Στα αμφιθέατρα, στα εργαστήρια και στις αίθουσες των Πανεπιστημίων επιστρέφουν αύριο, 3 Οκτωβρίου, οι φοιτητές της Θεσσαλονίκης, ενώ για τους νεοεισαχθέντες ξεκινάει ένα νέο κεφάλαιο της ζωής τους. Καθότι τα αποτελέσματα των πανελλαδικών εξετάσεων ανακοινώθηκαν φέτος νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά, νωρίτερα έγιναν και οι εγγραφές των νεοεισαχθέντων. Στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης εισήχθησαν 4.973 φοιτητές εκ των οποίων οι 4.563 έχουν ολοκληρώσει την εγγραφή τους. Αντίστοιχα στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας πέρασαν 1.910 και έχουν εγγραφεί 1.736. Σύμφωνα με τις Πρυτανικές Αρχές, όσοι δεν έχουν εγγραφεί, εφόσον υπάρχουν σοβαροί λόγοι, δεν θα χάσουν το δικαίωμα εγγραφής, ώστε να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε όλα τα οφέλη που τους παρέχει το πανεπιστήμιό τους. Στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος, εισήχθησαν 4.474 νέες φοιτήτριες και φοιτητές.

Χρόνιο πρόβλημα των ελληνικών πανεπιστήμιων που ναι μεν έχει αρχίσει να αντιμετωπίζεται, δεν έχει φτάσει δε σε ικανοποιητικό επίπεδο, αποτελεί η έλλειψη καθηγητών, απόρροια της μη αναπλήρωσης όσων συνταξιοδοτούνται, με αποτέλεσμα να υπάρχει μία δυσμενής αναλογία στον αριθμό φοιτητών προς διδάσκοντες. Προβληματισμό στις Πρυτανικές Αρχές προκαλεί και η ενεργειακή κρίση, με τους πρυτάνεις να έχουν ήδη πάρει τα μέτρα τους.

Η ζήτηση και τα κενά

Στο ΑΠΘ, τα τμήματα της Ιατρικής και της Ψυχολογίας συγκέντρωσαν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον των νεοεισαχθέντων, με τον Δημήτρη Κωβαίο, αντιπρύτανη Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Φοιτητικής Μέριμνας να σημειώνει ότι το τμήμα Ψυχολογίας γνωρίζει τα τελευταία χρόνια τεράστιο ενδιαφέρον εκ μέρους των υποψηφίων.

Ο Στυλιανός Κατρανίδης, πρύτανης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, αναφέρει ότι προς το παρόν μπορούν να προκύψουν συγκρίσεις μόνο μεταξύ των επιτυχόντων και της «σειράς προτίμησης» ανά σχολή, απ’ όπου προκύπτουν μικροδιαφορές στις προτιμήσεις των υποψηφίων, με αύξηση του ενδιαφέροντος για ορισμένα Τμήματα, όπως για παράδειγμα της Λογιστικής, της Χρηματοοικονομικής και της Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής.

Μεγάλο και διαχρονικό θέμα αποτελεί η έλλειψη καθηγητών. «Επί μία δεκαετία, καθηγητές που συνταξιοδοτούνταν δεν αναπληρώνονταν. Τα τελευταία τρία χρόνια ευτυχώς γίνεται η αναπλήρωση, που φτάνει στο 80%. Ωστόσο, το ΑΠΘ έχει υποστεί μεγάλη μείωση στον αριθμό των καθηγητών. Στα 41 τμήματα του Πανεπιστημίου, έχουμε 1.600 καθηγητές, ενώ πριν την οικονομική κρίση είχαμε 2.000. Έχει μειωθεί δηλαδή η δυναμική των καθηγητών κατά 1/4, ενώ έχει αυξηθεί ο αριθμός των φοιτητών, με την αναλογία να είναι δυσανάλογη, σε σχέση με τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Στους προπτυχιακούς φοιτητές, η αναλογία είναι ένας καθηγητής για 30 φοιτητές», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Κωβαίος.

Αντίστοιχη η εικόνα και στο ΠΑΜΑΚ, με τον κ. Κατρανίδη να μιλά για μία εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση. «Οι ουσιαστικές ανάγκες όπως διαμορφώνονται καθημερινά και η διαρκής ανάπτυξη του Πανεπιστημίου δημιουργούν σημαντικές ελλείψεις στο επίπεδο των διδασκόντων. Αυτό παρακωλύει την ομαλή εξέλιξη της δυναμικής πορείας του, στη διδασκαλία και την προαγωγή της έρευνας στους ρυθμούς που θα μπορούσε αυτή να αναπτυχθεί. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat για το 2019, στην Ευρώπη αναλογεί περίπου ένας διδάσκων ανά 12 φοιτητές, την ώρα που στην Ελλάδα ο αριθμός των φοιτητών προς έναν διδάσκοντα ανεβαίνει στους 40. Από το γεγονός ότι επί συνόλου 272 προβλεπόμενων οργανικών θέσεων για τα οκτώ Τμήματα του Ιδρύματος, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας έχει καλύψει όλα αυτά τα χρόνια λειτουργίας του μόνον τις 204, μπορεί να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του προβλήματος», εξηγεί.

