ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων: Οι Έλληνες και οι ξένοι δημιουργοί που αποτύπωσαν στο σινεμά το δράμα

Ο κινηματογράφος ήδη από τη δεκαετία του '40 ασχολήθηκε με την ανθρώπινη τραγωδία της προσφυγιάς

 20/06/2022 11:00

Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων: Οι Έλληνες και οι ξένοι δημιουργοί που αποτύπωσαν στο σινεμά το δράμα

Αλέξης Δερμεντζόγλου

Ίσως η σημερινή ημέρα να μην σήμαινε και τόσα πολλά για εμάς τους Έλληνες, αν δεν υπήρχε το πρόβλημα,τόσο ουσιαστικό αλλά και συναισθηματικό, που αντιμετωπίζει η χώρα τις τρεις -τουλάχιστον-  τελευταίες δεκαετίες.

Παγκόσμια ημέρα των προσφύγων λοιπόν, που όπως είναι γνωστό προέρχονται ιδίως από κατεδαφίσεις κοινωνιών λόγω πολέμων. Είναι βέβαια και οι οικονομικοί μετανάστες. Αιτούνται επίσης ελευθερία, δικαιοσύνη, δικαίωμα να ασκήσουν τη γλώσσα, τα έθιμα, τη θρησκεία και τον πολιτισμό τους.

Στις μέρες μας τα τηλεοπτικά ρεπορτάζ είναι εφάμιλλα των ντοκιμαντέρ που κατά καιρούς βλέπουμε. Βέβαια ο κινηματογράφος ασχολήθηκε από τη δεκαετία του '40 με το πρόβλημα. 

Τα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού έδωσαν την ευκαιρία να μας προσφερθούν μερικά εντυπωσιακά νεορεαλιστικά φιλμ, στα όρια της κοινωνικής καταγγελίας, με τη φόρμα των νουάρ. Και στα σύγχρονα χρόνια έχουμε πολύκροτες ταινίες από τις ΗΠΑ γι' αυτό το καυτό θέμα. Στα 1978 βραβεύεται στις Κάννες «Ο Αλαμπρίστα» του Ρόμπερτ Γιανγκ. Και όλοι δεν ξεχνάμε τις «Τρεις ταφές του Μελκιάδες Εστράδα» του Τόμι Λι Τζόουνς.

Η Ελλάδα, εδώ και χρόνια, στάθηκε στο πλευρό των προσφύγων. 

Να θυμίσω το πολύ καλό ντοκιμαντέρ του Σταύρου Ιωάννου αλλά και την εξαιρετική του ταινία-μυθοπλασία «Χορεύοντας στον πάγο». Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος ασχολήθηκε με το δράμα των συνανθρώπων μας με δύο τουλάχιστον εξαιρετικά φιλμ. Στα 1998 έχουμε το «Μια αιωνιότητα και μια μέρα» που κερδίζει τον Χρυσό Φοίνικα στο φεστιβάλ των Καννών. Θυμίζω ακόμα «Το λιβάδι που δακρύζει» (2004).Ο Παντελής Βούλγαρης αναφέρθηκε σε διαφορετική μορφή προσφυγιάς, τραγική κι αυτή, στους γάμους των Ελληνίδων πέρα από τους ωκεανούς. Είναι βέβαια «Οι νύφες» (2004).

Ωστόσο από το 1963 έχομε μια σημαντική μαρτυρία. Είναι τότε που ο Ηλίας Καζάν γυρίζει το οσκαρικό, μυθικό φιλμ «Αμέρικα-Αμέρικα», με μουσική Μάνου Χατζηδάκι, που αναφέρεται στην αγωνία και στην ελπίδα της μετανάστευσης σε μια πλούσια χώρα. Θυμίζω βέβαια και το βραβευμένο, υποδειγματικό φιλμ του Σωτήρη Γκορίτσα «Απ' το χιόνι», ένα φιλμ συναρπαστικό, αποκαλυπτικό και συγκινητικό. 

