Όσο η προστατευτική δράση των δασών περιορίζεται λόγω της καταστροφής τους -ιδίως κοντά σε πυκνοκατοικημένες περιοχές- τόσο θα περιορίζεται και η ποιότητα του αέρα που εισπνέουμε, επισημαίνει η πνευμονολόγος, πρώην αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Μίνα Γκάγκα μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, προσθέτοντας πως αυτό επηρεάζει ήδη συνολικά την ποιότητα της ζωής μας. 

«Τα δάση καθαρίζουν τον αέρα, προστατεύουν από την αποψίλωση των εδαφών κατά τη βροχή και επιτρέπουν τη συλλογή του πόσιμου νερού ενώ παράλληλα διατηρούν τη θερμοκρασία σε χαμηλότερα επίπεδα» επισημαίνει η κ. Γκάγκα και προσθέτει ότι εκτός από τις μελέτες που προβλέπουν ένα ζοφερό μέλλον για το περιβάλλον γενικότερα, «βλέπουμε ήδη διεθνώς, τη διαφορά στην ποιότητα του αέρα και στην θερμοκρασία με την μείωση των δασών, τόσο στον Αμαζόνιο και στο Μεξικό όσο και στις περισσότερες ηπείρους στον κόσμο. Παράλληλα, οι γιγαντιαίες πόλεις (mega cities) που δημιουργούνται, έχουν πολύ κακή ποιότητα αέρα, αιθαλομίχλη και πολύ υψηλότερες θερμοκρασίες». Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών δίνει στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία 30 εκατομμύρια στρέμματα δάσους καταστρέφονται κάθε χρόνο, είτε από φωτιές είτε για αλλαγή χρήσης. 

«Δεν μιλάμε λοιπόν για στοιχεία που αφορούν το μέλλον, φυσικά υπάρχουν μελέτες και γι' αυτό, αλλά τα στοιχεία αυτά είναι πλέον ορατά και μετρήσιμα: Η ποιότητα του αέρα είναι ήδη χειρότερη, η θερμοκρασία έχει αυξηθεί, υπάρχει η τρύπα του όζοντος και τα πράγματα χειροτερεύουν κάθε χρόνο», επισημάνει η πνευμονολόγος και συντονίστρια διευθύντρια στο νοσοκομείο «Σωτηρία».

Γιατί είναι πλέον αναγκαίοι οι «πνεύμονες» πρασίνου

Όμως, γιατί είναι σημαντικό να υπάρχουν γύρω από τον χώρο που ζούμε «πνεύμονες πρασίνου» όπως έχουμε συνηθίσει να λέμε; Με ποιο τρόπο το πράσινο και τα δάση, βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία των πνευμόνων μας; Η πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής πνευμονολογικής εταιρείας απαντά πως είναι γνωστό ότι «τα δέντρα και τα φυτά γενικότερα στη διάρκεια της ημέρας φωτοσυνθέτουν και ελευθερώνουν οξυγόνο ενώ μαζεύουν και χρησιμοποιούν το διοξείδιο του άνθρακα, καθαρίζοντας έτσι τον αέρα». Παράλληλα, όπως τονίζει, στα δάση και στις εκτάσεις του πράσινου, έχει λιγότερα αυτοκίνητα, λιγότερα εργοστάσια, λιγότερη παραγωγή και εκπομπή ρύπων, κάτι που σημαίνει ότι «μπορούμε να αναπνεύσουμε και να ασκηθούμε με ασφάλεια, για καλύτερη υγεία των πνευμόνων». Και φυσικά είναι οι περιοχές που ζουν ζώα, περιοχές που επιτρέπουν την διατήρηση της βιοποικιλότητας, η οποία είναι πολύ σημαντική για το μέλλον του πλανήτη, και τέλος όπως προσθέτει είναι περιοχές από τις οποίες ζουν χιλιάδες άνθρωποι.

Σοβαρές οι άμεσες και άμεσες επιπτώσεις από την εισπνοή καπνού στην υγεία των πνευμόνων

