Η διαχρονική κόντρα ΠΑΟΚ - Ολυμπιακού έχει σημαδέψει την ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου και ο θεσμός του Κυπέλλου Ελλάδας αποτελεί το σημαντικότερο πεδίο σύγκρουσης των δύο ομάδων, εδώ και περίπου έξι δεκαετίες. 

Οι δύο μεγάλοι αντίπαλοι, που συγκρούονται ξανά σήμερα στην Τούμπα, στον πρώτο ημιτελικό, έχουν περίοπτη θέση στο βιβλία της διοργάνωσης και οι συναντήσεις τους έχουν γράψει κάποιες από τις σημαντικότερες σελίδες της ιστορίας της. ΠΑΟΚ και Ολυμπιακός έχουν έρθει αντιμέτωποι στον θεσμό του κυπέλλου σε 23 διαφορετικές αγωνιστικές περιόδους και σε οκτώ από αυτές, αναμετρήθηκαν στον τελικό.

Το παιχνίδι δεν παίχτηκε όμως σχεδόν ποτέ επί ίσοις όροις, αφού ο Δικέφαλος, που επικράτησε τρεις φορές των ερυθρόλευκων, έδωσε τους επτά από τους οκτώ τελικούς στην Αθήνα, ακόμη και στη φυσική έδρα του αντιπάλου του, το "Γ. Καραϊσκάκης".

Ο πρώτος τελικός

Ο πρώτος τελικός μεταξύ των δύο ομάδων έγινε το μακρινό 1951 και η ανωτερότητα της ομάδας του Πειραιά αποτυπώθηκε στο τελικό 4-0. Χρειάστηκε να περάσουν 20 χρόνια (1971) για να έχει ο Δικέφαλος την ευκαιρία να αντιμετωπίσει ξανά τον Ολυμπιακό σε τελικό και μολονότι ηττήθηκε με 3-1, ήταν εμφανές ότι οι συσχετισμοί είχαν αλλάξει.

Η μεγάλη ομάδα του ΠΑΟΚ, που αποτέλεσε αντικείμενο θαυμασμού από φίλους και αντιπάλους, είχε αρχίσει να χτίζεται και μία από τις βασικές αιτίες της ήττας ήταν ότι ο τελικός διεξήχθη στο γήπεδο του Ολυμπιακού!

Δύο χρόνια αργότερα, ο ΠΑΟΚ ηττήθηκε ξανά από τον Ολυμπιακό σε έναν ακόμη τελικό που έγινε στο Καραϊσκάκη και η δικαιολογία των τότε ποδοσφαιρικών Αρχών για την επιλογή της έδρας ήταν ότι το γήπεδο δεν ανήκε στους ερυθρόλευκους, αλλά στο... κράτος. 

Η αντίστροφη μέτρηση είχε πάντως αρχίσει, αφού ο μεγάλος ΠΑΟΚ του Γιώργου Κούδα και του Λες Σάνον, που το 1972 είχε κατακτήσει το πρώτο του κύπελλο νικώντας 2-1 τον Παναθηναϊκό, είχε πια διαμορφωθεί. 

Η πρώτη νίκη κόντρα στον Ολυμπιακό

Στον τελικό του 1974 ο Δικέφαλος κατέβηκε με άλλον αέρα, έτοιμος να ξεπεράσει οποιοδήποτε εμπόδιο (η εχθρική διαιτησία ήταν ένα μόνιμο πρόβλημα για την ομάδα της Θεσσαλονίκης) και μετά από μία συγκλονιστική μάχη, νίκησε για πρώτη φορά τον μεγάλο αντίπαλό του, κατακτώντας το δεύτερο τρόπαιο. 

Το ματς στα 120 λεπτά έληξε 2-2 (για τον ΠΑΟΚ σκόραραν ο Παρίδης και Ασλανίδης) και η μάχη κρίθηκε στα πέναλτι, όπου η εκπληκτική ομάδα του Σάνον επικράτησε με 4-3, μολονότι ο μεγάλος Γιώργος Κούδας αστόχησε από τα έντεκα βήματα. Πολλοί πιστεύουν πως αυτή η μεγάλη νίκη ήταν προπομπός της κατάκτησης του πρώτου πρωταθλήματος Ελλάδας, το 1976, που αποτέλεσε την κορυφαία στιγμή της τρομερής εκείνης "φουρνιάς". 

Τη χρονιά του πρωταθλήματος πάντως, ο Δικέφαλος αποκλείστηκε από τον Ολυμπιακό στη φάση των 16 (2-2 στα 120 λεπτά και 6-5 στα πέναλτι), χάνοντας την ευκαιρία να διεκδικήσει ένα νταμπλ που, βάσει αγωνιστικής δυναμικής, θα μπορούσε κάλλιστα να είχε κατακτήσει. 

Η μεγάλη ομάδα του Μπάγεβιτς και η τεσσάρα στη Ν. Φιλαδέλφεια

Το επόμενο ραντεβού με τον Ολυμπιακό που έμεινε στην ιστορία ήρθε πολλά χρόνια αργότερα, το 2001. Ο Ντούσαν Μπάγεβιτς είχε δημιουργήσει έναν ΠΑΟΚ που έπαιζε θεαματικό ποδόσφαιρο και το εντυπωσιακό 4-2 επί των ερυθρόλευκων στη Νέα Φιλαδέλφεια ήταν μία πραγματική επίδειξη δύναμης. Ο αξέχαστος αυτός τελικός κρίθηκε από τα γκολ των Εγκωμίτη (3'), Μπορμπόκη (31'), Γεωργιάδη (46') και Ναλιτζή (85'). 

Επεισοδιακός ημιτελικός και... γάβροι στον πάγκο

Τη σεζόν 2013-14, ο ΠΑΟΚ απέκλεισε τον Ολυμπιακό στα ημιτελικά κερδίζοντας 1-0 στην Τούμπα (ο Δικέφαλος ηττήθηκε όμως στον τελικό από τον Παναθηναϊκό), αλλά το ματς έμεινε στην ιστορία επειδή ξεκίνησε με 75 λεπτά καθυστέρηση. 

Η καθυστέρηση προκλήθηκε λόγω της έντονης αντίδρασης των ανθρώπων του Ολυμπιακού όταν διαπίστωσαν ότι στον πάγκο της ομάδας τους είχαν τοποθετηθεί... γάβροι!

Ο περσινός θρίαμβος στο ΟΑΚΑ

Ο ΠΑΟΚ, που έχει αναδειχθεί σε κυρίαρχο του θεσμού τα τελευταία χρόνια, πανηγύρισε την τρίτη του νίκη σε τελικό κόντρα στον Ολυμπιακό, πέρσι στο ΟΑΚΑ. Με τον Πάμπλο Γκαρσία στον πάγκο του, ο Δικέφαλος επικράτησε δίκαια με 2-1. Ο Βιεΐρίνια έδωσε το προβάδισμα με πέναλτι, ο Εμβιλά ισοφάρισε για τον Ολυμπιακό και ο Κρμέντσικ χάρισε το τρόπαιο στον ΠΑΟΚ, σκοράροντας στο 90'. 

Μελετώντας την ιστορία του κυπέλλου καταλήγει κανείς στο συμπέρασμα ότι ο ΠΑΟΚ θα μπορούσε να έχει κατακτήσει πολύ περισσότερες φορές το τρόπαιο, Όπως προαναφέρθηκε, όμως, το παιχνίδι δεν παιζόταν πάντα στα ίσια.