Κλείνω με την βραβευμένη συγκλονιστική δημιουργία του Μάικλ Γουϊντερμπότομ «Στα σύνορα του κόσμου» που αφορά σε ανήλικα προσφυγόπουλα.

Ίσως η σημερινή ημέρα να μην σήμαινε και τόσα πολλά για εμάς τους Έλληνες, αν δεν υπήρχε το πρόβλημα,τόσο ουσιαστικό αλλά και συναισθηματικό, που αντιμετωπίζει η χώρα τις τρεις -τουλάχιστον-  τελευταίες δεκαετίες.

Παγκόσμια ημέρα των προσφύγων λοιπόν, που όπως είναι γνωστό προέρχονται ιδίως από κατεδαφίσεις κοινωνιών λόγω πολέμων. Είναι βέβαια και οι οικονομικοί μετανάστες. Αιτούνται επίσης ελευθερία, δικαιοσύνη, δικαίωμα να ασκήσουν τη γλώσσα, τα έθιμα, τη θρησκεία και τον πολιτισμό τους.

Στις μέρες μας τα τηλεοπτικά ρεπορτάζ είναι εφάμιλλα των ντοκιμαντέρ που κατά καιρούς βλέπουμε. Βέβαια ο κινηματογράφος ασχολήθηκε από τη δεκαετία του '40 με το πρόβλημα. 

Τα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού έδωσαν την ευκαιρία να μας προσφερθούν μερικά εντυπωσιακά νεορεαλιστικά φιλμ, στα όρια της κοινωνικής καταγγελίας, με τη φόρμα των νουάρ. Και στα σύγχρονα χρόνια έχουμε πολύκροτες ταινίες από τις ΗΠΑ γι' αυτό το καυτό θέμα. Στα 1978 βραβεύεται στις Κάννες «Ο Αλαμπρίστα» του Ρόμπερτ Γιανγκ. Και όλοι δεν ξεχνάμε τις «Τρεις ταφές του Μελκιάδες Εστράδα» του Τόμι Λι Τζόουνς.

Η Ελλάδα, εδώ και χρόνια, στάθηκε στο πλευρό των προσφύγων. 

Να θυμίσω το πολύ καλό ντοκιμαντέρ του Σταύρου Ιωάννου αλλά και την εξαιρετική του ταινία-μυθοπλασία «Χορεύοντας στον πάγο». Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος ασχολήθηκε με το δράμα των συνανθρώπων μας με δύο τουλάχιστον εξαιρετικά φιλμ. Στα 1998 έχουμε το «Μια αιωνιότητα και μια μέρα» που κερδίζει τον Χρυσό Φοίνικα στο φεστιβάλ των Καννών. Θυμίζω ακόμα «Το λιβάδι που δακρύζει» (2004).Ο Παντελής Βούλγαρης αναφέρθηκε σε διαφορετική μορφή προσφυγιάς, τραγική κι αυτή, στους γάμους των Ελληνίδων πέρα από τους ωκεανούς. Είναι βέβαια «Οι νύφες» (2004).

Ωστόσο από το 1963 έχομε μια σημαντική μαρτυρία. Είναι τότε που ο Ηλίας Καζάν γυρίζει το οσκαρικό, μυθικό φιλμ «Αμέρικα-Αμέρικα», με μουσική Μάνου Χατζηδάκι, που αναφέρεται στην αγωνία και στην ελπίδα της μετανάστευσης σε μια πλούσια χώρα. Θυμίζω βέβαια και το βραβευμένο, υποδειγματικό φιλμ του Σωτήρη Γκορίτσα «Απ' το χιόνι», ένα φιλμ συναρπαστικό, αποκαλυπτικό και συγκινητικό. 

Κλείνω με την βραβευμένη συγκλονιστική δημιουργία του Μάικλ Γουϊντερμπότομ «Στα σύνορα του κόσμου» που αφορά σε ανήλικα προσφυγόπουλα.

ΣΧΟΛΙΑ

Επιλέξτε Κατηγορία