Με αφορμή και τις φετινές μεγάλες πυρκαγιές που σημειώθηκαν στη χώρα μας, ρωτήσαμε την κ. Γκάγκα πόσο επιβαρυντική είναι στην υγεία των πνευμόνων η έκθεση μας στον καπνό του περιβάλλοντος από πυρκαγιές, ακόμα κι αν η έκθεση αυτή περιορίζεται στις 2-3 ήμερες. Η ίδια απαντά πως «αυτό εξαρτάται από το πόσο κοντά είμαστε στη φωτιά και πόσο πυκνός είναι ο καπνός γύρω μας. Με τις έντονες αυτές πυρκαγιές που είχαμε, τα προβλήματα εμφανίζονται άμεσα. Μπορεί να είναι ήπια όπως ερεθισμός στα μάτια και στη μύτη, έντονος πόνος και ερεθισμός στο λαιμό, ή βήχας, μπορεί να είναι όμως και σοβαρά όπως είναι η παρόξυνση βρογχικού άσθματος ή χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας ή επιβάρυνση της καρδιακής λειτουργίας που να φέρει τους ασθενείς στο νοσοκομείο. Η έκθεση σε μεγάλες συγκεντρώσεις καπνού και αερίων όπως το μονοξείδιο του άνθρακα και το διοξείδιο του αζώτου μπορεί να φέρει στο νοσοκομείο ακόμη και υγιείς ανθρώπους - ενώ παράλληλα η έκθεση σε μικροσωματίδια, κάνει φλεγμονή στον πνεύμονα που κι αυτή μπορεί να κάνει προβλήματα έστω και βραχυχρόνια»

Υπάρχει τρόπος ώστε ο καπνός και τα μεταφερόμενα σωματίδια της στάχτης να επιδρούν στους πνεύμονες των υγιών αλλά και των ασθενών ή όσων έχουν ευαισθησία επισημαίνει η Μ. Γκάγκα εξηγεί πως «τα αέρια και τα σωματίδια είναι ερεθιστικά και κάνουν φλεγμονή στον πνεύμονα, που σημαίνει δυσκολία στην αναπνοή. Μπορεί αυτό να είναι πρόσκαιρο και να οφείλεται σε σπασμό και στένεμα τον αεραγωγών , δηλαδή των σωλήνων που κατεβάζουν τον αέρα στους πνεύμονες, μπορεί όμως ο καπνός να προκαλεί πιο παρατεταμένη βλάβη που μοιάζει λίγο με τη βλάβη ενός εγκαύματος στο δέρμα, δηλαδή εσωτερικά οίδημα (πρήξιμο) και φλεγμονή (κοκκινίλα) που θέλει μέρες να περάσει. Παράλληλα αέρια όπως το μονοξείδιο του άνθρακα δεσμεύουν την αιμοσφαιρίνη στο αίμα και δεν μπορεί να οξυγονωθεί καλά. Δε μεταφέρει λοιπόν το αίμα αρκετό οξυγόνο στον οργανισμό και αυτό φυσικά μας επιβαρύνει πολύ».

Τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατεύσουμε την υγεία των πνευμόνων

Σε τι αφορά η πρόληψη και η προστασία των πνευμόνων μας σε ανάλογες περιπτώσεις; Υπάρχουν πρακτικές οδηγίες που μπορεί κάποιος να ακολουθήσει πριν εκτεθεί αλλά και μετά την έκθεση του; «Η πιο σημαντική οδηγία είναι να καθόμαστε σπίτι με κλειστά παράθυρα και όσο το δυνατόν μικρότερη έκθεση στον καπνό. Είναι σημαντικό επίσης να περιορίσουμε τις δραστηριότητες και την άσκηση ακριβώς επειδή η άσκηση σε εξωτερικούς χώρους θέλει περισσότερο οξυγόνο και η οξυγόνωσή μας μπορεί να είναι περιορισμένη. Αλλά και γιατί όταν κάνουμε κινήσεις και ασκούμαστε χρειάζεται να εισπνεύσουμε περισσότερο και άρα η έκθεση μας είναι μεγαλύτερη. Είναι πολύ σημαντικό επίσης να είμαστε ενυδατωμένοι, να πίνουμε δηλαδή αρκετό νερό. Οι μάσκες που φορέσαμε στον κορονοϊό, οι Κ95 βοηθούν λίγο και συγκρατούν σωματίδια, αν χρειάζεται να βγούμε έξω. Δεν συγκρατούν όμως αέρια» συνοψίζει η Μ. Γκάγκα.

Η πρώην αναπληρώτρια υπουργός Υγείας τονίζει τέλος πως πρέπει να θυμόμαστε ότι «η γη καλύπτεται σήμερα κατά το 1/3 από δάση και αυτά τα δάση, πέρα από τη προστασία όλων μας, δίνουν δουλειά και ζωή σε περισσότερο από ενάμιση δισεκατομμύριο ανθρώπους. Είναι λοιπόν σημαντικό όχι μόνο να προστατέψουμε τα δάση αλλά και να φροντίσουμε τις πόλεις, φυτεύοντας πράσινο, δημιουργώντας πράσινα κτίρια, στοχεύοντας με συνέπεια να προστατέψουμε το περιβάλλον μας και να βελτιώσουμε τον αέρα που αναπνέουμε για εμάς και τα παιδιά μας».