιβλίο του) το Μάρτιο του 1997 σύμφωνα με δημοσιεύματα της εφημερίδας «Έθνος», ήταν για όλους μια μεγάλη έκπληξη.
Σχεδόν αντανακλαστικά, τον επόμενο κιόλας μήνα ο Μίκης Θεοδωράκης ταξιδεύει στη γειτονική χώρα και το νεκροταφείο «Μπούτελ» για να προσκυνήσει τον οικογενειακό τάφο της οικογένειας Γιάντα στον οποίο τάφηκε και ο Γιώργος Ζορμπάς. Αυτή η αφορμή στάθηκε ευκαιρία για να κατευναστούν τα εθνικιστικά πνεύματα που είχαν αναδυθεί και στα δύο κράτη στη δεκαετία του ’90.
Το διάστημα εκείνο η σχέση Ελλάδας-ΠΓΔΜ ήταν τεταμένη εξαιτίας του ονοματολογικού ζητήματος της βαλκανικής χώρας που βρισκόταν στο προσκήνιο. Ο Θεοδωράκης όμως είχε επιλέξει να οργανώσει και να παρουσιάσει στην όπερα του Λαϊκού Θεάτρου το έργο του «Ζορμπάς ο Έλληνας», το οποίο και γνώρισε μεγάλη επιτυχία στα Σκόπια, με την ΕΡΤ να παρακολουθεί αυτές τις μοναδικές στιγμές καταγράφοντάς τες σε ντοκιμαντέρ.
Οι μελωδίες του Έλληνα μουσικοσυνθέτη που «έντυσε» την ταινία του Ζορμπά και έκανε το συρτάκι να αντηχεί στις άκρες του πλανήτη, αποτέλεσαν συνδετικό κρίκο, θα λέγαμε, εκείνη την εποχή για την αναθέρμανση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Οι μελωδίες του Θεοδωράκη πάντα είχαν κάτι το μαγικό, κάτι που τις έκανε να ακούγονται από χώρα σε χώρα και να στέλνουν μηνύματα ενότητας και όχι διχόνοιας. Οι μελωδίες του Θεοδωράκη ήταν οικουμενικές, εξημέρωναν τα ήθη και τα πλήθη.
ΣΧΟΛΙΑ