Οι Έλληνες μαθητές που τελειώνουν το γυμνάσιο υστερούν σημαντικά στην κατανόηση κειμένου σε σύγκριση με τους συνομήλικούς τους. Δηλαδή διαβάζουν, αλλά δεν καταλαβαίνουν το περιεχόμενο. Κοινώς, στα 16 παπαγαλίζουν.

Ο διεθνής διαγωνισμός PISA (Programme for International Student Assessment) που έβγαλε αυτό το συμπέρασμα διεξάγεται κάθε τρία χρόνια και εξετάζει τρεις συγκεκριμένες δεξιότητες των μαθητών μόλις αυτοί ολοκληρώσουν την υποχρεωτική εκπαίδευση. Η κατανόηση κειμένου, τα μαθηματικά και οι φυσικές επιστήμες είναι για τους ειδικούς ο καθρέφτης της παρεχόμενης εκπαίδευσης σε κάθε μία από τις 78 χώρες που συμμετέχουν στο διαγωνισμό.

Η Ελλάδα φέτος ήταν χάλια. Οι μαθητές της μόλις και μετά βίας έφτασαν στην 43η σειρά κατάταξης. Από το 2009 και μετά τα πηγαίνουμε όλο και χειρότερα, αποδεικνύοντας ότι το ήδη στραβό κλήμα, το ’φαγε ο γάιδαρος της οικονομικής κρίσης.

Για να μάθουν τα παιδιά αληθινά γράμματα, θα πρέπει προηγουμένως να ξέρουν οι δάσκαλοί τους αλλά και να φροντίσει γι’ αυτό το αρμόδιο υπουργείο.

Πολιτικοί που δεν αποδείχθηκαν δημοφιλείς στο διάβα των χρόνων, αφού δεν έλεγαν όσα θέλαμε να ακούσουμε, επέμεναν μάταια πως στην παιδεία και την εξωτερική πολιτική δεν αλλάζεις πολιτική σαν τα πουκάμισα.

Φυσικά και όπως φάνηκε στην πράξη, η ιδέα δεν μας γοήτευσε ως χώρα. Αντιστοίχως, δεν κέρδισε και τους υπουργούς που ανέλαβαν από τη μεταπολίτευση και μετά τα ηνία του υπουργείου Παιδείας.

Ο καθένας, ανάλογα με την προσωπικότητά του και την ιδέα που είχε για τον εαυτό του, επιχείρησε να βάλει τη δική του σφραγίδα στην παιδεία, αποφασίζοντας αλλαγές ή βάζοντας την υπογραφή του κάτω από τη δική του εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Περίπου 30 υπουργοί μέσα σε 45 χρόνια ήταν πολλοί και ταυτόχρονα λίγοι. Και οι δάσκαλοι όμως, στηλώνοντας τα πόδια κατά της αξιολόγησης, άφησαν να φανεί ότι δεν θέλουν με κανέναν τρόπο να γίνουν καλύτεροι, για να βγάζουν με τη σειρά τους καλύτερους μαθητές.

Φυσικά και δεν έχουμε ανάγκη να λάβουμε μέτρα με στόχο να βελτιώσουμε τη σειρά κατάταξής μας στο PISA. Καμία πρωτιά σε οποιονδήποτε διαγωνισμό δεν έχει αξία από μόνη της. Σημασία έχει να αξιοποιήσουμε τα δεδομένα σαν καθρέφτη, για να δούμε κατάματα την πραγματικότητα της παιδείας στην Ελλάδα και να εντοπίσουμε τα μειονεκτήματά της. Πιο απλά, πριν ασχοληθούμε με ένα ακόμη σύστημα εισαγωγής στα πανεπιστήμια έχουμε δουλειά πολλή.

Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε μόνοι μας τον τρόπο. Ας αντιγράψουμε τις καλές πρακτικές από εκεί που τις εφαρμόζουν. Αλλιώς, αντί για καταρτισμένους επιστήμονες θα βγάζουμε παπαγάλους με πτυχία.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 8 Δεκεμβρίου 2019