Σύμφωνα με τον Αθανάσιο Καΐση, πρόεδρο της ΔΕ του ΔΙΠΑΕ, «Η έναρξη του ακαδημαϊκού έτους γίνεται και φέτος χωρίς προβλήματα, καθόσον υπάρχει το αναγκαίο ακαδημαϊκό και διοικητικό προσωπικό. Με πρόσφατη απόφαση το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων κατένειμε 23 θέσεις εντεταλμένων διδασκόντων, ενώ αναμένεται και η κατανομή οκτώ θέσεων διοικητικών και μελών ΕΔΙΠ και ΕΤΕΠ».

Ανησυχία για την έλλειψη μέτρων για τον κορονοϊό

Στο μεταξύ, χωρίς μέτρα για τον κορονοϊό επιστρέφουν φοιτητές και καθηγητές στα Πανεπιστήμια, σύμφωνα με τις αποφάσεις των υπουργείων Υγείας και Παιδείας. Ο κ. Κωβαίος αναφέρει ότι υπάρχει προτροπή για τη χρήση μάσκας, «μέτρο που επιθυμεί η πλειονότητα των καθηγητών». Από την πλευρά του ο κ. Κατρανίδης σημειώνει ότι στο ΠΑΜΑΚ προς το παρόν, θα εφαρμοστούν τα μέτρα που ίσχυαν και πέρυσι. Η μάσκα θα ισχύει ως προαιρετικό μέτρο προστασίας για διδάσκοντες και φοιτητές. «Το πρόγραμμα των μαθημάτων ρυθμίστηκε έτσι ώστε στις αίθουσες να αποφεύγεται ο συνωστισμός. Καταβάλαμε μέριμνα ώστε σε κάθε αίθουσα διδασκαλίας και εργαστήριο να υπάρχει συσκευή καθαρισμού αέρος, ενώ στις εισόδους του Πανεπιστημίου υπάρχουν θερμόμετρα δαπέδου, ώστε κάθε εισερχόμενος να ελέγχει τη θερμοκρασία του», εξηγεί. Ο κ. Καΐσης αναφέρει ότι η σύγκλητος την ερχόμενη εβδομάδα θα εισηγηθεί εκούσια προληπτικά μέτρα, τόσο για τα μαθήματα, όσο και για τους εργαζόμενους.

Μείζον πρόβλημα το ενεργειακό

Η ενεργειακή κρίση αποτελεί ζήτημα που έχει ήδη απασχολήσει τις Πρυτανικές Αρχές που προσπαθούν να βρουν λύσεις ώστε να μην διαταραχθεί η ομαλή λειτουργία των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, με τις τελικές αποφάσεις να λαμβάνονται φυσικά από το υπουργείο Παιδείας όταν και αν ανακύψει ζήτημα. Πληροφορίες αναφέρουν μάλιστα ότι είναι ανοιχτό το σενάριο για μερική επιστροφή στην τηλεκπαίδευση αν κριθεί απαραίτητο, ενώ ακόμα πιο μακρινό και απευχθέο σενάριο κάνει λόγο για περιορισμό των ωρών διδασκαλίας.

Το ΑΠΘ, το μεγαλύτερο ακαδημαϊκό ίδρυμα της πόλης έχει ήδη ορίσει ενεργειακό υπεύθυνο που θα φροντίζει μεταξύ άλλων, να κλείνουν φώτα, κλιματιστικά και υπολογιστές, όταν δεν χρησιμοποιούνται. Από την πλευρά του ο Στυλιανός Κατρανίδης, πρύτανης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, αναφέρει πως το πανεπιστήμιο Μακεδονίας «θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να εφαρμόσει τη νομοθεσία και τις σχετικές εγκυκλίους για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και την εξοικονόμηση ενέργειας στις κτηριακές μας εγκαταστάσεις. Έχουμε ήδη ορίσει, όπως προβλέπεται, Υπεύθυνο Ενεργειακών Υποδομών, και κυκλοφορήσαμε λεπτομερείς οδηγίες προς το πάσης φύσεως προσωπικό για να μειωθεί η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στο 10%, όπου είναι δυνατό».

Ο πρόεδρος του ΔΙΠΑΕ εξηγεί πως, ήδη με πρόσφατη απόφαση της Συγκλήτου ορίστηκαν οι ενεργειακά υπεύθυνοι για κάθε κόμβο του Ιδρύματος. «Από τη Σύγκλητο επίσης εγκρίθηκαν και υλοποιούνται έργα ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων σε όλους του κόμβους του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος, δηλαδή σε Θέρμη, Σίνδο, Καβάλα, Σέρρες, Κατερίνη, Κιλκίς, Δράμα και Διδυμότειχο».

«Μάχη» για τις φοιτητικές εστίες του ΑΠΘ

Με τα ενοίκια διαμερισμάτων να αγγίζουν τα 600 και 700 ευρώ (ιδίως στο κέντρο της πόλης), η ζήτηση για τις φοιτητικές εστίες του ΑΠΘ, που διαθέτουν 1.350 δωμάτια, έχει αυξηθεί. Οι φετινές αιτήσεις έφτασαν τις 400 εκ των οποίων ικανοποιήθηκαν μόλις οι 120. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Δημήτρη Κωβαίο, αντιπρύτανη Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Φοιτητικής Μέριμνας, μετά την εξεταστική του Σεπτεμβρίου θα αδειάσουν και άλλα δωμάτια, ώστε να ικανοποιηθούν όλες οι αιτήσεις. «Το πρόβλημα που υπάρχει είναι ότι οι εστίες της Θεσσαλονίκης ανήκουν στο Ίδρυμα Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης, που σημαίνει ότι όλη η οικονομική διαχείριση γίνεται από την Αθήνα, δημιουργώντας τεράστια προβλήματα στη λειτουργία των εστιών. Για να παραγγελθεί για παράδειγμα ένα στρώμα θα πρέπει να παραγγελθεί και να αποσταλεί από την Αθήνα. Θα πρέπει λοιπόν είτε να δοθεί όλη η διαχείριση στο ΑΠΘ ή να δημιουργηθεί παράρτημα του ΙΝΕΔΙΒΙΜ στη Θεσσαλονίκη. Οι φοιτητές δικαίως διαμαρτύρονται, όμως δυστυχώς δεν έχουμε εμείς τη διαχείριση, ώστε να μπορούμε άμεσα να λύνουμε ζητήματα τεχνικής φύσεως», περιγράφει.

Πρωτοποριακό πρόγραμμα φοιτητικής μέριμνας στο ΑΠΘ

Με υπεύθυνο του συγκεκριμένου προγράμματος τον Δημήτρη Κωβαίο, αντιπρύτανη Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Φοιτητικής Μέριμνας, εδώ και τέσσερα χρόνια στο ΑΠΘ λειτουργεί το πρόγραμμα φοιτητικής μέριμνας. Καλώντας στο 2310-999888, όποιος φοιτητής το επιθυμεί μπορεί να λάβει τη βοήθεια που χρειάζεται, ώστε να μην αντιμετωπίζει προβλήματα στην παρακολούθηση των μαθημάτων του. «Φοιτητές μας με κινητικά προβλήματα, μεταφέρονται από και προς το σπίτι τους από το πανεπιστήμιο, με τα τρία λεωφορεία που διαθέτουμε, χωρίς φυσικά καμία οικονομική επιβάρυνση», εξηγεί ο κ. Κωβαίος, όπου καταγεγραμμένα 30 φοιτητές του ΑΠΘ αντιμετωπίζουν κινητικά προβλήματα.

Επίσης, για παιδιά που έχουν προβλήματα όρασης, παρέχεται η δυνατότητα (στην κεντρική βιβλιοθήκη του ΑΠΘ) μετατροπής των βιβλίων ώστε να είναι προσβάσιμα στους 20 αυτούς φοιτητές. Μέριμνα, υπάρχει και για τους φοιτητές με προβλήματα ακοής. «Υπάρχει διερμηνέας νοηματικής και σταδιακά εφαρμόζουμε το σύστημα αυτόματης απόδοσης του λόγου σε κείμενο, υπάρχει δηλαδή ζωντανός υποτιτλισμός σε οθόνη που παρακολουθεί ο φοιτητής», εξηγεί ο κ. Κωβαίος. Στο πλαίσιο του προγράμματος, λειτουργεί και δωρεάν εξατομικευμένη ψυχολογική υποστήριξη, με τη βοήθεια τριών ψυχολόγων του ΑΠΘ. Σε ετήσια βάση πραγματοποιούνται περισσότερες από 2.000 συνεδρίες, ενώ 400 φοιτητές εκδηλώνουν ενδιαφέρον κάθε μήνα. Τέλος, εδώ και 1,5 χρόνο έχει θεσπιστεί, ο θεσμός του συνηγόρου του φοιτητή που εξυπηρετεί προβλήματα που άπτονται σε ζητήματα κακής συμπεριφοράς από συμφοιτητές ή από μέλη της ακαδημαικής κοινότητας, θέματα αντιδεοντολογικής συμπεριφοράς και θέματα σεξουαλικής παρενόχλησης, όπου υπήρξε καταγγελία που αφορούσε φοιτητή που παρενόχλησε φοιτήτρια.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 02.10.2022